Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA)

Dit agentschap¹ verleent de instellingen van de Europese Unie² en de lidstaten³ bijstand en expertise op het gebied van de grondrechten. Dit moet hen helpen om bij hun activiteiten de grondrechten volledig te eerbiedigen.

Het agentschap is een voortzetting van het Europees Waarnemingscentrum voor Racisme en Vreemdelingenhaat en is sinds 1 maart 2007 in de huidige vorm operationeel.

De taken van het agentschap zijn:

• - 

  gegevens verzamelen en evalueren met het oog op de praktische gevolgen die de maatregelen van de Unie hebben voor de grondrechten, en met het oog op de methoden die worden gehanteerd ter eerbiediging en bevordering van de grondrechten
• - 

  adviezen opstellen over de beleidsontwikkelingen op het gebied van de grondrechten
• - 

  bewustmaking van het publiek
• - 

  bevorderen van de dialoog met het maatschappelijk middenveld
• - 

  coördinatie van en contact met anderen die actief zijn op het gebied van de grondrechten

Het agentschap houdt zich alleen bezig met de grondrechten in de Unie en de lidstaten³ wanneer zij het recht van de Europese Gemeenschap⁴ ten uitvoer brengen. Het heeft ook een functie voor kandidaat-lidstaten⁵ en potentiële kandidaat-lidstaten die aan het bureau deelnemen. Bovendien kan de Europese Commissie⁶ het agentschap vragen om informatie over andere landen waarmee de EU afspraken heeft gemaakt over de eerbiediging van de mensenrechten.

Bij het agentschap kunnen overigens geen klachten worden ingediend. Hiertoe werkt het Europees Agentschap voor de Grondrechten nauw samen met de Raad van Europa⁷ om zo een overlap in werkzaamheden te voorkomen.

De raad van bestuur houdt toezicht op het agentschap en houdt zich onder andere bezig met het vaststellen van het werkprogramma, het jaarverslag en de begroting. De raad van bestuur telt één vertegenwoordiger per lidstaat.

De raad benoemt de directeur, die de dagelijkse leiding heeft over het agentschap. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter en de vicevoorzitter van de raad van bestuur, twee andere leden van de raad van bestuur en twee vertegenwoordigers van de Europese Commissie.

Een onafhankelijke, wetenschappelijke commissie controleert het werk van het agentschap op inhoudelijke aspecten.

Nederland stelt, net als de andere EU-lidstaten, één persoon aan die zitting neemt in de raad van bestuur, en één plaatsvervangend lid. De Nederlandse afgevaardigden in de raad van bestuur zijn in principe hoge ambtenaren.

Vanuit de raad van bestuur wordt het dagelijks bestuur benoemd. Landen wisselen elkaar in het bestuur af. Ook zit er soms een Nederlander in de wetenschappelijke commissie.

• 1. 

  Een Europees agentschap is een instantie die zich bezighoudt met de ondersteuning en uitvoering van specifieke juridische, technische of wetenschappelijke overheidstaken. Hierbij werken zij nauw samen met de Europese Commissie en de nationale overheden van de EU-lidstaten, zonder direct deel uit te maken van nationale ministeries of de Europese instellingen. Daarnaast onderhouden zij ook banden met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.
   
• 2. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 3. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 4. 

  Na het in werking treden van het Verdrag van Maastricht in 1993 volgde de Europese Gemeenschap (EG) de Europese Economische Gemeenschap (EEG) op. De Europese Gemeenschap vormde samen met EURATOM en tot 2002 de EGKS de eerste van de drie pijlers van de Europese Unie. Samen stonden zij bekend als de Europese Gemeenschappen.
   
• 5. 

  Een kandidaat-lidstaat is een land dat lid wil worden van de Europese Unie en waarvan de aanvraag officieel is aanvaard door de EU.
   
• 6. 

  De Europese Commissie kan worden beschouwd als het 'dagelijks bestuur' van de Europese Unie. Iedere lidstaat van de EU levert één lid van de Europese Commissie. De Commissie mag als enige EU-instelling wetsvoorstellen indienen en controleert of de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten. Daarnaast onderhandelt zij in internationale organisaties over de handel van de Unie met het 'buitenland' en is zij verantwoordelijk voor het beheer van de Europese begroting.
   
• 7. 

  Na de verwoestende Tweede Wereldoorlog was er in Europa grote behoefte aan een organisatie die zich zou richten op het bevorderen van mensenrechten en democratie. In 1949 richtten Europese landen daarom de Raad van Europa op. Dit orgaan is géén onderdeel van de Europese Unie en moet niet verward worden met de Raad van de Europese Unie of de Europese Raad. Vrijwel alle Europese landen zijn lid.