Drs. A.Ch. (Andrée) van Es

Strijdbaar en actief Tweede Kamerlid voor de PSP en GroenLinks. Was al op jonge leeftijd Tweede Kamerlid voor de PSP, na eerst fractiemedewerker te zijn geweest. Zette zich in voor rechten van minderjarigen, minderheden en vrouwen en voerde in vele debatten het woord. Kwam in 1986 in conflict met fractieleider Van der Spek¹ over de koers van de partij, omdat zij voorstander was van samenwerking met CPN² en PPR³. Onderbrak, hoewel zij toen het enige PSP-Kamerlid was, haar Kamerlidmaatschap vanwege zwangerschap. Na haar vertrek uit de politiek onder meer werkzaam bij de omroep, directeur van 'De Balie', voorzitter van GGZ Nederland en directeur-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties. In 2010-2014 was zij wethouder van Amsterdam.

PSP, GroenLinks
functie(s) in de periode 1981-1990: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

• - 

  PSP (Pacifistisch-Socialistische Partij), van 1975 tot 27 januari 1991
• - 

  GroenLinks, vanaf 24 november 1990 (vanaf 2023 tevens lid PvdA)

• - 

  medewerker JAC (Jongeren Adviescentrum), van 1971 tot 1975
• - 

  medewerker PSP-fractie Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1975 tot 1980
• - 

  juriste JAC te Amsterdam, van 1980 tot 1981
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 10 juni 1981 tot 8 november 1990
• - 

  fractievoorzitter PSP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 december 1985 tot 5 september 1989
• - 

  groepsredacteur Radio I VPRO, van juni 1993 tot 1996
• - 

  medewerker tv-programma's NOS (Nederlandse Omroep Stichting), omstreeks 1996
• - 

  projectleider '200 jaar justitie' van "De Balie", centrum voor cultuur en politiek te Amsterdam, van 1998 tot 1 februari 1999
• - 

  directeur "De Balie", centrum voor cultuur en politiek te Amsterdam, van 1 februari 1999 tot 1 januari 2002
• - 

  voorzitter GGZ Nederland, brancheorganisatie van instellingen in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg, van 1 januari 2002 tot 16 november 2007
• - 

  directeur-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, van 16 november 2007 tot mei 2010
• - 

  wethouder (van werk en inkomen en diversiteit) van Amsterdam, van 18 mei 2010 tot 18 juni 2014
• - 

  lid gemeenteraad van Amsterdam, van 27 maart 2014 tot 11 juni 2014

• - 

  lid PSP-jongerenbestuur, van 1976 tot 1978
• - 

  lid partijbestuur PSP, vanaf 1979
• - 

  politiek leider PSP, van 14 december 1985 tot 5 september 1989

• - 

  lijsttrekker PSP Tweede Kamerverkiezingen 1986

• - 

  voorzitter Stichting Junushoff, vanaf 1 mei 2022
• - 

  voorzitter Amsterdams Comité 4 en 5 mei, vanaf maart 2023

• - 

  lid Raad van Toezicht Stichting Sanquin Bloedvoorziening, van juni 2006 tot oktober 2007
• - 

  lid Adviescommissie beloning en rechtspositie ambtelijke en politieke topstructuur (commissie-Dijkstal), van november 2002 tot april 2004
• - 

  voorzitter BoZ (Brancheorganisatie Zorg), van 2004 tot 2005
• - 

  lid commissie onderzoek dreigende lerarentekort (commissie-Rinnooy Kan), van mei 2007 tot 12 juni 2007
• - 

  voorzitter Raad van Advies Stichting Herinneringscentrum "Indisch Huis", vanaf 2009
• - 

  lid College Standaardisatie 2010
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Stichting Vluchteling, van 2010 tot 2011
• - 

  regent "Het Dolhuys" te Haarlem, van 2011 tot 2017
• - 

  lid Nationaal Comité Inhuldiging, 2013
• - 

  voorzitter bestuurlijk overleg participatiewet, "Werkkamer", vanaf juli 2013
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Rutgers, kenniscentrum seksualiteit, van 2014 tot 2 oktober 2018
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht "Rutgers WPF (World Poupulation Foundation)", van juli 2014 tot juli 2018
• - 

  lid bestuur Nederlands Instituut voor Internationale Betrekking "Clingendael", van 1 maart 2015 tot maart 2018
• - 

  'verkenner' en informateur collegevorming gemeente Utrecht, van 26 maart 2018 tot juni 2018
• - 

  voorzitter Nationale Unesco-Commissie, van september 2014 tot 1 september 2019
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht UMC Groningen, van 1 februari 2015 tot 1 juni 2024
• - 

  co-decaan Leernetwerk NSOB (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur), vanaf maart 2015
• - 

  onafhankelijk ketenadviseur betalingsproblemen persoonsgebonden budgetten (PGB's), vanaf 24 maart 2015
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht "De Forensische Zorgspecialisten", vanaf 1 januari 2017
• - 

  lid College van Toezicht Nederlandse Orde van Advocaten, vanaf 1 januari 2017

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor het Minderhedenbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 13 december 1989 tot 7 november 1990
• - 

  voorzitter vaste commissie voor de Nationale Ombudsman (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 21 december 1989 tot 7 november 1990

• - 

  lagere school te 's-Gravenhage

• - 

  gymnasium-a, "Tweede Vrijzinnig-Christelijke Lyceum" te 's-Gravenhage, tot juni 1970

• - 

  Spaanse taal- en letterkunde (niet voltooid), Rijksuniversiteit Utrecht, van 1970 tot 1971
• - 

