Douane-unie - Hoofdinhoud

De douane-unie is een samenwerking op het gebied van douanetarieven. De douane-unie werd in 1968 tot stand gebracht tussen de zes oorspronkelijke lidstaten van de Europese Economische Gemeenschap i (EEG). Dat was anderhalf jaar eerder dan in het EEG-Verdrag i was bepaald. De douane-unie vormt de grondslag van de interne markt i. Sinds de inwerkingtreding van de douane-unie worden in het goederenverkeer tussen de EU-lidstaten i onderling geen invoerrechten meer geheven. Bovendien geldt in de gehele EU een gemeenschappelijk douanetarief i (GDT) voor goederen uit derde landen i. De inkomsten uit douanerechten maken deel uit van de eigen middelen i van de Gemeenschap.

Voor Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, die in 1973 toetraden tot de EEG, werd de douane-unie na een overgangsperiode per juli 1977 voltooid. Griekenland trad per januari 1981 tot de EEG toe en werd in 1986 in de douane-unie opgenomen. Voor Portugal en Spanje, toegetreden tot de EEG in 1986, gold dit per januari 1996. Voor Finland, Oostenrijk en Zweden betekende de douane-unie geen ingrijpende verandering, omdat deze landen al per januari 1994 deel uitmaakten van de interne markt van de Europese Economische Ruimte i (EER). De nieuwe lidstaten die op 1 mei 2004, 1 januari 2007 en 1 juli 2013 zijn toegetreden tot de Europese Unie i (dertien in totaal) horen ook bij de douane-unie.

Bij de inwerkingtreding van de interne markt in 1993 werden alle systematische controles aan de binnengrenzen en de douaneformaliteiten opgeheven. De douanediensten van de lidstaten zijn hierdoor niet meer betrokken bij de invordering van de accijnzen i en de BTW i, noch bij het verzamelen van statistische gegevens.

Belangrijke uitdagingen voor de toekomst zijn het verbeteren van de samenwerking tussen de nationale overheidsdiensten evenals de strijd tegen fraude. Een van de prioriteiten van het programma Douane 2007 was om de nieuwe lidstaten te blijven helpen bij de aanpassing van hun systemen aan de vrijhandelszone i en bij de uitoefening van douanecontroles aan de nieuwe buitengrenzen van de Europese Unie.

Per januari 2014 startte het programma Douane 2020 i. Dit programma had als taak het douaneproces te versnellen, zodat deelnemende landen de handel van en naar hun land kunnen vergroten. Als gevolg hiervan wordt de economie van deze landen competitiever. Een andere prioriteit was het bevorderen van netwerken en gemeenschappelijke acties van de douaneautoriteiten en de modernisering van IT-systemen.

Op 1 mei 2016 werd het nieuwe douanewetboek van de Unie (DWU) van kracht en traden nieuwe Europese douanevoorschriften in werking. Hiermee

• - 

  worden douaneprocedures versimpeld
• - 

  worden consumenten beter beschermd tegen goederen die niet voldoen aan Europese regelgeving
• - 

  wordt de samenwerking tussen nationale douanes verbeterd door nieuwe IT-systemen

In september 2020 heeft de Europese Commissie een nieuw actieplan voor de douane-unie gelanceerd met een reeks maatregelen om de Europese douane de komende vier jaar slimmer, innovatiever en efficiënter te maken. Het nieuwe actieplan omvat maatregelen met betrekking tot risicobeheer, het beheersen van e-commerce, het bevorderen van de naleving en het optreden als één douaneautoriteit.