Prof.Mr. J.G. (Jaap) de Hoop Scheffer

CDA-politicus en diplomaat. Begon zijn loopbaan als ambassadesecretaris in Ghana en werd later secretaris van de minister van Buitenlandse Zaken. Kreeg als Tweede Kamerlid snel een goede naam als woordvoerder asielbeleid en buitenlandse zaken en volgde in 1997 Heerma¹ op als fractievoorzitter. Slaagde er echter niet in de neergang van zijn partij om te buigen en aan zijn politiek leiderschap kwam najaar 2001 een einde na een machtsstrijd met partijvoorzitter Van Rij². Maakte in juli 2002 een comeback als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Balkenende I³. Stond bekend als atlanticus en zijn benoeming in december 2003 tot secretaris-generaal van de NAVO was daar feitelijk een logisch uitvloeisel van. Hij bekleedde aan de Leidse universiteit de Pieter Kooijmans-leerstoel. Is sinds 2018 minister van staat. Sportieve telg van een bekende Amsterdamse familie.

CDA
functie(s) in de periode 1986-2009: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister, secretaris-generaal NAVO, politiek leider

• - 

  D'66 (Democraten 1966), van 1979 tot 1982
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 1982

• - 

  derde secretaris, Nederlandse ambassade te Accra (Ghana), van 1976 tot 1978
• - 

  secretaris Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de NAVO te Brussel, van 1978 tot 1980
• - 

  secretaris minister van Buitenlandse Zaken (resp. secretaris van de ministers Van der Klaauw, Van der Stoel, Van Agt en Van den Broek), van 1980 tot juni 1986
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 23 mei 2002
• - 

  fractievoorzitter CDA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 maart 1997 tot 1 oktober 2001
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, van 22 juli 2002 tot 3 december 2003
• - 

  secretaris-generaal van de NAVO (Noord-Atlantische Verdrags Organisatie), van 1 januari 2004 tot 1 augustus 2009
• - 

  bijzonder hoogleraar internationale politiek en diplomatieke praktijk, faculteit Governance and Global Affairs te 's-Gravenhage, Universiteit Leiden, van 1 september 2009 tot 1 september 2014 (Pieter Kooijmansleerstoel)

• - 

  minister van staat, vanaf 22 juni 2018

• - 

  voorzitter commissie Buitenlandse Zaken CDA-fractie Tweede Kamer der Staten-Generaal, van juli 1992 tot maart 1997
• - 

  lid commissie doorlichten functioneren van de CDA-Tweede Kamerfractie, van september 1995 tot december 1995
• - 

  vicefractievoorzitter CDA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 13 december 1995 tot 27 maart 1997
• - 

  politiek leider CDA, van 27 maart 1997 tot 1 oktober 2001

• - 

  lijsttrekker CDA Tweede Kamerverkiezingen 1998, van 7 februari 1998 tot 6 mei 1998

• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen "Clingendael", vanaf 1 oktober 2022
• - 

  vertrouwensfunctionaris voor bewindspersonen, vanaf maart 2024

• - 

  lid bestuur Vereniging van de Buitenlandse Dienst
• - 

  lid beheerscommissie praktijkschool voor de veehouderij te Oenkerk, van 1987 tot 1994
• - 

  lid bestuur Atlantische Commissie, van 1987 tot 1 januari 1995
• - 

  lid bestuur Vereniging Nederland in den vreemde, van april 1989 tot januari 1990
• - 

  lid Comité J.H. van Roijen-fonds, van 1990 tot maart 1997
• - 

  lid begeleidingscommissie NMCP-Eastern Europe van het NCW, van 1991 tot maart 1997
• - 

  lid bestuur Leidse Hogeschool
• - 

  lid bestuur Foundation for International Ethnic Relations, van 1993 tot maart 1997
• - 

  vicevoorzitter Atlantische Commissie, van 1 januari 1995 tot maart 1997
• - 

  voorzitter Stichting Nederlands Centrum voor Handelsbevordering, van 1 januari 2001 tot juli 2002
• - 

  lid Raad van Toezicht Rijksmuseum te Amsterdam, van 2009 tot 2012
• - 

  lid Raad van Commissarissen Air France/KLM, van juni 2011 tot 2020
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Rijksmuseum te Amsterdam, van 2012 tot 2018
• - 

  voorzitter AIV (Adviesraad Internationale Vraagstukken), van 1 januari 2014 tot 1 januari 2022
• - 

  lid, tevens voorzitter Kapittel voor de Civiele Orden, van 1 september 2014 tot 1 september 2022
• - 

  lid Raad van Toezicht Stichting DON (Diabetes Onderzoek Nederland), vanaf november 2016

• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 1 oktober 1987 tot 26 september 1991
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Ontwikkelingssamenwerking (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 november 1989 tot 17 mei 1994
• - 

  lid Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 26 september 1991 tot 3 oktober 1994
• - 

  voorzitter Contactgroep Verenigd Koninkrijk (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 27 juni 1996 tot 23 mei 2002
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 8 november 2001 tot 23 mei 2002

• - 

  R.K. lagere school te Amsterdam

• - 

  gymnasium, R.K. "Sint Ignatius College" te Amsterdam, tot 1967

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1967 tot 1974

• - 

  leergang buitenlandse betrekkingen, NGIZ (Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken)

• - 

  Was tot hij fractievoorzitter werd woordvoerder buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking en vreemdelingen- en asielbeleid van de CDA-Tweede Kamerfractie
• - 

  Diende in 1995 samen met Maxime Verhagen een initiatiefwetsvoorstel in om tot een wettelijke regeling voor de machtiging tot voorlopig verblijf te komen. Opneming van de verplichting in het Vreemdelingenbesluit bleek een onvoldoende rechtsgrond om een asielaanvraag af te wijzen. Dit voorstel werd in 1998 wet. (24.544)
• - 

  Interpelleerde op 17 oktober 1996 de staatssecretarissen Kohnstamm en Schmitz over een groot netwerk van mensensmokkel en paspoortfraude (25.059)
• - 

  Diende in 1997 een motie van afkeuring in tegen minister Sorgdrager over het falen in de opsporing en vervolging van verdachte D. Bouterse. De motie werd verworpen.
• - 

  Interpelleerde op 19 april 2001 minister Borst en minister-president Kok over uitspraken van minister Borst over levensbeëindiging op verzoek door hoog-bejaarden (via de zgn. 'pil van Drion'). Een door hem en Van der Vlies (SGP en Rouvoet (CU) ingediende motie van afkeuring werd verworpen. (27.681)

• - 

  Verdedigde in februari 2003 samen met minister Kamp en minister-president Balkenende het besluit om alleen indirecte steun te geven aan een gewapend militair optreden van de Verenigde Staten tegen het regime-Saddam Hoessein in Irak. Het ging daarbij onder meer om een bilateraal verzoek van NAVO-partner Turkije over levering van Nederlandse patriotraketten voor de bescherming tegen raketaanvallen vanuit Irak.
• - 

  Speelde als tijdelijk voorzitter van de CVSE een belangrijke bemiddelende rol bij het voorkomen van een gewapend intern conflict in Georgië, nadat een opstand was uitgebroken tegen het bewind van president Sjevardnadze
• - 

  Bracht in 2003 samen met staatssecretaris Nicolaï de notitie 'De vijfde uitbreiding van de Europese Unie' uit over de toetreding van Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië per 1 mei 2004 tot de Europese Unie.
• - 

  Verdedigde in 2003 in de Tweede Kamer samen met staatssecretaris Nicolaï met succes het wetsvoorstel wet tot Goedkeuring van het op 16 april 2003 te Athene totstandgekomen Verdrag betreffende de toetreding van de Tsjechische Republiek, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en de Slowaakse Republiek tot de Europese Unie. Het wetsvoorstel werd in 2004 door zijn opvolger Bot (samen met staatssecretaris Nicolaï) in het Staatsblad gebracht. (28.972)

• - 

  Werd in augustus 1994 verslagen door Heerma in de strijd om het fractievoorzitterschap van het CDA
• - 

  Werd op 25 maart 1997 door het partijbestuur voorgedragen voor het lijsttrekkerschap van het CDA in 1998, nadat hij zich daar op 23 februari kandidaat voor had gesteld
• - 

