27750 - Initiatiefvoorstel Tegengaan van de ontwijking van het voorkeursrecht van gemeenten bij de verwerving van onroerende zaken

Dit wetsvoorstel werd op 22 mei 2001 aanhangig gemaakt door de Tweede Kamerleden Depla (PvdA)¹, Ravestein (D66)², Van Wijmen (CDA)³, Duivesteijn (PvdA)⁴ en Biesheuvel (CDA)⁵.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is het ontwijken van het voorkeursrecht van gemeenten bij de verwerving van onroerende zaken tegen te gaan en daartoe onder anderen de artikelen 10 en 26 van de Wet voorkeursrecht gemeenten te wijzigen.

Voorstel van wet van de leden Depla, Ravestein, Van Wijmen, Duivesteijn en Biesheuvel tot wijziging van onder anderen de artikelen 10 en 26 van de Wet voorkeursrecht gemeenten in verband met het tegengaan van de ontwijking van het voorkeursrecht van gemeenten bij de verwerving van onroerende zaken

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Energieke en toegankelijke Eindhovense ingenieur die tien jaar Tweede Kamerlid was voor de PvdA. Combineerde een snelle geest met even snel uitgesproken bijdragen in debatten. Was vooral actief als woordvoerder volkshuisvesting en wijkenaanpak, maar hield zich ook bezig met (beroeps)onderwijs, grondpolitiek en pensioenwetgeving. Betrokken bij diverse parlementaire initiatieven. Was voor zijn Kamerlidmaatschap werkzaam bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, het ministerie van VROM en Rijkswaterstaat en als hoofd van de afdeling beleid en strategie bij de Dienst Landelijke Gebieden. Was in 2010-2018 wethouder van Eindhoven.
   
• 2. 

  Actieve, cultuurminnende D66-politica uit Rotterdam, die zich als Tweede Kamerlid vooral bezighield met monumentenzorg en ruimtelijke ordening. Was aanvankelijk fysiotherapeute en later dagelijks bestuurder van de deelgemeente Rotterdam-Centrum-Noord, raadslid (en fractievoorzitter) in Rotterdam en directeur van Stichting Cruise Rotterdam. Hield zich in de Kamer ook bezig met grotesteden- en integratiebeleid, scheepvaart, midden- en kleinbedrijf en sport. Tevens was zij lid van de parlementaire enquêtecommissie bouwnijverheid. In 2008-2014 was zij burgemeester van Opsterland en van 2014 tot 2022 was zij dat van Pijnacker-Nootdorp.
   
• 3. 

  Bredase hoogleraarszoon en advocaat, die vier jaar Tweede Kamerlid voor het CDA was en daarna staatsraad in buitengewone dienst. Bekleedde diverse functies op het gebied van volkshuisvesting en natuurbehoud en was kantonrechter-plaatsvervanger. Was tevens hoogleraar natuurbeschermingsrecht in Tilburg. In de Tweede Kamer hield hij zich bezig met justitie, volkshuisvesting, staatsrecht en milieu en sprak hij met gezag over het ruimtelijke-ordeningsrecht en natuurbescherming. Maakte verder deel uit van de commissie voor de verzoekschriften.
   
• 4. 

  Haagse socialist die als wethouder in zijn geboorteplaats en als Tweede Kamerlid op heldere, maar soms ook eigenzinnige wijze zijn koers uitzette. Was oorspronkelijk kok en daarna buurtactivist in de Schilderswijk. Specialist op het gebied van volkshuisvesting. Maakte zich in Den Haag sterk voor de stadsvernieuwing en kwam op voor de belangen van huurders. Na zijn wethouderschap was hij directeur van het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam. Was enige tijd vicefractievoorzitter van de PvdA en leidde in de Kamer een commissie die de problemen bij grote infrastructurele projecten onderzocht. Was later zeven jaar wethouder van ruimtelijke ordening in Almere. Speelde in de tweeënhalf jaar dat hij Eerste Kamerlid was door zijn kritische opstelling soms een opvallende rol.
   
• 5. 

  Rustig en gedegen Tweede Kamerlid voor het CDA, die op diverse terreinen actief was. Afkomstig uit de kring van de Antirevolutionaire jongeren. Was voor hij Kamerlid werd werkzaam bij de Christelijke Boeren- en Tuindersbond, bij de Unie van Waterschappen en de Agrarische Sociale Fondsen. Als Kamerlid woordvoerder op het gebied van verkeer en waterstaat, volkshuisvesting en sociale zaken. Voorzitter van enkele Kamercommissies. Neef van Barend Biesheuvel. Na zijn Kamerlidmaatschap bekleedde Biesheuvel diverse functies bij organisaties die zich bezighielden met de leefomgeving en mobiliteit.
   
• 6. 

