30415 - Initiatiefvoorstel Wet op de parlementaire enquête 200.

Dit wetsvoorstel werd op 20 december 2005 aanhangig gemaakt door de Tweede Kamerleden Van de Camp (CDA)¹, Luchtenveld (VVD)², Van der Staaij (SGP)³ en De Vries en werd laatstelijk verdedigd door de Tweede Kamerleden Van de Camp, Depla (PvdA)⁴, Griffith (VVD)⁵ en Van der Staaij.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het, mede gelet op artikel 70 van de Grondwet, wenselijk is de huidige Wet op de Parlementaire Enquête te moderniseren en te vervangen door een nieuwe Wet op de parlementaire enquête, onder meer met het oog op de uitbreiding en verduidelijking van de bevoegdheden van de enquêtecommissie en met het oog op de verbetering en verduidelijking van de positie van personen die verplicht zijn tot medewerking aan een parlementaire enquête, de samenloop met ander onderzoek en de regeling van de openbaarheid dan wel vertrouwelijkheid bij een parlementaire enquête *.

Voorstel van wet van de leden Van de Camp, Depla, Griffith en Van der Staaij houdende regels over de parlementaire enquête (Wet op de parlementaire enquête 200.)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Brabants CDA-politicus, die met drieëntwintig jaren in de Tweede Kamer en tien jaar in het Europees Parlement een parlementariër pur sang was. Begon zijn loopbaan als juridisch medewerker bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, maar werd in 1986 al op jonge leeftijd, als representant van het CDJA, Kamerlid. Lange tijd woordvoerder onderwijs en daarna voor justitie, waaronder vreemdelingenbeleid en veiligheid. Was voorzitter van de Kamercommissies van Onderwijs en Justitie. Enige jaren secretaris van de CDA-fractie en lid van het Kamerpresidium. Bij de Europese verkiezingen van 2009 was hij lijsttrekker van het CDA en in het Europees Parlement hield hij zich onder meer met vervoer bezig. Opgewekte debater, die zijn zaken goed kende. Stond bekend als motorliefhebber.
   
• 2. 

  VVD-bestuurder en politicus, die vier keer tussentijds Tweede Kamerlid werd. Hij was wetgevingsjurist op het ministerie van Binnenlandse Zaken, advocaat, en in de perioden 1986-1990 en 1994-1997 wethouder van Amersfoort. Combineerde als één van de weinigen het raadslidmaatschap met het Tweede Kamerlidmaatschap. Vooral deskundig op gebied van lokaal bestuur en staatsrecht. Voerde regelmatig het woord bij onderwerpen als de gekozen burgemeester, het kiesrecht, de werkwijze van de Kamer en Antilliaanse zaken en nam diverse wetgevende initiatieven. Het bekendste daarvan, over echtscheiding zonder rechterlijke tussenkomst, werd door de Senaat verworpen. In 2006-2010 was hij wederom wethouder van Amersfoort, en van 2010-2014 in Lelystad.
   
• 3. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 4. 

  Energieke en toegankelijke Eindhovense ingenieur die tien jaar Tweede Kamerlid was voor de PvdA. Combineerde een snelle geest met even snel uitgesproken bijdragen in debatten. Was vooral actief als woordvoerder volkshuisvesting en wijkenaanpak, maar hield zich ook bezig met (beroeps)onderwijs, grondpolitiek en pensioenwetgeving. Betrokken bij diverse parlementaire initiatieven. Was voor zijn Kamerlidmaatschap werkzaam bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, het ministerie van VROM en Rijkswaterstaat en als hoofd van de afdeling beleid en strategie bij de Dienst Landelijke Gebieden. Was in 2010-2018 wethouder van Eindhoven.
   
• 5. 

  Charmante en talentvolle VVD-politica, als Tweede Kamerlid actief op het gebied van justitie, veiligheid en constitutionele zaken. Was voor zij Kamerlid werd senior beleidsadviseur bij het directoraat-generaal rechtshandhaving van het ministerie van Justitie. In juni 2005 maakte zij de overstap naar het wethouderschap in Amsterdam, maar door de verkiezingsnederlaag van haar partij kwam daaraan spoedig een einde. Keerde toen terug naar de Tweede Kamer. Was uitstekend in staat om vraagstukken helder te verwoorden. Was in 2012-2017 staatsraad. Sinds 2022 is zij lid van de Kiesraad.
   
• 6. 

