Europese Ombudsman - Hoofdinhoud

Europese burgers, bedrijven of instellingen kunnen een klacht over wanbeheer van een Europese instelling indienen bij de Europese Ombudsman. Deze stelt naar aanleiding van de klacht een onderzoek in. De meeste klachten betreffen onnodige vertraging bij procedures, weigering om informatie te verstrekken, discriminatie en machtsmisbruik. De Ombudsman kan ook op eigen initiatief een onderzoek instellen.

De Ombudsman zal de klachten toetsen aan het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. De klacht moet aan twee voorwaarden voldoen:

• - 

  de feiten die aanleiding voor de klacht vormen, mogen niet ouder zijn dan twee jaar
• - 

  er moet correspondentie zijn gevoerd met de betrokken Europese instelling over de feiten, bijvoorbeeld per brief.

De huidige Ombudsman is Emily O'Reilly i. Zij bekleedt de functie sinds 1 oktober 2013 toen zij de Griek Nikiforus Diamandouros i opvolgde. Ze werd in december 2019 voor opnieuw vijf jaar herkozen.

Op 24 juni 2021 heeft het Europees Parlement i met goedkeuring van de Raad i en een positief advies van de Europese Commissie i het statuut van de Europese Ombudsman geactualiseerd. Hierdoor kan deze ook op eigen initiatief onderzoeken starten en niet alleen op basis van een klacht. Ook kan de Ombudsman met de actualisering toegang vragen tot vertrouwelijke EU-informatie tijdens zo'n onderzoek en kunnen ook lidstaten gevraagd worden om informatie te delen.

De Ombudsman onderzoekt klachten tegen en mogelijke misstanden binnen:

• - 

  Europese instellingen (Europese Commissie i, Raad van de Europese Unie i, Europees Parlement i, Europese Rekenkamer i, Hof van Justitie i (uitgezonderd in zijn gerechtelijke taak), Economisch en Sociaal Comité i, Comité van de Regio's i, Europese Centrale Bank i, Europese Investeringsbank i)
• - 

  andere communautaire organen, zoals agentschappen i

Om duidelijk te bepalen wat goed bestuur in de praktijk betekent, heeft de Ombudsman de "Europese Code van goed administratief gedrag" opgesteld. Deze code vertelt de burger wat die van het EU-bestuur mag verwachten en verstrekt de ambtenaren een richtsnoer over hoe ze zich bij hun omgang met het publiek behoren te gedragen. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer de openbaarheid van documenten, de manier waarop Europese instellingen omgaan met correspondentie en verzoeken, de sollicitatieprocedures bij Europese instellingen etc.

Bij zijn onderzoek heeft de Ombudsman toegang tot alle - en dus ook geheime - EU-documenten en mag hij ambtenaren van de Europese instellingen horen. Ook mag de Ombudsman lidstaten vragen om informatie te delen. De Ombudsman heeft een geheimhoudingsplicht waar het zijn eigen onderzoek betreft.

Als de Ombudsman wanbeheer vaststelt terwijl de betrokken instelling de zaak niet naar behoren afhandelt tijdens het onderzoek, heeft de Ombudsman de volgende instrumenten:

• - 

  bemiddeling om een minnelijke schikking te vinden waarmee genoegdoening wordt verschaft
• - 

  als dat mislukt kan de instelling een ontwerpaanbeveling voorgelegd worden, waarin de Ombudsman verzoekt de nodige stappen te ondernemen om aan het wanbeheer een einde te maken
• - 

  als de instelling de aanbeveling van de Ombudsman niet aanvaardt, kan hij of zij het Europees Parlement een speciaal verslag voorleggen; het verslag wordt dan in de plenaire vergadering behandeld en aangenomen.

De Europese Ombudsman wordt gekozen door het Europees Parlement, voor een periode van vijf jaar.

Als de instelling die klachten over wanbeheer behandelt, is het van zeer groot belang dat de Ombudsman die klachten zo doeltreffend en snel mogelijk behandelt. Om te garanderen dat de Ombudsman de best mogelijke dienst biedt, onderhoudt hij of zij goede relaties met andere belangrijke organisaties, waaronder de EU-instellingen en de collega-ombudsmannen in de lidstaten. Elk jaar presenteert de Ombudsman het Europees Parlement een jaarverslag.

Burgers dienen vaak klachten in over nationale aangelegenheden. Daarover is de Europese Ombudsman niet bevoegd. Elk jaar draagt de Europese Ombudsman ongeveer 35 procent van de klachten die hij niet kan behandelen, over aan nationale ombudsmannen en soortgelijke organen. Om de coördinatie te vergemakkelijken bestaat sinds 1996 een verbindingsnetwerk tussen deze organen. Om de betrekkingen verder te versterken en de samenwerking te verdiepen bezoekt de Europese Ombudsman regelmatig nationale en regionale ombudsmannen in de hele EU.

De Ombudsman spant zich in om de Europese burgers zo goed mogelijk over zijn werkzaamheden te informeren. De Ombudsman is daarom veel op reis in de EU-lidstaten voor voordrachten en seminars. Ook geeft de Ombudsman regelmatig interviews aan de media.

De Europese Ombudsman staat in nauwe verbinding met de (Nederlandse) Nationale Ombudsman.

De Europese Ombudsman vindt haar basis in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) i.

• - 

  Algemene rol: zesde deel VwEU titel I hoofdstuk 1 eerste afdeling art. 228 i
• - 

  Het statuut van de Europese Ombudsman