Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)

In dit verdrag staan de waarden waar de Europese Unie¹ en alle lidstaten² zich aan moeten houden, en de belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie³ de basis van de Europese Unie.

De belangrijkste punten in het Verdrag zijn:

• - 

  de beginselen en de waarden van de Europese Unie,
• - 

  de belangrijkste doelen van de Europese Unie,
• - 

  de rol van de belangrijkste instellingen in de Europese Unie,
• - 

  de regels voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidbeleid.

Aan het verdrag zijn een aantal verklaringen en protocollen gehecht. Daarin worden bepaalde punten uit het Verdrag verder uitgelegd en uitgewerkt.

Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) gaat meer over de bevoegdheden van de Europese Unie op verschillende beleidsterreinen en de werking van de interne markt.

Het Verdrag betreffende de Europese Unie is op 7 februari 1992 getekend door de toen nog twaalf lidstaten van de Europese Gemeenschap. Het VEU was onderdeel van het Verdrag van Maastricht⁴. Het verdrag is sindsdien een aantal keer gewijzigd. De laatste wijzigingen, door het Verdrag van Lissabon⁵, werden op 1 december 2009 van kracht.

In 1995 sloten Oostenrijk, Finland en Zweden zich aan bij de Europese Unie. Op 1 mei 2004 traden tien nieuwe lidstaten zich tegelijkertijd tot de EU toe. Dat waren Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. In 2007 volgden Bulgarije en Roemenië, in 2013 Kroatië. Op 31 januari 2020 trok het Verenigd Koninkrijk zich uit de Europese Unie terug⁶.

• 1. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 2. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 3. 

  Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) is een gewijzigde versie van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG). De gewijzigde versie is in 2009 van kracht geworden. In het VwEU staat wat de bevoegdheden zijn van de Europese Unie, en op welke manier de Europese Unie die bevoegdheden kan uitoefenen. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de Europese Unie de basis van de Europese Unie.
   
• 4. 

  Dit Europese verdrag vormde in 1993 de Europese Gemeenschap om tot Europese Unie. Het Verdrag (formeel: Verdrag betreffende de Europese Unie) legde verder de basis voor de Economische en Monetaire Unie (EMU) en van de invoering van een gemeenschappelijke munt (de euro).
   
• 5. 

  Dit Europese verdrag voerde een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.
   
• 6. 

  Het Verenigd Koninkrijk verliet op 31 januari 2020 de Europese Unie. Het is daarmee het eerste land ooit dat uit de Europese Unie stapte. Het vertrek van de Britten ('brexit') was de uitkomst van een referendum over het lidmaatschap van de EU in het Verenigd Koninkrijk in 2016. Nadien volgden lange onderhandelingen over de scheidingsvoorwaarden en de overgangsperiode na de brexit, die op 31 december 2020 afliep. Eind december 2020 bereikten de onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk een handels- en samenwerkingsovereenkomst. Die overeenkomst regelt vanaf 1 januari 2021 de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.