  Uit het provinciebestuur afkomstig PvdA-Tweede Kamerlid, dat zich vooral met de grondpolitiek, het waterbeleid, de luchtvaart en de grote spoorverbindingen bezighield. Was daarnaast een actief lid van het Beneluxparlement. Voor hij Kamerlid werd gedeputeerde voor verkeer en vervoer en bestuurlijke vernieuwing in Noord-Brabant en daarvoor docent psychologie aan de Katholieke Universiteit Brabant. Kritisch ingesteld Kamerlid, die mede daardoor waardering verwierf bij zijn collega's. Hij werd 1 oktober 2012 burgemeester van Gilze en Rijen, wat hij bleef tot april 2020. Hij was ook enige tijd waarnemend burgemeester in Bernheze en Waalre.
   
• 7. 

  In haar optreden bescheiden CDA-Tweede Kamerlid uit Drenthe, dat met enkele onderbrekingen bijna tien jaar zitting had in het parlement. Was daarvoor freelance historica, medewerkster van een lid van het Europees Parlement en lid van Provinciale Staten van Drenthe. Als Kamerlid onder meer woordvoerster volksgezondheid (medische ethiek, geneesmiddelen, orgaandonatie, geneeskundige zorg). Voerde bijvoorbeeld het woord over de Zorgverzekeringswet, over de vrije artsenkeuze en over de positie van patiënten- en consumentenorganisaties. Daarnaast hield zij zich bezig met Grondwetszaken en zaken rond het koninklijk huis.
   
• 8. 

  Hoffelijke en bezadigde VVD-bestuurder en politicus. Na het voortijdige aftreden van Van Aartsen in maart-juni 2006 als 'tussenpaus' voorzitter van de VVD-Tweede Kamerfractie. Maakte in die functie de kwestie-Hirsi Ali mee. Hij was sinds mei 1998 lid van die Kamer en bleef dat tot september 2012. Was woordvoerder openbaar bestuur. Verder was hij ondervoorzitter van de Tweede Kamer, voorzitter van de vaste commissie voor Defensie en fractiesecretaris. Voor hij Kamerlid werd werkte hij bij Philips en was hij wethouder van Maarheeze en lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, onder meer belast met financiën en nutsbedrijven. In 2012-2013 was hij waarnemend burgemeester van Bernheze en daarna zes jaar (eerst als waarnemer) commissaris van de Koning in Utrecht. In 2019-2020 was hij waarnemend burgemeester van Gennep. Sinds 2023 is hij dat in Bladel.
   
• 9. 

  Arie Slob (1961) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister voor Basis en Voortgezet Onderwijs en Media in het kabinet-Rutte III. Hij was van 14 februari 2001 tot 23 mei 2002 en van 19 november 2002 tot 2 december 2015 Tweede Kamerlid, aanvankelijk voor het GPV en na de fusie met de RPF voor de ChristenUnie. Van 14 mei 2011 tot 10 november 2015 was de heer Slob politiek leider van zijn partij en in 2007-2010 en 2011-2015 fractievoorzitter. Behalve met algemene politieke onderwerpen hield hij zich als Kamerlid bezig met onder andere onderwijs, binnenlands bestuur en financiën. De heer Slob was eerder projectleider bij een schoolbegeleidingsdienst en gemeenteraadslid in Zwolle. In 2016-2017 was hij directeur van het Historisch Centrum Overijssel in Zwolle.
   
• 10. 

  Politiek voorman van de SGP, die als nestor van de Tweede Kamer gezag verwierf. Studeerde weg- en waterbouw en was werkzaam in het onderwijs. Kwam in 1981, na ruim acht jaar Statenlid in Utrecht te zijn geweest, in de Kamer. Vanaf 1986 fractievoorzitter en partijleider. Voerde in de Kamer het woord over uiteenlopende onderwerpen. Minzame, hardwerkende volksvertegenwoordiger die zich dienstbaar opstelde en geen eerzucht kende. Als nestor ontwikkelde hij zich, ondanks het tamelijk politieke isolement van zijn partij, tot het staatsrechtelijk en 'zedelijk' geweten van de Kamer. Waarschuwde geregeld tegen verruwing van de parlementaire mores.
   
• 11. 

