J. (Jacques) Tichelaar

Foto J. (Jacques) Tichelaar
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Vakbondsman uit Heerenveen, die ten tijde van het kabinet-Balkenende IV1 fractievoorzitter van de PvdA was. Was als secondant van Wouter Bos2 betrokken geweest bij de vorming van dat kabinet. Als voormalige bestuurder van de Algemene Onderwijsbond gold hij als een bekwaam en integer onderhandelaar, die zaken op scherp kon zetten. Als Tweede Kamerlid, wat hij in 2002 werd, hield hij zich onder meer bezig met onderwijs, economische zaken, arbeidsparticipatie en natuurbeheer. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Financiën. Aan zijn fractievoorzitterschap kwam al na een jaar een einde door gezondheidsproblemen. Een jaar later werd hij commissaris van de Koning(in) in Drenthe. Per 1 maart 2017 stapte hij op vanwege een aanbestedingsaffaire. Bevlogen politicus die zich tamelijk direct uitdrukte (hij werd omschreven als 'straatvechter'), maar die ook kon relativeren.

PvdA
functie(s) in de periode 2002-2017: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, Commissaris van de Koning(in)

Inhoudsopgave

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen
  4. Partijpolitieke functies
  5. Nevenfuncties
  6. Opleiding
  7. Wetenswaardigheden
  8. Publicaties van/over
  9. Familie/gezin
  10. Uitgebreide versie

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Jacques (Jacques)

geboorteplaats en -datum
Heerenveen, 2 januari 1953

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 1 augustus 1976

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • - 
    onderwijzer en adjunct-directeur scholengemeenschap "De Stûke" te Joure, vanaf 1 augustus 1976
  • - 
    onderwijzer en adjunct-directeur "Aebingaschool" te Leeuwarden, tot 1 januari 1989
  • - 
    algemeen secretaris ABOP (Algemeen Bond van Onderwijzend Personeel), van 1 januari 1989 tot 1 april 1994
  • - 
    voorzitter Aob (Algemene Onderwijsbond), van 1 april 1994 tot 1 juni 2002 (gekozen 24 januari 1994)
  • - 
    lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 mei 2002 tot 1 mei 2009
  • - 
    fractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 februari 2007 tot 22 april 2008 (vanwege ziekte nam vanaf 22 januari 2008 Mariëtte Hamer voor hem waar)
  • - 
    Commissaris van de Koning (tot 30 april 2013 'van de Koningin') in Drenthe, van 1 mei 2009 tot 1 maart 2017

4.

Partijpolitieke functies

vorige
  • - 
    secretaris personeel & organisatie PvdA-fractie, Tweede Kamer der Staten-Generaal, van april 2003 tot maart 2007
  • - 
    voorzitter bestuur Stichting Ondersteuning, Tweede Kamerfractie PvdA, omstreeks juni 2006
  • - 
    belast met een onderzoek naar de bestuursconflicten bij de PvdA in Groningen, oktober 2012

5.

Nevenfuncties

huidige
  • - 
    voorzitter Ondernemersfonds Meppel, vanaf juli 2018

vorige
  • - 
    districtsbestuurder in Friesland en lid hoofdbestuur ABOP, van 1980 tot 1 januari 1989
  • - 
    informateur collegevorming gemeente Heerenveen, 2006
  • - 
    lid Raad van Advies GOA Infra Groep te Groningen, tot februari 2007
  • - 
    voorzitter jury Challenge Your Future
  • - 
    informateur collegevorming gemeente Groningen, oktober 2012 (samen met J.W. Remkes)
  • - 
    voorzitter Landschapsmanifest
  • - 
    voorzitter Geschillenkamer
  • - 
    onafhankelijk voorzitter cao-overleg voor de verpleeg- en verzorgingshuizen, de thuiszorg, kraamzorg en de jeugdgezondheidszorg (VVT), 2014
  • - 
    voorzitter Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe
  • - 
    voorzitter Stichting Waterprojecten Oost-Indië
  • - 
    lid adviescommissie Veiligheid, IPO (Interprovinciaal Overleg)
  • - 
    'verkenner' knelpunten tijdelijke leerkrachten bijzonder onderwijs, vanaf november 2016
  • - 
    lid algemeen bestuur Fonds nazorg gesloten stortplaatsen

afgeleide functies, presidia etc.
  • - 
    voorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 3 oktober 2002 tot 4 april 2007
  • - 
    voorzitter vaste commissie voor Economische Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 2 juli 2008 tot 22 april 2009

