Noord-Macedoniė

De Republiek Noord-Macedoniė (voorheen de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië) is een land in het midden van de Balkan. Het land ligt ingesloten tussen Albaniė¹, Kosovo², Serviė³, Bulgarije⁴, en Griekenland⁵ en ligt Het is een bergachtig land met zestien toppen boven de 2000 meter en meer dan vijftig meren. In 1991 verklaarde Noord-Macedoniė zich onafhankelijk van Joegoslaviė. Sinds februari 2019 heet het land officieel Noord-Macedonië. Het land is sinds 2005 een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie. Het beginnen van de toetredingsprocedure werd in 2019 echter door Frankrijk en Nederland geblokkeerd.

De regio Macedonië staat al sinds de Oudheid bekend onder die naam. Het maakte onder andere deel uit van het Perzische rijk en het Romeinse rijk. Vanaf de 14e eeuw tot het begin van de 20e eeuw viel het gebied onder Ottomaanse heerschappij. In de eerste helft van de 20 eeuw werd het door Serviė en Bulgarije geregeerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het onderdeel van het communistische Joegoslaviė, totdat het zich in 1991 vreedzaam afscheidde naar aanleiding van een referendum. De naamswijzinging in 2019 vond plaats in navolging op een langdurig dispuut met Griekenland. De noordelijke deel van Griekenland heet ook Macedonië en de Grieken vreesden dat het land aanspraak zou willen maken op dit onderdeel van Griekenland.

In Noord-Macedoniė vinden veel culturele festivallen plaats, onder op het vlak van zang, dans, toneel en poėzie. De populairste sporten zijn voetbal en handbal. In 2000 won Magomed Ibragimov de eerst olympische medaille voor Macedonië als onafhankelijk land. Hij sleepte de bronzen medaille in de wacht op het onderdeel freestyle worstelen.

Noord-Macedoniė is sinds de afscheiding van Joegoslaviė in 1991 een parlementaire democratie. In de meeste gevallen is er een coalitie nodig geweest om een regering te vormen, omdat er geen partij een meerderheid behaalde in het parlement. In 2018 sprak de bevolking zich in een referendum uit voor een naamswijziging van het land naar 'Republiek Noord-Macedonië', om zo een einde te maken aan het dispuut met Griekenland en daarmee de weg vrij te maken voor toetreding tot de Europese Unie. 91% van de stemmers stemden vóór de naamswijziging.

Doordat de kiesdrempel van 50% niet gehaald werd, moest er in het Noord-Macedonische parlement worden gestemd. Daar stemden 80 van de 120 parlementsleden vóór de naam 'Noord-Macedonië'. Met de instemming van het Griekse parlement op 25 januari 2019 kon de naamswijziging officieel ingaan. Dit was een historisch moment voor de relatie tussen Noord-Macedonië en Griekenland.

In 2004 vroeg Noord-Macedonië het EU-lidmaatschap aan. Het volgende jaar werd de status van kandiaat-lidstaat toegekend. Na de naamsverandering van het land in 2019 adviseerde de Commissie om de toetredingsonderhandelingen te starten. De Europese Raad en de Raad van Ministers wezen dit advies echter af: Frankrijk en Nederland vormde samen een blokkade. Dit lag waarschijnlijk ten dele aan de koppeling met de toetredingsonderhandelingen van Albanië.

Noord-Macedoniė is een republiek met een parlementaire democratie. Het parlement kent 123 zetels, die voor een periode van vier jaar verkozen worden. Naar aanleiding van de verkiezingsuitslag wordt een kabinet gevormd. De premier staat aan het hoofd van de samengestelde regering. De president wordt verkozen voor een periode van vijf jaar, maar heeft een voornamelijk ceremoniėle functie.

In Noord-Macedonië wordt evenredige vertegenwoordiging⁶ gecombineerd met een districtenstelsel⁷. 120 van de 123 parlementariėrs worden op proportionele wijze verkozen in zes verschillende districten: 20 per district. De overgebleven drie op basis van een meerderheidsstelsel.⁸

De drie grootste partijen in Noord-Macedoniė zijn de eerder genoemde SDSM en DUI en VMRO-DPMNE: een samenwerking tussen de Interne Macedonische Revolutionaire Organisatie en de Democratische Partij voor Macedonische Nationale Eenheid.

• 1. 

  Albanië is een republiek in het westen van de Balkan. Het land ligt aan de Adriatische Zee en grenst aan Montenegro, Kosovo, Noord-Macedonië en Griekenland. Door het ruwe terrein van het land ligt Albanië geïsoleerd van zijn buurlanden. Om die reden heeft de bevolking een grote etnische homogeniteit behouden. In 1991 werden er voor het eerst vrije verkiezingen gehouden waarna er een democratische regering werd gevormd. In 2009 vroeg Albanië het EU-lidmaatschap aan en kreeg in 2014 de status van kandidaat-lidstaat.
   
• 2. 

  Kosovo is een staat op het Balkanschiereiland. Deze voormalige Servische provincie wordt voornamelijk door etnische Albanezen bevolkt. Het land grenst aan Montenegro, Albanië, Noord-Macedonië en Servië. De hoofdstad is Pristina. Een groot deel van Kosovo bestaat uit bergachtig gebied. Sinds 4 april 2021 is Vjosa Osmani de president van Kosovo.
   
• 3. 

  Servië en Montenegro was sinds 4 februari 2003 de nieuwe naam van de Federale Republiek Joegoslavië. Het land verklaarde zich onafhankelijk op 11 april 1992, maar werd pas op 9 april 1996 als zodanig door de lidstaten van de Europese Unie erkend. Montenegro riep op 3 juni 2006 de onafhankelijkheid uit en scheidde zich daarmee af van Servië. In februari 2008 verklaarde de voormalige Servische provincie Kosovo zich onafhankelijk, tot ongenoegen van Servië. Het land wordt geregeerd door premier Vučić van de pro-Europese partij Servische Progressieve Partij (SNS).
   
• 4. 

  De Republiek Bulgarije is een land in Zuidoost-Europa. Het land grenst aan Roemeniė, Serviė, Noord-Macedoniė, Griekenland en Turkije. Bulgarije is op 1 januari 2007 lid geworden van de Europese Unie.
   
• 5. 

  De Republiek Griekenland is een overwegend agrarisch land dat honderden eilanden omvat. Sinds 1981 is het lid van de Europese Unie. Griekenland wordt beschouwd als de bakermat van de democratie en heeft een rijke culturele historie. De huidige minister-president is Kyriakos Mitsotakis van de centrumrechtse partij Néa Dimokratía.
   
• 6. 

  Evenredige vertegenwoordiging is een kiesstelsel waarbij vrijwel alle uitgebrachte stemmen meetellen voor de uiteindelijke verhoudingen in de zetelverdeling.
   
• 7. 

  Bij een districtenstelsel wordt het land in twee of meer districten verdeeld, waarin afgevaardigden worden gekozen. Het aantal districten kan variëren en het is denkbaar dat per district meerdere afgevaardigden worden gekozen.
   
• 8. 

  Een meerderheidsstelsel is een kiesstelsel waarin een partij in een gebied (district) een meerderheid moet behalen om zetels te veroveren. Er zijn hierbij twee mogelijkheden: een stelsel waarbij een absolute meerderheid (de helft + 1) moet worden gehaald of een stelsel waarbij een relatieve meerderheid volstaat: de partij die de grootste is in een district krijgt de zetel(s).