  Dominante PvdA-politicus met een grote staat van dienst. Zoon van een protestantse Limburgse leraar. Studeerde staatsrecht na eerst in de VS een opleiding voor acteur te hebben gevolgd. Onderscheidde zich in de Tweede Kamer al jong als defensiewoordvoerder en was daarna onder meer fractiesecretaris en voorzitter van de enquêtecommissie bouwsubsidies. Na hoofddirecteur van de VNG en voorzitter van de SER te zijn geweest, keerde hij in 1998 terug in de Haagse politiek als minister van Sociale Zaken in het kabinet-Kok II. In 1999 stapte hij over naar Binnenlandse Zaken. Kwam in 2002 als één van de weinige paarse ministers terug in de Kamer en dong mee naar het leiderschap van de PvdA. Kruiste vaak de degens met minister Verdonk over het asielbeleid. Na 2007 acht jaar een prominent Eerste Kamerlid. Scherp debater, die met een nuchtere zakelijkheid zijn tegenstanders nooit spaarde.
   
• 12. 

  Liberaal politicus, die dertien jaar voor de VVD actief was in de landelijke politiek. Daarvoor secretaris van de Raad voor de Kunst. Was als Tweede Kamerlid woordvoerder justitie, cultuur en sociale zaken. Stond bij de aanpak van criminaliteit bekend als hardliner. In de kabinetten-Balkenende I en II staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, belast met Europese samenwerking en daarna minister voor Bestuurlijke vernieuwing en Koninkrijksrelaties in Balkenende III. Tijdens zijn staatssecretariaat was Nederland voorzitter van de EU en speelde het referendum over de EU-Grondwet. Als minister was hij verantwoordelijk voor de slotakkoorden met de Antillen over staatkundige vernieuwing. Keerde in 2006 terug als Kamerlid en was daarna van 2011 tot 2019 voorzitter van de Raad van Bestuur van DSM.
   
• 13. 

  Amsterdamse, die in de korte tijd dat zij in de Kamer zat veel aandacht trok. Is eigenares van een reclamestudio in Amsterdam en zat voor de lokale partij Mokum Mobiel in de gemeenteraad. In 2003 was zij nummer acht op de LPF-kandidatenlijst, maar viel zij buiten de boot omdat Nawijn met voorkeurstemmen werd gekozen. Kwam in juli 2006 alsnog in de Kamer. Vanwege een lokale affaire rond declaraties wilde de LPF-fractie haar niet in haar midden opnemen en werd zij onafhankelijk lid. Viel op door haar onbevangen en onconventionele optreden, maar ook omdat zij minister Hoogervorst niet herkende tijdens het vragenuur.
   
• 14. 

  Landbouwer, waterstaatsbestuurder en filosoof in de VVD-Eerste Kamerfractie, waarvan hij twaalf jaar deel uitmaakte. Werd in 1986 dijkgraaf van het waterschap Noordoostpolder en was later voorzitter van een zuiveringsschap en twaalf jaar dijkgraaf van het waterschap Groot-Salland. Doceerde filosofie en was zes jaar voorzitter van de Unie van Waterschappen. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met landbouw, natuur, Europese Zaken en ontwikkelingssamenwerking. Schreef kritisch over populisme en kwam op tegen ondermijning van de rechtsstaat. Is hoogleraar in Wageningen en was dat in Delft.
   
• 15. 

  Rechtsgeleerde van D66-huize die als wetenschapper en politicus in de voetstappen van zijn leermeester Jan Vis stapte. Was docent staatsrecht en later bijzonder hoogleraar gemeenterecht/gemeentekunde (Thorbecke-leerstoel) in Leiden en bijzonder hoogleraar 'rechten decentrale overheden' (Oppenheim-leerstoeel) in Groningen. Kwam in 2004 in de Eerste Kamer en werd in 2010 fractievoorzitter, een functie die hij in 2018-2019 nog eens bekleedde. Sprak veelvuldig in debatten over binnenlands bestuur en constitutioneel bestel, maar ook over justitiële onderwerpen, zorg en integratie. Was voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Hoge Colleges van Staat/Algemene Zaken en Huis der Koningin. Van september 2018 tot 1 januari 2021 was hij waarnemend burgemeester van Loppersum.
   
• 16. 

  PvdA-politicus en burgemeester, die in Tweede en Eerste Kamer woordvoerder was voor staatsrechtelijke vraagstukken, het koninklijk huis en binnenlands bestuur. Bouwde als Tweede Kamerlid op die terreinen snel een goede naam op. Hield zich ook bezig met hoger onderwijs en was een pleitbezorger voor LHBTI-rechten. Voor zijn Kamerlidmaatschap medewerker staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, particulier secretaris van minister Ritzen en stafmedewerker van de WBS. Werd in 2004, anderhalf jaar na zijn vertrek uit de Tweede Kamer, burgemeester in Naarden en bleef dat vijfenhalf jaar. Was in die tijd tevens Eerste Kamerlid (2007-2009). Zijn burgemeesterschap van Groningen eindigde na ruim vier jaar voortijdig. Keerde vanaf 2017 terug als waarnemend burgemeester van respectievelijk Zaltbommel, Bergen (NH), Dijk en Waard (NH) en Voorne aan Zee (ZH) en sinds 2025 Alphen aan den Rijn.
   
