Partij voor de Dieren (PvdD)

De Partij voor de Dieren (PvdD) beschouwt dieren als de allerzwaksten in de samenleving en wil dierenwelzijn terugbrengen op de politieke agenda. Politiek leider van de Partij voor de Dieren is Esther Ouwehand¹ . De partij werd opgericht in 2002.

Bij Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023² haalde de PvdD drie zetels, drie minder dan bij de verkiezingen in 2021. De partij heeft drie zetels in de Eerste Kamer³ en één zetel in het Europees Parlement⁴.

De partij maakt deel uit van de oppositie.

De Partij voor de Dieren (PvdD) neemt sinds 2003 deel aan de Tweede Kamerverkiezingen¹⁵. In 2006 haalde de partij voor het eerst een zetel. Hoeveel zetels behaalde de partij vanaf 2003 per verkiezing en welk kabinet werd vervolgens gevormd?

De Partij voor de Dieren (PvdD) is sinds 2007 vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. Hoeveel zetels behaalde de partij per verkiezing en wie was de lijsttrekker?

De Partij voor de Dieren heeft als uitgangspunt dat dieren net als mensen levende wezens zijn met bewustzijn en gevoel. Dieren hebben daarom het morele recht op een respectvolle behandeling door de mensen. In wetgeving moeten de rechten van de dieren beter worden verankerd en dierenwelzijn moet weer op de politieke agenda komen.

Zaken waar de partij zich onder meer voor inzet, zijn verbetering van de positie van legbatterijkippen en -kuikens, van nertsen en van in het wild levende dieren. De partij is tegen de jacht.

beginselprogramma (pdf)

De Partij voor de Dieren organiseert minimaal één keer per jaar een congres voor haar leden. De PvdD heeft voor elke provincie een afdeling of werkgroep.

De Partij voor de Dieren is op 28 oktober 2002 opgericht. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 deed de partij voor het eerst mee met Marianne Thieme als lijsttrekker. De kiesdrempel werd net niet gehaald. Zij was ook lijsttrekker bij de Europese verkiezingen in 2004. Ook toen haalde de partij geen zetels binnen.

In 2006 kwam de Partij voor de Dieren met twee zetels in de Tweede Kamer, en het jaar daarna mocht de partij één senator gaan leveren. Bij de verkiezingen in 2010 en 2012 (Tweede Kamer) en 2011 (Eerste Kamer) werden dezelfde zetelaantallen behaald. Bij de Eerste Kamerverkiezingen van 2015 behaalde de partij drie zetels.

In 2014 veroverde de partij voor het eerst een zetel in het Europees Parlement.

De Tweede Kamerverkiezingen van 2017 leverden een de Partij voor de Dieren een recordaantal van vijf zetels op. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 werden zelfs zes zetels behaald.

De ontwikkeling van de Partij voor de Dieren liet in de periode 2017-2023 een gestage groei zien in ledenaantal en zetelaantal. Toch waren er ook conflicten, bijvoorbeeld in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. In september 2023 trok het bestuur de voordracht voor het lijsttrekkerschap van partijleider Esther Ouwehand¹ in. Het partijbestuur gaf aan meldingen over integriteitsschendingen te hebben ontvangen over haar. In een open brief uitte Ouwehand op haar beurt stevige kritiek over het 'ondemocratisch' functioneren van het bestuur. Nadat een meerderheid van de lokale en provinciale vertegenwoordigers zich achter Ouwehand stelde, besloot het bestuur op te stappen. De voordracht van Ouwehand als lijsttrekker werd hersteld.

Meer over

Kijk voor meer informatie over de Partij voor de Dieren op de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen.

• 1. 

  Esther Ouwehand (1976) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdD (Partij voor de Dieren) en sinds 9 oktober 2019 fractievoorzitter en partijleider (trad als zodanig op 24 september 2023 tijdelijk terug). Mevrouw Ouwehand verving eerder van 11 oktober 2018 tot 31 januari 2019 Marianne Thieme als fractievoorzitter en nam ook in januari-mei 2012 het fractievoorzitterschap al even waar. Mevrouw Ouwehand was eerder medewerker op het partijbureau van de Partij van de Dieren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 was zij opnieuw lijsttrekker van haar partij.
   
• 2. 

  Op 22 november 2023 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Het ging om een vervroegde verkiezing na de val het kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023. Tevens lag een voorstel voor over opneming van het correctief referendum in de Grondwet. Oorspronkelijk stonden de volgende verkiezingen gepland voor het voorjaar van 2025.
   
• 3. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 4. 

  Het Europees Parlement (EP) vertegenwoordigt ruim 450 miljoen Europeanen en bestaat momenteel uit 720 afgevaardigden (inclusief voorzitter). Nederland heeft 31 zetels in het Europees Parlement. Het Europees Parlement wordt geacht een stem te geven aan de volkeren van de 27 landen die aan de Unie deelnemen, en vooral te letten op het belang van de Unie in zijn geheel.
   
