Europese Raad - Hoofdinhoud

Deze Europese Raad is het vierde overleg van de Intergouvernementele Conferentie (IGC). Voorgaande overleggen vonden plaats op 14 oktober (Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen - Razeb) en 4 oktober (opening van de IGC, gevolgd door een Razeb).

• 1. 

  De samenstelling van het Europees Parlement (artikel I-19 i van de ontwerp-Grondwet en de bijbehorende artikelen uit Deel III)

• 2. 

  De Europese Raad (artikel I-20 en artikel III-244)

• 3. 

  De Voorzitter van de Europese Raad (artikel I-21 i)

  Dit punt is één van de vier speerpunten van de Nederlandse inzet tijdens de intergouvernementele conferentie. De Nederlandse regering wenst garanties dat er gelijke toegang komt tot het ambt (dus dat met name ook kleine landen de voorzitter kunnen leveren).

• 4. 

  De definitie van Gekwalificeerde Meerderheid (artikel I-24 i)

  Dit punt staat garant voor verhitte discussies, omdat de regeringen van de lidstaten een zo groot mogelijke invloed willen hebben als het op meerderheidsbesluitvorming aan komt. De huidige stemmenweging is in 2000 bepaald in Nice. Met name Spanje en Polen wensen niet te tornen aan de - voor hen - uiterst gunstige weging, zoals is vastgesteld in het betreffende Protocol uit het ontwerp-verdrag.

Opstelling van een lijst met precaire gespreksonderwerpen

Tijdens de Europese Raad zullen de verenigde staatshoofden en regeringsleiders een lijst opstellen, waarover zo snel mogelijk overeenstemming moet worden bereikt. Deze procedure moet een tweede "Nice" voorkomen. Tijdens de IGC in Nice, ruim drie jaar geleden, werd na vijf nachten 'doorhalen' slechts een mager compromis bereikt.

Om een dergelijk debacle te voorkomen, willen de regeringsleiders de gevoelige onderwerpen zo snel mogelijk bespreken, om geen nachtelijke onderhandelingssessies vlak voor een deadline meer mee te hoeven maken.

Beheer van de buitengrenzen

Tijdens de Europese Raad wordt ook het gezamenlijke beheer van de buitengrenzen besproken. De Nederlandse regering vindt de huidige voorstellen, waarin dit gelijk op Europees niveau geregeld wordt, veel te duur.

Minister-president Balkenende en minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer sturen dan ook aan op een 'stap-voor-stap' benadering. De Nederlandse voorstellen behelzen dat de invoering en de kosten van het gemeenschappelijk beheer over enkele jaren worden uitgesmeerd.

Arbeidsmigratie

De Nederlandse regering verwacht een discussie over de arbeidsmigratie. Grote landen als Frankrijk en Duitsland kunnen op termijn, met hun huidige pensioenstelsel, de kosten van een vergrijzende samenleving niet meer dragen. Zij neigen tot een oplossing waarin meer migranten worden toegelaten tot de arbeidsmarkt.

Nederland staat vooralsnog neutraal tegenover deze voorstellen. Zo maakt Nederland géén gebruik van een clausule die het arbeidsmigranten uit de tien nieuwe lidstaten onmogelijk maakt om de komende zeven jaar in Nederland een baan te zoeken. Aan de hand van een studie van de Europese Commissie bepaalt de Nederlandse regering haar standpunt.

Europese Commissie

De Europese Raad bespreekt ook het alternatieve voorstel van het Italiaanse voorzitterschap inzake de inrichting van de Europese Commissie, zoals deze is voorgesteld tijdens de Razeb van 14 oktober (zie onder).

Trage voortgang

De onderhandelingen liepen stroef. Na afloop van de Europese Raad bestempelde premier Balkenende de vergadering als "een institutionele, niet-inhoudelijke uitwisseling van standpunten." De dicussie was "een doublure van onze vorige ontmoeting tien dagen geleden", aldus de minister-president.

Over de samenstelling van een toekomstige Europese Commissie en de instrumenten om gemakkelijker beslissingen te nemen (m.n. in de Raad van de Europese Unie) werd geen vooruitgang geboekt.

Nederland wenst, samen met veel andere lidstaten, dat Italië (in haar rol van voorzitter) uiterlijk begin december komt met compromisvoorstellen. De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, Franco Frattini, heeft al toegezegd een werkdocument op te stellen op basis waarvan elk land nog eens apart wordt geconsulteerd.

Nieuwe voorstellen inzake de organisatie van de Raad van Ministers

Het Italiaanse voorzitterschap heeft voorafgaand aan de Europese Raad elke lidstaat een vragenlijst gestuurd over de organisatie van de Raad van Ministers (document CIG 09/03). Naar aanleiding van de 26 reacties (de Benelux sprak met één stem, document CIG 10/03) is een nieuw voorstel geschreven voor artikel I-23. Ook is een ontwerp-Protocol opgesteld betreffende het voorzitterschap van de Raad van Ministers (document CIG 36/03).

Overzicht documenten:

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) d.d. 14 oktober 2003 besprak onder meer:

• - 

  Een hervorming van de IGC-werkwijze
• - 

  De Minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie
• - 

  Een alternatief voorstel voor de inrichting van de Europese Commissie

Thema's die tijdens de opening van de IGC d.d. 4 oktober aan bod kwamen zijn:

• - 

  Afschaffing van de Wetgevende Raad
• - 

  De wens om de ontwerp-Grondwet ingrijpend te hervormen
• - 

  De organisatie van de IGC: hoe zorg je dat met 28 deelnemers nog steeds efficiënt onderhandeld kan worden?

• - 

  Staatscourant, 14 oktober 2003