• 17. 

  Beschouwende Groningse staatsrechtgeleerde, die als senator voor het CDA een gedegen inbreng had in debatten over bestuur, constitutie, justitie en media. Daarnaast was hij in de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zoon van een Friese katholieke onderwijzer. Was universitair hoofddocent en bijzonder hoogleraar decentrale overheden in Groningen en in de Martinistad tevens gemeenteraadslid. Liefhebber van debatten over het staatsrecht en hij was daarbij dan ook geregeld bij de interputiemicrofoon te vinden.
   
• 18. 

  Bescheiden, principiële, pijprokende jurist uit Uddel op de Veluwe, die vijfentwintig jaar een alom gerespecteerd Eerste Kamerlid voor de SGP was. Kwam uit een boerengezin. Hij combineerde het Eerste Kamerlidmaatschap achtendertig jaar met de functie van beleidsmedewerker van de SGP-Tweede Kamerfractie. Was daarnaast geruime tijd Statenlid in Gelderland. Als lid van een kleine fractie, één periode zelfs een eenmansfractie, woordvoerder bij honderden kamerdossiers. Hoewel zijn stem in de Senaat soms de doorslag kon geven, stelde hij zich altijd nuchter en zakelijk op.
   
• 19. 

  SP-Eerste Kamerlid dat met name goed was ingevoerd op het gebied van de zorg, een sector die zij als bijzonder hoogleraar zorgmanagement en inspecteur van de Volksgezondheid goed kende. Vroeg in debatten geregeld aandacht voor de positie van gehandicapten en chronisch zieken. In de Senaat hadden ook (beroeps)onderwijs, de jeugdzorg en de Antillen haar belangstelling. Zij was woordvoerder bij de debatten over de wijziging van de verhouding met het Caribische deel van het koninkrijk.
   
• 20. 

  Strijdbaar en actief senator voor Groenlinks, die tijdens zijn vierjarige Eerste Kamerlidmaatschap liefst achtenveertig moties (mede)indiende. Voordien was hij ruim acht jaar wethouder in Leiden, onder meer van milieu en sociale zaken. In de Eerste Kamer sprak hij geregeld over economische zaken, de Antillen, volkshuisvesting, sociale zaken en binnenlands bestuur. Tevens was hij financieel woordvoerder. Buiten de politiek onder meer actief als voorzitter van de Woonbond en van de Landelijke Cliëntenraad sociale zekerheid.
   
• 21. 

  PvdA-bestuurder, minister en senator. Studeerde psychologie en was wetenschapper en docent op tandheelkundig gebied. Haar bestuurlijke loopbaan liep via de Amsterdamse raad, de Universiteit van Amsterdam, een wethouderschap in Amsterdam en het burgemeesterschap in Nijmegen tot een ministerschap in het kabinet-Balkenende IV (2007-2010). In dat kabinet was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarna voorzitter van de HBO-raad en in 2011-2015 Eerste Kamerlid. Hield zich in de Senaat bezig met volksgezondheid en verkeer. Gold als een krachtdadige en charmante bestuurder, maar was als minister wat minder gelukkig omdat haar wat ongeduldige en doelgerichte bestuursstijl soms weerstand opriep.
   
• 22. 

  Politicus van D66, die voor die partij deel uitmaakte van beide Kamers. Was zeven jaar Eerste Kamerlid, waarvan drie jaar fractievoorzitter, en vijf jaar Tweede Kamerlid. Hij begon al op jonge leeftijd als fractiemedewerker en was later wethouder van Dordrecht en partijvoorzitter. Verder was hij directeur van het Netherlands Institute for City Innovation Studies (Maatschappelijk Topinstituut voor steden). In de Eerste Kamer voorzitter van de commissie voor Verkeer en Waterstaat. Als Tweede Kamerlid woordvoerder op het gebied van binnenlands bestuur, justitie, asiel en immigratie en landbouw en betrokken bij diverse initiatiefvoorstellen, onder meer over referenda, de benoemingswijze van de burgemeester en weigerambtenaren. Had ook een aandeel in de nieuwe opzet van de formatie. Daarna was hij directeur van de Nederlandse Vereniging voor Innovatieve Geneesmiddelen. Vasthoudend debater.