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • - 
    Openbare lagere school te Heerenveen

voortgezet onderwijs
  • - 
    h.a.v.o., Scholengemeenschap te Heerenveen, van 1967 tot 1973

hoger beroepsonderwijs
  • - 
    Pedagogische Academie te Heerenveen, van 1973 tot 1976

eredoctoraten
  • - 
    business administration, Kingston University (VK), 9 maart 2002

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • - 
    Was als ABOP-bestuurder betrokken bij de onderhandelingen over onder meer het formatiebudgetsysteem en de schaalvergroting
  • - 
    Nam in mei 2003 het initiatief om het contact met de CDA-Tweede Kamerfractie te herstellen na de mislukte kabinetsformatie van 2003
  • - 
    Trad tijdens de formatie 2006/2007 bij de onderhandelingen over het ontwerp-regeerakkoord op als secondant van fractievoorzitter Bos
  • - 
    Vanwege hartproblemen sinds 21 januari 2008 tijdelijk op non-actief
  • - 
    Stapte op 1 maart 2017 op als Commissaris van de Koning, nadat hij onder vuur was gekomen door het noemen van het bedrijf van zijn schoonzus voor een overheidsopdracht. Het was de laatste in een reeks kwesties waardoor de steun voor Tichelaar in de Provinciale Staten leek te zijn weggevallen.

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"het oliemannetje"

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • - 
    Guus Valk en Sheila Kamerman, "Stakingsleider met een afkeer van strijdcultuur. 'Paarse' vakbondsleider Jacques Tichelaar ging het onderwijsdebat uit de weg", NRC Handelsblad, 29 april 2002
  • - 
    Guus Valk, "Jacques Tichelaar. Opgeruimde Fries", NRC Handelsblad, 15 februari 2007
  • - 
    John Wanders, "Staatvechter die overal deals kan sluiten", De Volkskrant, 24 april 2007
  • - 
    Marc Peeperkorn, "Met pijn in het hart", De Volkskrant, 31 mei 2008
  • - 
    Birte Schohaus, "Slagkracht. Het verhaal van Jacques Tichelaar" (2019)

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.


  • 1. 
    Dit kabinet werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2006. Het was tot 23 februari 2010 een coalitie van CDA, PvdA en ChristenUnie en daarna van CDA en CU. Het trad op 22 februari 2007 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende III. Motto van het kabinet was 'Samen werken, samen leven'.
     
  • 2. 
    Uit het bedrijfsleven afkomstige partijleider van de PvdA in de jaren 2002-2010. Werkte na zijn studie economie en politicologie ruim negen jaar in binnen- en buitenland voor Shell. Werd daarna Tweede Kamerlid en spoedig staatssecretaris van Financiën. In 2002 de eerste direct gekozen lijsttrekker van de PvdA. Leidde in 2003 zijn partij naar electoraal herstel, maar zag onderhandelingen met het CDA mislukken. Na vier jaar oppositie in 2007 vicepremier en minister van Financiën. Oogstte waardering voor de wijze waarop hij de gevolgen van de internationale financiële crisis aanpakte. Niet lang na de breuk in het kabinet-Balkenende IV koos hij voor zijn jonge gezin en verliet hij de politiek. Goed debater, die echter soms aarzelde over de koers van zijn partij. Tegenstanders betichtten hem daarom wel van 'draaien'. Was bestuursvoorzitter van VU Medisch Centrum en is nu voorzitter van het bestuur van Menzis.