Kabinet van de Koning
Het Kabinet van de Koning is het ambtelijke secretariaat van de Koning1 en fungeert als schakel tussen hem en de ministers. Die taak komt onder meer tot uiting bij de ondertekening en archivering van officiële staatsstukken, zoals wetten en koninklijke besluiten.
Daarnaast vervult het Kabinet taken op het gebied van de verzoekschriften en gratieverzoeken en bij het vaststellen van de agenda van de koning.
Aan het hoofd van het Kabinet van de Koning staat een directeur. Sinds augustus 2019 is dat Mr. Ch. Jonker2.
Inhoudsopgave
Het Kabinet van de Koning heeft de volgende taken
-
-Ambtelijke ondersteuning aan de Koning bij de uitvoering van haar staatsrechtelijke taken.
-
-Ter tekening voorleggen van alle regeringsstukken die de handtekening van de Koning vereisen, zoals wetten, Koninklijke Besluiten en verdragen. Ook tijdens staatsbezoeken of tijdens de vakanties in het buitenland worden dringende stukken ter tekening aan de Koning voorgelegd.
-
-Bij het Kabinet worden de originelen van wetten, Koninklijke Besluiten3 en andere regeringsstukken bewaard.
-
-Schakel tussen de Koning en de ministers. Afspraken tussen de Koning en de ministers en staatssecretarissen worden via het Kabinet gemaakt en voorbereid.
-
-Afhandeling van verzoekschriften van burgers en gratieverzoeken die aan de Koning zijn gericht.
-
-Tot 2012 zorgde het Kabinet tijdens een kabinetsformatie4, via de Rijksvoorlichtingsdienst, voor de bekendmaking van de formatie- en informatie-opdrachten die de koning(in) verstrekte.
Het Kabinet van de Koning is een overheidsorgaan, dat uit rijksmiddelen wordt gefinancierd. Het is geen deel van de hofhouding en ook niet van één van de ministeries. Er is dan ook geen minister die hiërarchisch gezien de 'baas' is van het Kabinet.
Het ministerie van Algemene Zaken5 is verantwoordelijk voor het beheer van het Kabinet. Er is een apart hoofdstuk van de Rijksbegroting6 (Hoofdstuk III) waarin jaarlijks de inkomsten en uitgaven van het Kabinet worden vastgelegd.
In maart 2003 ontstond in de Tweede Kamer7 een discussie over de ministeriële verantwoordelijkheid voor het Kabinet en is aangedrongen op een betere regeling hiervan.
Het Kabinet van de Koning(in) is bij Koninklijk Besluit van 22 december 1840 (nr. 346) per 1 januari 1841 ingesteld door koning Willem II8. Het nieuwe Kabinet nam de taken over die eerder berustten bij het oude Kabinet van de Koning (in feite het privésecretariaat van de koning) en bij de Staatssecretarie9, die belast was met de uitgifte van Koninklijke besluiten en wetten.
In 1840 werd de Staatssecretarie opgeheven en in 1842 werd een ministerraad ingesteld. Dit vloeide voort uit de invoering van de strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid, waarbij ministers in juridische zin verantwoordelijk werden voor beleidsdaden.
Sindsdien overlegden de ministers vrijwel wekelijks in de ministerraad, in enkele gevallen in aanwezigheid van de koning. Het Kabinet des Konings (zoals de naam toen luidde) verzorgde het secretariaat van de ministerraad; de directeur van het Kabinet was secretaris van de ministerraad.
In de periode 1841-1868 vervulde de directeur van het Kabinet des Konings een belangrijke rol van het aanzoeken van ministers en later (na 1848) bij de kabinetsformatie.