  Charmante Limburgse die tien jaar namens de VVD in de Tweede Kamer zat. Woordvoerster volkshuisvesting, infrastructuur en ruimtelijke ordening en deelnemer aan debatten over onder meer de Betuwelijn, luchthavens en de A73 langs de Maas. Was staffunctionaris van het kabinet van de burgemeester van Venlo en plaatsvervangend hoofd van de afdeling economische zaken van de gemeente Venlo. Meldde bij haar afscheid zich aan de zorg voor haar bejaarde ouders (m.n. haar gehandicapte vader) te gaan wijden; iets wat zij overigens ook al tijdens haar Kamerlidmaatschap had gedaan.
   
• 7. 

  Vooraanstaande PvdA-politicus, die in 2000 Tweede Kamerlid werd en in 2012 verrassend minister van Financiën. Wageningse ingenieur en voor hij Kamerlid werd plaatsvervangend hoofd van het stafbureau algemene leiding van het ministerie van LNV. In de Kamer spoedig een gewaardeeerd woordvoerder integratiebeleid en in 2007-2008 voorzitter van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Later woordvoerder asiel en vicefractievoorzitter. Pragmatisch en degelijk. Noemde zichzelf 'niet het meest opgewonden type'. Slaagde er in het oplopende overheidstekort onder het kabinet-Rutte II om te buigen naar een overschot. Kreeg ook in de EU gezag en zag zich in januari 2013 gekozen worden tot voorzitter van de eurogroep. Speelde daardoor een centrale rol bij het bedwingen van de financiële problemen van Griekenland en bij het voorkomen van een bankencrisis op Cyprus. Sinds 13 september 2022 is hij burgemeester van Eindhoven.
   
• 8. 

  Groningse vakbondsvrouw die veertien jaar een spreek- en strijdvaardig lid van de GroenLinks-Tweede Kamerfractie was. Kwam uit de kring van de PSP en is overtuigd republikein. In de FNV was zij regiohoofd van de regio Noord (Friesland, Groningen en Drenthe) en daarnaast negen jaar gemeenteraadslid in Groningen. In de Tweede Kamer hield zij zich onder meer bezig met arbeid en zorg, emancipatie, verkeer, binnenlands bestuur en koninkrijksrelaties. Verder was zij vicefractievoorzitter, lid van het Kamerpresidium en voorzitter van vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Was in 2013-2017 regiodirecteur Noord bij de Nederlandse Spoorwegen en is nu burgemeester van Schiermonnikoog.
   
• 9. 

  Melkveehouder uit noordoost-Groningen, die in de perioden 1981-1982 en 1989-2002 Tweede Kamerlid voor D66 was. Vier jaar voorzitter van de vaste Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Was ook enige tijd voorzitter van de commissie voor Europese zaken en defensiewoordvoerder. Vanwege zijn praktijkkennis en bezadigde oordeel een gewaardeerde landbouw-woordvoerder.
   
• 10. 

  Twee perioden een activistisch SP-Tweede Kamerlid. Was in 1994 met Jan Marijnissen de eerste vertegenwoordiger van zijn partij in het parlement (tot 2002) en keerde na de verkiezingen van 2006 terug voor nog een periode van vier jaar. Had diverse baantjes gehad, onder meer in de haven en in de scheepvaart en was in het Rijnmondgebied betrokken bij milieuacties. Ook in de Kamer actief op milieugebied, maar tevens woordvoerder defensie, binnenlandse zaken, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Sprak altijd in ronde bewoordingen, met een kenmerkend Rotterdams accent.
   
• 11. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 12. 

  Gedegen en gerespecteerd lid van de Tweede Kamerfracties van GPV en ChristenUnie, die na vier jaar Eerste Kamerlidmaatschap minister van Defensie werd in het kabinet-Balkenende IV. Had het in die laatste functie veel moeilijker, onder andere vanwege de discussies rond de vredesmissie in Afghanistan. Zijn politieke loopbaan begon hij als medewerker van de Tweede Kamerfractie van het GPV, waarna hij in 1989 zelf Kamerlid werd. Hield zich met uiteenlopende onderwerpen bezig. Leidde in 1995-1996 het parlementaire onderzoek naar klimaatverandering. Daarnaast was hij nauw betrokken bij de parlementaire nasleep van het Srebrenicadrama en het vastleggen van betrokkenheid van de Tweede Kamer bij militaire missies. Na het uittreden van de PvdA-ministers was hij in 2010 acht maanden tevens minister voor Wonen, Wijken en Integratie.
   
• 13. 

  CDA-politica, die vijf jaar met veel inzet en enthousiasme lid van de Tweede Kamer was. Afkomstig uit de kring van de vrouwenorganisatie van het CDA en voormalig voorzitter van de Bond van Plattelandsvrouwen. Hield zich met uiteenlopende onderwerpen bezig op het gebied van onder meer emancipatiebeleid, cultuur, welzijn en buitenlandse zaken (vrouwen en ontwikkeling). Had grote culturele belangstelling en zette zich met name in voor het behoud van historische boerderijen en andere monumenten. Spande zich daarnaast in voor grotere waardering voor vrijwilligers. Hechtte zeer aan het contact met kiezers en verzorgde vele spreekbeurten.
   
• 14. 

