Jhr.Mr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer

foto Jhr.Mr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Met dank overgenomen van Parlement.com.

De laatste landvoogd (Gouverneur-Generaal) van Nederlands-Indië. Bestuurder en diplomaat uit een voornaam Gronings regentengeslacht. Volgde in 1925 zijn vader op als Commissaris van de Koningin in Groningen. Daarna was hij gezant in Brussel en in 1936 volgde zijn benoeming tot Gouverneur-Generaal i. Bleef tijdens de Japanse aanval in Indië en zat tijdens in de oorlogsjaren in Japanse gevangenschap. Keerde na de oorlog niet terug als landvoogd, maar werd weer diplomaat, onder andere in Parijs als ambassadeur. Speelde in 1956 een rol bij het oplossen van de Greet Hofmansaffaire. Hoffelijke regent, die met beslistheid optrad.

functie(s) in de periode 1925-1945: Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, Commissaris van de Koning(in)

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Alidius Warmoldus Lambertus

wijziging in naam en/of titulatuur
  • Jhr.Mr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, tot 20 maart 1957
  • Jhr.Dr.Mr. A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, vanaf 20 maart 1957 (nadat aan hem door de Rijksuniversiteit Groningen een eredoctoraat was verleend)

geboorteplaats en -datum
Groningen, 7 maart 1888

overlijdensplaats en -datum
Wassenaar, 16 augustus 1978

2.

Partij/stroming

stroming(en)
liberaal

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/11)

  • Commissaris van de Koningin in Groningen, van 1 juni 1925 tot 1 november 1933 (benoemd bij K.B. van 14 april 1925)
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Brussel, van 1 november 1933 tot 16 september 1936
  • Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, van 16 september 1936 tot 1 augustus 1945 (benoemd bij K.B. van 9 juni 1936; kreeg bij K.B. van 17 oktober 1945 eervol ontslag op eigen verzoek)
  • buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur te Parijs, van 1 februari 1946 tot 1 december 1948
  • buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur in speciale zending, hoofd van de gecombineerde Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de Noord-Atlantische Raad, de OEES (Organisatie voor Europese Economische Samenwerking) en de interimcommissie van de EDG (Europese Defensie Gemeenschap), van 4 juli 1950 tot 28 juni 1956
  • lid commissie van onderzoek buitenlandse perspublicaties over het Hof, van 28 juni 1956 tot 24 augustus 1956 (samen met Beel en Gerbrandy)

ambtstitel
  • minister van staat, van 28 juni 1956 tot 16 augustus 1978

gevangenschap/internering
  • gevangenschap "Soekka Miskin-gevangenis" te Bandoeng, van 6 april 1942 tot 16 april 1942
  • geïnterneerd op Formosa en in Japan, van april 1942 tot oktober 1943
  • geïnterneerd in Mantsjoerije, van oktober 1943 tot 19 augustus 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/6)

  • voorzitter bestuur Carnegie Stichting, van 15 maart 1958 tot 1 april 1963
  • voorzitter Nederlandse delegatie bij de onderhandelingen met België over de Schelde-Rijnverbinding, van 1960 tot 1963

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Tegenstander van tegemoetkoming aan wensen van (gematigde) Indonesische leiders om tot enige vorm van zelfbestuur te komen. Kondigde daarom al in 1940 aan op termijn terug te zullen treden als Gouverneur-Generaal.
  • Werd in 1948 genoemd als minister van Buitenlandse Zaken
  • Weigerde in 1948 het voorzitterschap van de VVD, als opvolger van Stikker

uit de privésfeer
  • Zijn echtgenote was een dochter van de Amerikaanse gezant
  • Het in 1938 geopende Van Starkenborgh-kanaal, dat loopt van Groningen naar de grens met Friesland, is genoemd naar zijn familie, die twee Groningse Commissarissen (hijzelf en zijn vader) voortbracht

niet-aanvaarde politieke functies
  • minister van Buitenlandse Zaken, 1929
  • minister zonder portefeuille op Buitenlandse Zaken, februari 1951 (tijdens formatie-Drees/Van Schaik)

7.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • S.L. van der Wal, "Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, jhr. Alidius Warmoldus Lambertus (1888-1978)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 584
  • Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

archivalia
archief-Tjarda van Starkenborch Stachouwer, RIOD, Indische afdeling

8.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

9.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.