• 5. 

  Deze jongerenorganisatie van de Partij voor de Dieren is in 2006 opgericht. Het is een politieke organisatie van en voor jongeren tussen de 14 en 28 jaar.
   
• 6. 

  Europees Unitair Links/Noords Groen Links is een linkse tot extreemlinkse fractie in het Europees Parlement en bestaat hoofdzakelijk uit partijen met een socialistische of (soms voormalige) communistische achtergrond. Voorbeelden hiervan zijn de Duitse partij Die Linke, de Griekse en Tsjechische communisten.
   
• 7. 

  De fractie van de Partij voor de Dieren (PvdD) telt sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 drie leden. De PvdD maakt deel uit van de oppositie.
   
• 8. 

  De Partij voor de Dieren is sinds 2007 in de Eerste Kamer vertegenwoordigd. De partij heeft drie zetels in de Senaat. Bij de verkiezingen van 2019 had de partij ook al drie zetels behaald. In 2015 werden er twee behaald, daarvoor was er één vertegenwoordiger.
   
• 9. 

  Ingrid Visseren-Hamakers (1970) is sinds 13 juni 2023 lid van de fractie van de Partij voor de Dieren in de Eerste Kamer. Vanaf 3 februari 2025 is zij dat als fractievoorzitter. Daarnaast is mevrouw Visseren-Hamakers sinds mei 2019 werkzaam aan de Radboud Universiteit als hoogleraar Milieukunde. Eerder heeft zij onder andere gewerkt voor de George Mason University en meerdere maatschappelijke organisaties.
   
• 10. 

  De Partij voor de Dieren is in de periode vanaf 2024 met één lid vertegenwoordigd in het Europees Parlement (EP), Anja Hazekamp. Zij voert deze functie uit sinds de verkiezingen van 2014. De Partij voor de Dieren maakt deel uit van de fractie Europees Unitair Links/Noord Groen Links (GUE/NGL).
   
• 11. 

  Anja Hazekamp (1968) is sinds 1 juli 2014 lid van het Europees Parlement. Zij maakt deel uit van de Confederale fractie Europees Unitair Links/Noord Groen Links. Mevrouw Hazekamp was lid en vicevoorzitter van de commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid. Zij was lijsttrekker van de Partij voor de Dieren bij de Europese verkiezingen. In 2012 verving zij in de Tweede Kamer enkele weken Marianne Thieme die met zwangerschapsverlof was. Mevrouw Hazekamp is biologe en werkte bij diverse organisaties op het gebied van dierenbescherming, zoals de Dierenbescherming en de Zeehondencrèche Lenie 't Hart. Sinds 2009 was zij senior beleidsadviseur bij Stichting AAP. Van 2007 tot 2014 was mevrouw Hazekamp Statenlid in Groningen.
   
• 12. 

  De Partij voor de Dieren (PvdD) nam deel aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 en behaalde 3 zetels. De fractie van de PvdD heeft momenteel 6 zetels in de Tweede Kamer. Huidig fractievoorzitter Esther Ouwehand was lijsttrekker voor de PvdD.
   
• 13. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de langste formatie sinds de Tweede Wereldoorlog tot stand. Negen maanden na de verkiezingen van 17 maart 2021 en bijna een jaar na de ontslagneming van het kabinet-Rutte III stond er een nieuw kabinet op het bordes. Premier Mark Rutte leidde voor de vierde keer een kabinet.
   
• 14. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de tot dan langste formatie sinds 1945 tot stand. Zeven maanden na de verkiezingen van 15 maart 2017 stond er een opvolger van het kabinet-Rutte II op het bordes. Voor premier Mark Rutte was het de derde keer dat hij een kabinet leidt. Het kabinet bood op 15 januari 2021 ontslag aan, vanwege de harde conclusies van het parlementair onderzoek kinderopvangtoeslag. Hiermee werd het kabinet, en de leden hiervan, demissionair. Deze demissionaire periode zou 360 dagen duren, een record.
   
• 15. 

  De leden van de Tweede Kamer worden in principe eens in de vier jaar gekozen op basis van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Ook na de val van een kabinet worden bijna altijd verkiezingen gehouden. Kiesgerechtigd zijn alle Nederlanders die op de dag van de kandidaatstelling 18 jaar of ouder zijn, mits niet het kiesrecht vanwege een veroordeling is ontnomen.
   
• 16. 

  De Partij voor de Dieren haalde bij de Eerste Kamerverkiezingen van 27 mei 2019 3 zetels in de Eerste Kamer. Lijsttrekker was Niko Koffeman. De Partij voor de Dieren had voor de verkiezingen 2 zetels in de Eerste Kamer.