Eerste Kamercommissies

De Eerste Kamer¹ heeft twaalf vaste commissies. Deze commissies houden zich met een bepaald beleidsterrein bezig. Zij spelen een belangrijke rol bij de behandeling van wetsvoorstellen². Er zijn soms ook bijzondere commissies. Daarnaast is er een College van Voorzitter en Ondervoorzitters³, die alleen gericht is op de interne organisatie.

In de Eerste Kamer zijn alle fracties vertegenwoordigd in de commissies. De Kamervoorzitter⁴ benoemt de (plaatsvervangende) commissieleden, in overleg met de fracties in de Kamer⁵.

Iedere commissie wordt bijgestaan door een griffier.

Vaste commissies hebben het beleidsterrein van een ministerie (soms twee) of een onderdeel van dat beleid als werkgebied.

De voornaamste taak van een commissie is wetsvoorstellen aan een voorbereidend onderzoek te onderwerpen door middel van het wisselen van schriftelijke stukken met de verantwoordelijke bewindslieden.

De commissie kan mondeling overleggen met een bewindspersoon, maar in de praktijk van de Eerste Kamer komt dat zelden voor.

De Eerste Kamer kan bijzondere commissies instellen die worden belast met de voorbereiding van wetsvoorstellen en onderwerpen met een bijzonder karakter.

De Kamervoorzitter en de ondervoorzitters vormen samen de het College van Voorzitter en Ondervoorzitters. Zij stelt de ambtenaren van de Kamer aan, behalve de griffier⁶ en plaatsvervangende griffiers. Het college bepaalt wel de taken en instructies van de (plaatsvervangende) griffiers. Het college houdt ook toezicht op de leidinggevende taak van de griffier over de ambtelijke organisatie.

Tot slot stelt het College van Voorzitter en Ondervoorzitters het ontwerp op voor de begroting voor de uitgaven van de Eerste Kamer (de zogenaamde 'raming').

Tijdens commissievergaderingen komen Eerste Kamerleden⁷ in kleinere groepen (commissies) bijeen. De voornaamste taak is de voorbereiding van debatten over wetsvoorstellen⁸. Dat gebeurt inhoudelijk grotendeels schriftelijk, waarbij namens de fracties⁵ schriftelijk inbreng wordt geleverd voor een verslag. Commissievergaderingen vinden normaal plaats op dinsdagen.

Meer over

• 1. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 2. 

  Een wetsvoorstel is een voorstel van de regering of een Kamerlid voor een nieuwe wet, of een voorstel om een bestaande wet te veranderen. Het komt vaak voor dat meer dan één ministerie bij een onderwerp en dus bij een wetsvoorstel betrokken is. Een wetsvoorstel kan ook door één of meer staatssecretarissen worden behandeld.
   
• 3. 

  Het College van Voorzitters en Ondervoorzitters bepaalt de taken en instructies van de (plaatsvervangende) griffiers. Bovendien houdt het college toezicht op de leidinggevende taak van de griffier over de ambtelijke organisatie. Ook heeft het college als taak de begroting op te stellen voor de uitgaven van de Eerste Kamer (de zogenaamde 'raming').
   
• 4. 

  De Eerste Kamervoorzitter leidt de vergadering van de Eerste Kamer en is tevens voorzitter van het College van fractievoorzitters en het College van Voorzitter en Ondervoorzitters (interne organisatie). Hij zit ook de Verenigde Vergaderingen voor. Daarnaast vertegenwoordigt de voorzitter de Kamer naar buiten toe, zoals in contacten met buitenlandse parlementen en bij ontvangsten van gasten.
   
• 5. 

  Een organisatie van Kamerleden die deel uitmaken van dezelfde politieke partij en gezamelijke standpunten bepaalt, noemen we een fractie. De fractievoorzitter geeft leiding aan een fractie en treedt als woordvoerder op bij belangrijke debatten. De Eerste Kamerfracties kennen geen fractiecommissies.
   
• 6. 

  De Eerste Kamer kent feitelijk twee soorten organisaties: een politieke en een ambtelijke. De ambtelijke organisatie dient ter ondersteuning van de Eerste Kamerleden. Aan het hoofd van deze organisatie staat de Griffier. De dienst zorgt onder meer voor verslaglegging, informatievoorziening, documentatie, archivering, beheer van het gebouw, personeelszaken en externe voorlichting.
   
• 7. 

  De Eerste Kamer bestaat uit 75 parlementariërs: volksvertegenwoordigers die op basis van evenredige vertegenwoordiging voor een periode van vier jaar worden gekozen via de kieslijst van een politieke partij. De leden worden indirect gekozen: eerst kiezen burgers leden van de Provinciale Staten. Zij kiezen daarna de Eerste Kamerleden.
   
• 8. 

  De behandeling van een wetsvoorstel door de Eerste Kamer houdt meer in dan alleen een debat en een stemming. Aan het debat gaat een schriftelijke voorbereiding vooraf, waarbij leden commentaar kunnen geven op het voorstel en vragen kunnen stellen.
   
• 9. 

  De Eerste Kamer kent zowel een politieke als een ambtelijke organisatiestructuur. Onder de politieke organisatie vallen de diverse fracties, de commissies en het College van fractievoorzitters (het 'dagelijkse bestuur'). De ambtelijke organisatie ondersteunt het politieke functioneren van de Kamer. Aan het hoofd daarvan staat de Griffier.