H.M. koningin Juliana , koningin der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Mecklenburg, prinses van Lippe-Biesterfeld etc.
Vorstin, die op menselijke ('gewone') manier inhoud wilde geven aan haar taak en weinig op had met 'protocol'. Stond daardoor veel dichter bij de bevolking dan haar moeder. Verklaarde bij haar inhuldiging het moederschap net zo belangrijk te vinden als haar rol als vorstin. Had goede banden met Drees1 en Beel2. Kreeg twee maal te maken met ernstige constitutionele moeilijkheden. In 1956 door de 'kwestie-Soestdijk (vaak aangeduid als Greet Hofmansaffaire) en in 1976 door de Lockheedaffaire waarbij haar echtgenoot in opspraak kwam. Dat deed geen afbreuk aan haar populariteit. Zette zich in het bijzonder in voor het maatschappelijk werk en voor gehandicaptenzorg.
functie(s) in de periode 1948-1980: staatshoofd
Inhoudsopgave
-
-H.K.H. prinses Juliana Louisa Emma Marie Wilhelmina, prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Mecklenburg etc. (prinses Juliana), van 30 april 1909 tot 4 september 1948
-
-H.K.H. prinses Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina, prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Mecklenburg, prinses van Lippe-Biesterfeld etc. (prinses Juliana), vanaf 30 april 1980
geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 30 april 1909
overlijdensplaats en -datum
paleis Soestdijk (gem. Baarn), 20 maart 2004
plaats en datum bijzetting
Delft, 30 maart 2004
-
-vermoedelijk troonopvolgster, van 30 april 1909 tot 4 september 1948
-
-van rechtswege lid Raad van State, van 30 april 1927 tot 4 september 1948 (geïnstalleerd 2 mei 1937)
-
-regentes, van 14 oktober 1947 tot 1 december 1947 (nadat koningin Wilhelmina haar regering tijdelijk had neergelegd)
-
-regentes, van 12 mei 1948 tot 30 augustus 1948 (nadat koningin Wilhelmina haar regering tijdelijk had neergelegd)
-
-koningin der Nederlanden, van 4 september 1948 tot 30 april 1980 (inhuldiging op 6 september 1948)
-
-Grootmeester Orde van de Nederlandse Leeuw (tot haar troonsafstand)
-
-Grootmeester Orde van Oranje-Nassau (tot haar troonsafstand)
-
-Grootmeester Huisorde van Oranje (tot haar troonsafstand)
-
-voorzitter Raad van State, van 4 september 1948 tot 30 april 1980
comités van aanbeveling, erefuncties etc. (4/6)
-
-honorair lid Koninklijk Instituut van Ingenieurs, omstreeks 1938
-
-buitengewoon erelid Maatschappij der Nederlandsche Letteren te Leiden
-
-beschermvrouw Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren
-
-beschermvrouw Nationaal Comité Jaar voor de Vrouw, 1975
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
algemeen (5/98)-
-Benoemde op 8 november 1977 W.C.L. van der Grinten tot informateur
-
-Benoemde op 8 december 1977 A.A.M. van Agt tot formateur
-
-Beëdigde op 19 december 1977 de nieuwe ministers van het eerste kabinet-Van Agt
-
-Bracht in februari 1978 als eerste buitenlandse staatshoofd een staatsbezoek aan de onafhankelijke republiek Suriname
-
-Bracht in 1978 een staatsbezoek aan Tanzania
uit de privésfeer
-
-Begin jaren vijftig leidde vooral haar vriendschap met de gebedsgenezers en 'doorgeefster' Greet Hofmans, die vanwege vermeende genezende gaven was aangetrokken om de oogkwaal van prinses Marijke te verhelpen, tot een verwijdering met haar echtgenoot (en diens moeder, prinses Armgard). Op het paleis ontstonden twee kampen, van aanhangers (onder wie Juliana) en tegenstanders van Hofmans (onder wie Bernhard). Tot de kring rond Hofmans (ook wel bekend als de Baarnse kring) behoorden onder anderen haar particulier secretaris Walrave baron van Heeckeren van Molecaten en diens vrouw Rita, en de journalist en buitengewoon kamerheer I.G. van Maasdijk. Deze Baarnse kring organiseerde in de periode 1951-1957 geregeld spirituele en pacifistisch getinte conferenties op