Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU)

Met dank overgenomen van Europa Nu.

Rechtszaal van het Europees Hof van Justitie

Bron: European Commission

Het in 1952 opgerichte Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU) moet ervoor zorgen dat de wetten en regels die in Europa gemaakt worden, goed worden toegepast. De Europese wetten - het gemeenschapsrecht¹ - moeten in alle lidstaten hetzelfde worden uitgevoerd. Het Hof van Justitie ziet er verder op toe dat het EU-recht in alle lidstaten op dezelfde manier wordt toegepast.

Het Hof oordeelt over overtredingen van Europese regels, en over het niet nakomen door lidstaten van gemaakte afspraken en verplichtingen die uit de Verdragen voortvloeien. In de loop der jaren heeft het Hof ook steeds meer zaken in behandeling gekregen die specifieke terreinen betroffen, met name wat betreft mededinging en zaken waar de Europese instellingen als werkgever tegenover hun ambtenaren stonden.

1. Organisatie

Sinds het Verdrag van Lissabon² is het Hof van Justitie van de Europese Unie de overkoepelende term voor meerdere Europese rechtsprekende instanties:

Het Hof van Justitie (opgericht 1952)
Het Hof van Justitie ziet toe op de de eerbiediging en de toepassing van de regelgeving en de oprichtingsverdragen van de Europese Unie. Het Hof doet uitspraak in geschillen tussen lidstaten³, EU-instellingen⁴, bedrijven en individuen waarbij EU-wetgeving aan de orde is. Belanghebbenden kunnen zich tot het Hof wenden als Europese regels worden overtreden.

Het Gerecht (opgericht in 1988)
Het Gerecht behandelt zaken tegen de instellingen en organen⁴ van de Europese Unie⁵. Partijen kunnen onder andere een zaak bij het Gerecht starten wanneer zij vinden dat een Europese regel of besluit hun rechten schendt.

Het Gerecht voor ambtenarenzaken (opgericht in 2004, opgeheven op 1 september 2016)⁶

Het Gerecht voor ambtenarenzaken was een van de rechtsprekende instanties van de Europese Unie⁵. In dit gerecht werden conflicten tussen personeelsleden van de EU en de Unie zelf behandeld. Vanaf 1 september 2016 worden geschillen tussen EU-instellingen en hun personeelsleden behandeld door het Gerecht.

Rechters van het Hof

Het Hof van Justitie bestaat uit één rechter per lidstaat en wordt bijgestaan door elf advocaten-generaal⁷. De advocaten-generaal geven een niet-bindend advies aan het Hof. De uitspraak van het Hof wijkt meestal niet af van dit advies. Sinds de samenvoeging van het Gerecht en het Gerecht voor ambtenarenzaken, bestaat het Gerecht uit 47 rechters. Uiteindelijk wordt het Gerecht uitgebreid tot het in september 2019 uit twee rechters per lidstaat bestaat.

2. Meer informatie

Factsheet Europees Parlement

De bevoegdheden van het Hof van Justitie van de Europese Unie

1.
Het Europese recht omvat het recht van de Europese Unie (EU-recht) en het recht van de Europese Gemeenschappen (EG-recht of gemeenschapsrecht). Het wordt gevormd door de EU- en EG-verdragen (het primaire gemeenschapsrecht), door daarvan afgeleid recht, zoals verordeningen en richtlijnen (het secundaire gemeenschapsrecht), door internationale overeenkomsten en door het ongeschreven recht dat wordt toegelicht door uitspraken van het Europese Hof van Justitie (de zogenaamde jurisprudentie).
2.
Dit Europese verdrag voerde een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.
3.
Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
4.
De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen, zoals de Europese Commissie en het Europese Hof van Justitie. De bevoegdheden van de EU-instellingen zijn vastgelegd in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU)
5.
De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
6.
Dit was tot 1 september 2016 een van de rechtsprekende instanties van de Europese Unie. Het Gerecht voor ambtenarenzaken viel onder het Hof van Justitie van de Europese Unie en hield zich bezig met geschillen tussen de Europese Unie en haar werknemers.
7.
Een advocaat-generaal doet voorbereidend werk in rechtszaken voor het Europese Hof van Justitie. De advocaten-generaal zijn volstrekt onafhankelijk. Ze doen onderzoek en leggen daarna een 'met redenen omklede conclusie' voor aan het Hof. Het onderzoek is erg uitgebreid en gaat vaak ook in op algemene juridische principes, terwijl de rechters van het Europese Hof alleen de feiten van de zaak zelf behandelen. De conclusies zijn niet bindend, het Hof mag ze naast zich neerleggen. In de praktijk echter, worden de conclusies wel vaak opgevolgd. De conclusies worden met het arrest van het Hof gepubliceerd.