  Johan Remkes (1951) begon zijn politieke loopbaan als voorzitter van de JOVD en werd later lid van Gedeputeerde Staten van Groningen. In de perioden oktober 1993-augustus 1998 en november 2006-juni 2010 was hij Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij hield zich als Kamerlid onder meer bezig met economische zaken, binnenlandse zaken, belastingen en mediabeleid. In het tweede kabinet-Kok was hij staatssecretaris van Volkshuisvesting. Van 22 juli 2002 tot 22 februari 2007 was hij minister van Binnenlandse Zaken. In het kabinet-Balkenende I (2002-2003) was hij tevens vicepremier. In de periode 2019-2020 was hij waarnemend burgemeester van 's-Gravenhage en daarvoor van 1 juli 2010 tot 1 januari 2019 Commissaris van de Koning(in) in Noord-Holland. In 2017-2018 was hij voorzitter van de Staatscommissie parlementair stelsel. Van 19 april tot 1 december 2021 was de heer Remkes waarnemend commissaris van de Koning in Limburg.
   
• 15. 

  Bezadigde CDA-bestuurder uit Drenthe, die een lange loopbaan in het binnenlands bestuur afsloot met een achtjarig lidmaatschap van de Eerste Kamer. Begon op de secretarie van Wassenaar en was daarna - net als zijn vader - burgemeester, in respectievelijk de gemeenten Workum, Hindeloopen en Smilde. Vervolgens twaalf jaar gedeputeerde van Drenthe. In de Eerste Kamer sprak hij met regelmaat over bestuurlijke onderwerpen, zoals gemeentelijke herindelingen, bestuurlijke samenwerking, het politiebestel, veiligheid en rampenbestrijding. Voerde ook soms het woord over volkshuisvesting.
   
• 16. 

  Eerste katholieke VVD'er in de Tweede Kamer en daarna jarenlang de voornaamste volkshuisvestingsspecialist van de VVD-fractie. Goed debater die krachtig een liberaal volkshuisvestingsbeleid verdedigde. Voerde in de jaren zeventig en tachtig pittige debatten met PvdA'ers als Van Dam, Schaefer en Kombrink. Hield zich ook bezig met binnenlands bestuur, PTT-zaken en verkeer en waterstaat. Bracht samen met de PvdA'er Van der Doef een initiatiefwet tot stand over de periodieke autokeuringen. Speelde later een belangrijke rol bij de plannen voor nieuwe huisvesting van de Tweede Kamer. Sloot zijn politieke loopbaan af als Eerste Kamerlid (1995-2003).
   
• 17. 

  Cultuurpsycholoog en publicist, die gedurende de acht jaren dat hij lid was in vele Eerste Kamerdebatten namens GroenLinks het woord voerde. Sprak over uiteenlopende onderwerpen zoals de ruimtelijke economische ontwikkelingen, energiebeleid, cultuur, milieu en verkeer en waterstaat. Was vier jaar voorzitter van de vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat. Voor hij in de Eerste Kamer kwam hoofdredacteur van tijdschriften in de welzijnssector en redacteur van de opiniepagina van De Volkskrant. In de jaren zeventig en tachtig was hij lid van de CPN.
   
• 18. 

  Energiek Eerste Kamerlid voor de PvdA uit Zwolle. Was twaalf jaar woordvoerster op het gebied van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening (grondbeleid, woningbouw, monumentenzorg) en binnenlands bestuur; terreinen die zij ook goed kende als wethouder. Richtte zich daarbij sterk op de uitvoeringspraktijk. Voorzitter van vaste commissies voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening, Milieu, Wonen, Wijken en Integratie. Was voor zij wethouder werd actief bij het studentenwerk en in een organisatie voor volwasseneneducatie. Schroomde niet om afwijkend van de fractiemeerderheid te stemmen.
   
• 19. 

  Landbouwkundig ingenieur en voormalig wethouder van Zaltbommel die namens de RPF en later de ChristenUnie in de Eerste Kamer zat. Zoon van een kruidenier uit Bruchem in de Bommelerwaard. Werkzaam als senior medewerker van het Landbouw-Economisch Instituut en daarnaast enige jaren lid van het federatiebestuur van de RPF. Als lid van een kleine fractie hield hij zich in de Eerste Kamer met uiteenlopende onderwerpen bezig, zoals landbouw, ruimtelijke ordening, milieu en volkshuisvesting.
   
• 20. 

  Degelijke jurist en bestuurder die twee periodes voor D66 in de Eerste Kamer zat. Had daarvoor een loopbaan doorlopen bij de rechtelijke macht, de provincie Noord-Brabant en als adviseur van de burgemeester van Utrecht over politieaangelegenheden. Was tijdens zijn eerste periode als senator tevens hoofd openbare orde en veiligheid van de gemeente Rotterdam en tijdens zijn tweede topambtenaar van de gemeente Middelburg. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met volksgezondheid, welzijn, volkshuisvesting, landbouw, Antilliaanse Zaken en milieu. Was na dat lidmaatschap drie jaar wethouder van Leiden.