Het Oude Loo, waarbij ook Juliana aanwezig was. Verdachtmakingen vanuit de Baarnse kring (onder meer de bewering dat prins Bernhard aanstuurde op krankzinnigverklaring en vervanging van Juliana door prinses Beatrix) en vrees bij het kabinet voor (indirecte) inmenging in staatszaken door Hofmans via haar 'doorgevingen' zorgden zowel voor een dreigende echtscheiding als tot een mogelijke constitutionele crisis. Na publicaties in de buitenlandse pers besloten Bernhard en Juliana tot bemiddeling door een Commissie van Drie onder leiding van oud-minister Beel. Deze wist eind augustus 1956 een compromis te bewerkstelligen. Na aanvankelijk verzet van Juliana vertrok Hofmans uit paleis Soestdijk en werden de contacten met haar verbroken. Van Heeckeren moest ontslag nemen en diens vrouw en enkele andere Hofmans-getrouwen verloren eveneens hun hoffunctie. De benoeming van een nieuwe Hofmans-gezinde secretaris werd verhinderd.
-
-Had grote belangstelling voor maatschappelijk werk en gehandicaptenzorg. Het naar haar genoemde Koningin Julianafonds dient ter ondersteuning van het werk op deze terreinen.
predicaten/adellijke titels
-
-prinses van Lippe-Biesterfeld, vanaf 7 januari 1937
U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.
literatuur/documentatie-
-C. Fasseur, "Juliana & Bernhard. Het verhaal van een huwelijk. De jaren 1936-1956" (2008)
-
-J. Withuis, "Juliana. Vorstin in een mannenwereld" (2016)
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.
Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:
In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.
Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.
De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.
- 1.'Vadertje Drees'. Eén van de grootste twintigste-eeuwse politici, onder wiens leiding na de Bevrijding zowel de dekolonisatie als de wederopbouw plaatsvonden. Overtuigd sociaaldemocraat, maar wel zeer pragmatisch ingesteld ('niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk'). Groeide op in Amsterdam en klom op van stenograaf, SDAP-wethouder van Den Haag en Kamerlid, tot minister en minister-president. Had als wethouder van Den Haag al voor 1940 een goede naam als bestuurder. In de oorlog enige tijd gijzelaar en centrale figuur in het politieke verzet. Bracht in 1947 als minister van Sociale Zaken de Noodwet Ouderdomsvoorziening tot stand, de voorloper van de AOW. Werd zowel daardoor, als door zijn leiderschap en soberheid een populair staatsman, ook buiten zijn eigen kring. Tien jaar premier van brede coalities waarvan PvdA en KVP de kern vormden. Had goede contacten met Beel. Brak in de jaren '70 met zijn partij, de PvdA, uit onvrede over de koers. Sober levende en altijd eenvoudig gebleven man, die een zeer hoge leeftijd bereikte.
- 2.Katholieke staatsman. Eén van de belangrijkste politici van na 1945. Begon zijn loopbaan als gemeenteambtenaar. In 1945 werd hij minister van Binnenlandse Zaken en als zodanig speelde hij een voorname rol bij de naoorlogse zuiveringen. Was als premier en Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon een vooraanstaande figuur in het moeizame proces van dekolonisatie. Voorstander van militair optreden (politionele acties) tegen de Republiek Indonesia. Na terugkeer uit Indië hoogleraar en in 1951 weer minister van Binnenlandse Zaken en in het kabinet-Drees III tevens vicepremier. Had een goede band met Drees. In de jaren vijftig en zestig als (in)formateur betrokken bij de vorming van diverse kabinetten, vooral van centrumrechtse signatuur. Belangrijk adviseur en vertrouweling van koningin Juliana. Gezagvol, inventief en doortastend politicus, die vaak als regelaar en 'bruggenbouwer' fungeerde. Ook een wat dorre formalistische jurist, die als bijnaam 'de Sfinx' had. In de persoonlijke omgang echter veel minzamer.