Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (voorheen: EG-verdrag) (VwEU)

Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) is een gewijzigde versie van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG). De gewijzigde versie is in 2009 van kracht geworden. In het VwEU staat wat de bevoegdheden zijn van de Europese Unie, en op welke manier de Europese Unie die bevoegdheden kan uitoefenen. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de Europese Unie de basis van de Europese Unie.

De belangrijkste onderdelen in het verdrag zijn:

• - 

  de afbakening van de bevoegdheden van de Europese Unie
• - 

  de beginselen van de interne markt en de daaraan verbonden rechten voor de burgers
• - 

  het specificeren op welke beleidsterreinen de Europese Unie samenwerkt
• - 

  de bevoegdheden en structuur van alle Europese instellingen
• - 

  het vastleggen van de besluitvormingsprocedures

Aan het verdrag zijn een aantal verklaringen en protocollen gehecht. Daarin worden bepaalde punten uit het Verdrag verder uitgelegd en uitgewerkt.

Het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) gaat meer over de waarden waarop de Europese Unie gebaseerd is, en de rol die de belangrijkste Europese instellingen spelen.

Op 25 maart 1957 werd in Rome het Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) getekend door België, de Bondsrepubliek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland. Deze landen hadden eerder de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) opgericht. Het EEG-Verdrag werd op 1 januari 1958 van kracht en staat ook wel bekend als het Verdrag van Rome¹. Het was de voorloper van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG).

Op 1 december 2009 werd het Verdrag van Lissabon van kracht en veranderde de naam van EG-verdrag in de huidige naam: 'Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie'.

Na 1957 sloten achtereenvolgens Denemarken, Ierland, het Verenigd Koninkrijk (1973), Griekenland (1981), en Portugal en Spanje (1986) zich aan bij de EG. Oostenrijk, Finland en Zweden traden op in 1995 toe tot de Europese Unie. In 2004 sloten tien nieuwe lidstaten zich tegelijkertijd bij de EU aan. Dat waren Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. In 2007 volgden Bulgarije en Roemenië, en in 2013 Kroatië. Op 31 januari 2020 trok het Verenigd Koninkrijk zich uit de Europese Unie terug².

• 1. 

  Op 25 maart 1957 werd in Rome het Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap ondertekend dat de basis vormde voor wat tegenwoordig de Europese Unie heet. Dit 'Verdrag van Rome' was een ambitieus plan van zes West-Europese landen die via toenemende economische samenwerking wilden voorkomen dat er voor de derde keer in Europa een verwoestende wereldoorlog zou uitbreken.
   
• 2. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.