  Nederlands recht: bestuurswetenschappen van de staatkundige richting, Rijksuniversiteit Utrecht, van 1971 tot 1979

• - 

  Hield zich in de Tweede Kamer vooral bezig met justitie-aangelegenheden (kinderrecht, gevangeniswezen, vreemdelingenzaken), emancipatie, minderhedenbeleid en jeugdwelzijn.
• - 

  Interpelleerde op 22 mei 1984 samen met Lankhorst (PPR) staatssecretaris Korte-van Hemel en minister Van den Broek over het beleid t.a.v. vluchtelingen uit Eritrea
• - 

  Interpelleerde op 28 maart 1985 samen met Lankhorst (PPR) de ministers Rietkerk en De Ruiter over activiteiten van de Militaire Inlichtingendienst t.a.v. de vredesbeweging
• - 

  Interpelleerde op 28 november 1985 minister Korthals Altes over de dood van de arrestant Hans Kok in Amsterdam
• - 

  Interpelleerde op 12 mei 1987 minister Korthals Altes over de inval bij het weekblad "Bluf"
• - 

  Vanaf 1989 was zij woordvoerster buitenlandse zaken, defensie, justitie en asiel- en minderhedenbeleid van de GroenLinks-fractie. Voerde tevens het woord bij de behandeling van de anti-discriminatiewetgeving.
• - 

  Interpelleerde op 13 december 1989 staatssecretaris Kosto over de opvang van asielzoekers op Schiphol-Oost
• - 

  Interpelleerde op 27 maart 1990 minister-president Lubbers over diens uitspraken over het minderhedenbeleid

• - 

  In december 1985 werd zij na een richtingenstrijd met fractiegenoot Fred van der Spek gekozen tot partijleidster
• - 

  Was in 1988 enige weken afwezig vanwege zwangerschap en bevalling. Tijdelijke vervanging van haar (zij was de enige vertegenwoordigster van de PSP) bleek uiteindelijk niet mogelijk. Zijzelf wenste de nummer vier van de kandidatenlijst, Wilbert Willems, als haar tijdelijke vervanger, terwijl de partij vasthield aan de nummer twee, Titia Bos. Toen die weigerde toe te zeggen na terugkeer van Van Es haar zetel weer te zullen opgeven, besloot de partijraad dat er geen tijdelijke vervanger zou komen.
• - 

  Nam in 1990 ontslag als Tweede Kamerlid, omdat zij het lidmaatschap moeilijk te combineren achtte met het moederschap, omdat zij nieuwe mensen binnen GroenLinks een kans wilde geven en omdat de totstandkoming van GroenLinks was voltooid.
• - 

  Werd in 2001 door het kabinet gevraagd Máxima Zorreguieta behulpzaam te zijn bij haar inburgering in de Nederlandse samenleving

• - 

  Was na haar Kamerlidmaatschap gehuwd met Maarten van Traa
• - 

  Haar vader had een Haags-Indische achtergrond en verbleef enige tijd als militair in Nederlandsch-Indië

• - 

  Was in 1989 bij de Tweede Kamerverkiezingen nummer 2 op de GroenLinks-kandidatenlijst

• - 

  H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1983)
• - 

  "Je moet je losvechten van je vanzelfsprekende voorbestemming", in: A. Groen e.a. (red.), Vrouwen en het Binnenhof (1985)", 47
• - 

  "Onstuimig maar geduldig. Interviews en biografische schetsen uit de geschiedenis van de PSP" (1987)
• - 

  T. van Rijckevorsel en H. Enkelaar, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1988)
• - 

  NRC Handelsblad, 14 juli 1990
• - 

  Danielle Pinedo, "Ik zeg: nooit meer in die landelijke politiek", NRC Weekend, 17 en 18 maart 2012

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Erudiet, spreekvaardig en principieel PSP-Kamerlid. Was door zijn belezenheid een geducht opponent van diverse ministers van Buitenlandse Zaken (met name van Luns en Van der Klaauw). Fel bestrijder van onder meer de Amerikaanse strijd in Zuid-Oost-Azië, het Portugese kolonialisme, de Indonesische bezetting van Oost-Timor en de NAVO. Zag het Kamerlidmaatschap vooral als een mogelijkheid om buitenparlementaire actie te ondersteunen, maar nam ook veel deel aan Kamerdebatten. Vanaf 1978 fractievoorzitter. Kwam in 1986 in conflict met Andree van Es over de koers van de PSP en richtte een nieuwe partij op, die echter niet wist door te dringen tot de Tweede Kamer. Voor zijn Kamerlidmaatschap werkte hij in het onderwijs als scheikundeleraar.
   
• 2. 

  De Communistische Partij van Nederland (CPN) was een communistische partij die na de Tweede Wereldoorlog veertig jaar lang (tot 1986) met een Eerste Kamerfractie en Tweede Kamerfractie vertegenwoordigd was in de Staten-Generaal. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in de periode 1946-1986 schommelde het zetelaantal van de CPN tussen de 2 en 10. De partij maakte altijd deel uit van de oppositie. Hoewel de CPN geen eigen jongerenorganisatie kende, was het Algemeen Nederlands Jeugdverbond (ANJV) politiek gezien nauw verbonden aan de CPN.
   
• 3. 

  De Politieke Partij Radikalen (PPR) was een radicaal-christelijke partij. De partij werd op 27 april 1968 opgericht door christenradicalen die zich hadden afgesplitst van vooral de Katholieke Volkspartij (KVP) en in mindere mate de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). In 1991 fuseerde de PPR met CPN, EVP en PSP tot GroenLinks.