| foto | naam | aanvang functie | einde functie |
|---|---|---|---|
| Ch. (Christoffer) Jonker | 2019-08-01 | ||
| Ch. (Chris) Breedveld | 2012-07-01 | 2019-08-01 | |
| P.W.A. (Paul) Schellekens | 2006-09-01 | 2012-06-16 | |
| F.E.R. (Felix) Rhodius | 1991-04-01 | 2006-09-01 | |
| W.H.D. (Herman) Quarles van Ufford | 1984-01-01 | 1991-04-01 | |
| F.M. (Fuus) de Graaff | 1968-10-00 | 1984-09-01 | |
| W.F. (Frits) Röell | 1959-07-01 | 1968-08-01 | |
| M.A. (Marianne) Tellegen | 1945-10-15 | 1959-07-01 | |
| G.C.W. (George) van Tets van Goudriaan | 1921-03-01 | 1945-10-15 | |
| J.A. baron de Vos van Steenwijk | 1910-09-01 | 1921-03-01 | |
| P.J. Vegelin van Claerbergen | 1899-08-01 | 1910-08-07 | |
| P.H. Gevers Deynoot | 1894-10-00 | 1899-07-01 | |
| J.F. Alewijn | 1878-12-01 | 1893-03-24 | |
| W. baron van Heeckeren van Kell | 1868-02-01 | 1877-11-03 | |
| F.L.W. (Frits) baron de Kock | 1854-01-21 | 1868-02-01 | |
| A.G.A. (Anthon) ridder van Rappard | 1841-01-01 | 1854-01-20 |
Meer over
- 1.Nederland is een koninkrijk. Dat betekent dat een koning het staatshoofd is of eigenlijk: het 'onschendbare deel' van de regering. Het Statuut voor het Koninkrijk bepaalt dat de Kroon van het Koninkrijk wordt gedragen door de erfgenamen van koningin Juliana. Sinds 30 april 2013 is Willem-Alexander koning der Nederlanden.
- 2.Christoffer Jonker is sinds 1 augustus 2019 directeur van het Kabinet van de Koning. Hij was werkzaam bij de griffie van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en werkte vervolgens in diverse functies bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sinds 2017 was hij directeur internationale aangelegenheden en operaties bij het ministerie van Defensie.
- 3.Een koninklijk besluit (KB) is een besluit van de regering dat zonder medewerking van de Staten-Generaal wordt genomen.
- 4.Na elke Tweede Kamerverkiezing, of soms na de val van een kabinet, begint het proces van de formatie van een nieuw kabinet. Doel van de kabinetsformatie is een kabinet te vormen dat enerzijds kan rekenen op steun van de meerderheid van de Tweede Kamer en anderzijds tot een gezamenlijk beleid kan komen. De Grondwet is vrij bescheiden wat betreft de kabinetsformatie. Slechts de artikelen 43 en 48 van de Grondwet spreken over de vorming van een kabinet: ministers en staatssecretarissen worden bij koninklijk besluit benoemd.
- 5.Het ministerie van Algemene Zaken (AZ) is verantwoordelijk voor de coördinatie van het algemeen regeringsbeleid, voor zover dit niet is opgedragen aan één van de andere ministeries. De minister-president, Dick Schoof, draagt de verantwoordelijkheid voor het ministerie van AZ en is ook minister van Algemene Zaken. In zijn taken wordt hij bijgestaan door het Kabinet Minister-President (KMP).
- 6.In de Rijksbegroting staan de verwachte verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van de rijksoverheid voor het komende jaar. De Rijksbegroting bestaat in feite uit een aantal afzonderlijke begrotingen (begrotingsstaten en toelichtingen), per ministerie en voor specifieke fondsen.
- 7.De Tweede Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
- 8.Negen jaar koning van Nederland. 'Held van Waterloo'. Vocht met de geallieerden mee tegen de legers van Napoleon. Als kroonprins leek hij zich in 1830 op te werpen als leider van de Belgische onafhankelijkheidsbeweging. Regeerde vanaf 1840 aanvankelijk als conservatief vorst, die elke grondwetswijziging tegenhield. Werd in 1848 in één dag (noodgedwongen) uiterst liberaal en steunde Thorbecke en Donker Curtius bij het tot stand brengen van de nieuwe Grondwet. Overleed echter al kort na invoering daarvan. Was gehuwd met de Russische grootvorstin Anna Paulowna. Had goede banden met katholieken (verbleef veel in Tilburg). Gold als nogal wispelturig en gemakkelijk beïnvloedbaar.
- 9.Tussen 1798 en 1840 bestond de functie van algemeen secretaris van staat. Dit was de hoogste staatsambtenaar, die ondersteuning gaf aan de uitvoerende macht. Eerst was dat het Uitvoerend Bewind en het Staatsbewind (tot 1805), daarna de raadpensionaris (1805-186) en de koning (1806-1810). Onder Willem I en II was er eveneens een (algemeen)secretaris van staat.