  Werd op 15 september 2001 als eerste op de advies-kandidatenlijst van het CDA voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2002 geplaatst, maar trok zich op 29 september terug omdat hij meende dat het partijbestuur te weinig vertrouwen in hem had. Eerder (in augustus 2001) had Yvonne van Rooy hem al gevraagd als kandidaat-lijsttrekker plaats te maken voor Marnix van Rij. Dat had hij toen geweigerd. Hoewel het bestuur zijn kandidatuur uiteindelijk handhaafde en Van Rij derde op de lijst werd, trok hij zich toch terug. Trad op 1 oktober tevens af als fractievoorzitter.
• - 

  Tijdens zijn secretaris-generaal van de NAVO werd die organisatie uitgebreid met negen Oost- en Midden-Europese landen. Verder vroegen de levering van NAVO-troepen voor de vredesmissie in Afghanistan en de relaties met Rusland veel inspanningen van hem.

• - 

  Zijn vader was algemeen secretaris van de Vereniging voor de Effectenhandel
• - 

  Zijn vader was doopsgezind en werd pas na zijn huwelijk katholiek

• - 

  Haagse Post/De Tijd, 11 december 1992
• - 

  Jan Hoedeman, "Het is prettig emoties van je af te zingen", De Volkskrant 28 juni 1997
• - 

  "Jaap de Hoop Scheffer - Dat rennen in de duinen is geen kunstje", Trouw, 27 april 1998
• - 

  J.L. Heldring: "Jaaps milieu en gedachtegoed", NRC Handelsblad, 18 oktober 2001
• - 

  "Troostprijs. J.G. de Hoop Scheffer (CDA); Ministerie van Buitenlandse Zaken", NRC Handelsblad, 17 juli 2002
• - 

  Teun Lagas, "Altijd loyaal tot op het bot. Jaap de Hoop Scheffer", Trouw, 23 september 2003
• - 

  R. Fraanje en J. de Vries, "Gepland toeval. Hoe Balkenende in het CDA aan de macht kwam" (2010)
• - 

  T. van Rijckevorsel en H. Enkelaar, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1988)
• - 

  Toof Brader en Marja Vuijsje, "Haagse portretten. Tweede-Kamerleden, ministers, staatssecretarissen" (1995, 1999)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Friese antirevolutionair, die als wethouder van havenzaken een belangrijke rol speelde in de Amsterdamse politiek. Werd daarna staatssecretaris, eerst kort van buitenlandse handel, vervolgens van volkshuisvesting. Bracht de Huisvestingswet tot stand en herstructureerde de financiering van de woningbouw. Werd in 1994 als opvolger van Brinkman fractieleider van het CDA en oppositieleider. Wist zich die rol niet goed eigen te maken, ook al omdat hij in zijn partij en vooral in zijn fractie niet steeds voluit gesteund werd. Trad in in 1997 af. Kort daarna moest hij vanwege ziekte het burgemeesterschap van Hilversum weigeren. Overleed in 1999. Noeste werker, vasthoudend bestuurder, politicus wars van flauwekul en opsmuk.
   
• 2. 

  Marnix van Rij (1960) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst in het kabinet-Rutte IV. In de periode 2015-2019 was hij Eerste Kamerlid voor het CDA. Hij werd in 1999 na functies in de Wassenaarse gemeentepolitiek voorzitter van het CDA. Was werkzaam in het bedrijfsleven en sinds 1998 senior partner van Ernst & Young. Hield zich als Eerste Kamerlid vooral bezig met belastingwetgeving. In 2020-2021 was hij regeringscommissaris in Sint Eustatius en in 2021 interimvoorzitter van het CDA. Sinds 1 november 2024 is de heer Van Rij plaatsvervangend bewindvoerder bij het IMF.
   
• 3. 

  Na acht jaar 'paars' (de kabinetten Kok I en Kok II) trad in 2002 een centrumrechtse coalitie aan van CDA en VVD samen met nieuwkomer LPF (de Lijst Pim Fortuyn). De enorme winst van deze nieuwe partij (26 zetels) bij de Tweede Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 maakte een kabinet zonder deze partij bijna onmogelijk. CDA-leider Jan-Peter Balkenende werd de nieuwe premier.