Mr. J.R.M. (Jan) van Angeren

Foto Mr. J.R.M. (Jan) van Angeren
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Bekwame jurist en gewaardeerd ambtenaar, die in Londen minister was. In 1937, na een snelle departementale carrière, de eerste katholieke secretaris-generaal van Justitie. Vluchtte vanwege zijn kwetsbare positie - hij was als S.G. voorstander van hard optreden tegen de nationaal-socialisten - in mei 1940 als secretaris-generaal samen met zijn minister naar Engeland en volgde Gerbrandy1 later in Londen op als minister van Justitie. Kwam in 1944 in conflict met de koningin over de naoorlogse politieorganisatie. Werd na zijn aftreden in Londen weer secretaris-generaal. Na de oorlog was hij veertien jaar staatsraad.

RKSP
functie(s) in de periode 1937-1959: minister, lid Raad van State, secretaris-generaal

Inhoudsopgave

  1. Personalia
  2. Hoofdfuncties/beroepen
  3. Nevenfuncties
  4. Opleiding
  5. Activiteiten
  6. Wetenswaardigheden
  7. Publicaties van/over
  8. Familie/gezin
  9. Uitgebreide versie

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Johannes Regnerus Maria (Jan)

geboorteplaats en -datum
Utrecht, 9 mei 1894

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 19 maart 1959

2.

Hoofdfuncties/beroepen

  • - 
    adjunct-commies afdeling staats- en volkenrecht, strafrecht en strafvordering, ministerie van Justitie, van 11 januari 1923 tot 1 september 1924
  • - 
    commies afdeling staats- en volkenrecht, strafrecht en strafvordering, ministerie van Justitie, van 1 september 1924 tot 1 juli 1927
  • - 
    hoofdcommies afdeling staats- en volkenrecht, strafrecht en strafvordering, ministerie van Justitie, van 1 juli 1927 tot 1 oktober 1930
  • - 
    referendaris Bureau C (politie), afdeling staats- en volkenrecht, strafrecht en strafvordering, ministerie van Justitie, van 1 oktober 1930 tot 1934
  • - 
    hoofd (rang: administrateur) vijfde afdeling (politievraagstukken), ministerie van Justitie, van 1934 tot 1 december 1937
  • - 
    secretaris-generaal ministerie van Justitie, van 1 december 1937 tot 21 februari 1942 (sinds 14 mei 1940 te Londen)
  • - 
    minister van Justitie, van 21 februari 1942 tot 11 juli 1944
  • - 
    secretaris-generaal ministerie van Justitie, van 11 juli 1944 tot 1 november 1945
  • - 
    lid Raad van State, van 6 november 1945 tot 19 maart 1959 (benoemd bij K.B. van 8 oktober 1945)

3.

Nevenfuncties

  • - 
    secretaris bijzondere commissie van overleg in ambtenarenzaken voor het de politieambtenaren in 's Rijksdienst, omstreeks 1931
  • - 
    lid bestuur Wereld Radio Omroep
  • - 
    voorzitter curatorium "Haagsch Lyceum"
  • - 
    lid curatorium "Collegium Musicum Ultrajectinum"
  • - 
    lid bestuur Nationaal Comité "Handhaving Rijkseenheid", van 14 december 1946 tot februari 1950
  • - 
    lid Raad van Commissarissen N.V. "Van den Bergh's en Jurgens", vanaf september 1947

afgeleide functies, presidia etc.
  • - 
    lid afdeling geschillen van bestuur (Raad van State)
  • - 
    lid afdeling Justitie (Raad van State)
  • - 
    lid afdeling Sociale Zaken (en Volksgezondheid) (Raad van State)
  • - 
    lid afdeling Binnenlandse Zaken (Raad van State)
  • - 
    lid afdeling Handel en Nijverheid (Raad van State)
  • - 
    lid afdeling Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen (Raad van State)

4.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • - 
    gymnasium-a, R.K. "Sint Wilibrordus College" te Katwijk aan de Rijn, tot juni 1914

academische studie
  • - 
    rechtswetenschap (gepromoveerd op dissertatie), Rijksuniversiteit Utrecht, van september 1914 tot 8 juli 1921

5.

Activiteiten

als bewindspersoon (wetgeving)
  • - 
    Vaardigde in 1943 het Besluit Buitengewoon Strafrecht (Stb. D 61) uit, waarbij onder meer de doodstraf voor een aantal tijdens de oorlog begane delicten werd ingevoerd. Ook personen die de bezetter hadden geholpen bij het opsporen en vervolgen van joden en verzetsdeelnemers konden in bepaalde gevallen de doodstraf krijgen.
  • - 
    Vaardigde in 1943 het Besluit Buitengewone Rechtspleging (Stb. D 62) uit, waarbij Bijzondere Gerechtshoven en de Bijzondere Raad van Cassatie werden ingesteld. In een ander KB (Stb. D 64) werd de mogelijkheid van gratie voor de bijzondere rechtspleging nader geregeld.

6.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • - 
    Maakte enige malen deel uit van de Nederlandse delegatie bij de Volkenbond in Genève inzake de bestrijding van de handel in verdovende middelen
  • - 
    Werd tot minister benoemd om als gelijkwaardige mee te kunnen spreken in een ministeriële commissie over het terugkeerbeleid
  • - 
    Trad af als minister vanwege een conflict over de bevoegdheden van de minister op het terrein van de politie in de overgangstijd na afloop van de oorlog

uit de privésfeer
  • - 
    Promoveerde bij prof. B.Ch. de Savornin Lohman

anekdotes en citaten
  • - 
    Het conflict over de naoorlogse politieorganisatie bracht de koningin ertoe hem enige tijd te negeren. Na de begrafenis van twee bij een bombardement omgekomen marechaussees draaide de koningin zich bij het verlaten van de begraafplaats om toen hij haar wilde groeten.

niet-aanvaarde politieke functies
  • - 
    minister van Justitie, februari 1945 (geweigerd)

7.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • - 
    C. Fasseur, "Angeren, Johannes Regnerus Maria van (1894-1959)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 10
  • - 
    L. de Jong "Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", deel IX (eerste helft), 343
  • - 
    Wie is dat? 1938, 1956

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

8.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

9.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.


  • 1. 
    Fries, jurist, hoogleraar, maar bovenal oorlogspremier. Was gedeputeerde in Friesland en hoogleraar handels- en procesrecht aan de VU en al in 1929 kandidaat-minister. Trad in 1939 tegen de zin van zijn partij toe tot het tweede kabinet-De Geer en werd in september 1940 door de koningin aangezocht als premier, omdat hij, anders dan De Geer, krachtdadiger streed voor herwinning van de vrijheid. Inspireerde vanuit Londen met zijn kenmerkende stemgeluid in radiopraatjes het verzet. Trad als premier vaak zonder overleg met collega's op, hetgeen tot de nodige conflicten leidde. Na de oorlog fel opposant tegen de Indiëpolitiek van de kabinetten-Drees. Trok zich als Kamerlid vaak weinig aan van de lijn die door de fractie was uitgestippeld. Zette zich in voor een gelijkwaardige positie van de Friese taal. Solist, eigengereid, maar ook standvastig en oprecht.