Ir. G.J.M. (Gerrit) Braks

Vooraanstaand CDA-politicus uit een Brabants boerengezin. Werkte in Brussel als landbouwraad en werd toen hij nog maar drie jaar Tweede Kamerlid was al minister van Landbouw in het eerste kabinet-Van Agt¹. Keerde vervolgens na een jaar onderbreking in 1982 op die post terug. Kreeg als minister te maken met zaken als de mestproblematiek, problemen rond het dierenwelzijn en de visfraude². Omdat coalitiegenoot PvdA vond dat hij tegen dat laatste te weinig had gedaan en het vertrouwen in hem opzegde, trad hij in 1990 af. Werd daarna voorzitter van de KRO, senator en voorzitter van de CDA-Eerste Kamerfractie. Sloot zijn politieke loopbaan af als voorzitter van de Eerste Kamer, een ambt dat hij met de hem kenmerkende gemoedelijkheid vervulde. Was in 2007-2008 waarnemend burgemeester van Eindhoven

CDA
functie(s) in de periode 1977-2003: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK, voorzitter Eerste Kamer, minister

• - 

  KVP (Katholieke Volkspartij), van 1975 tot 11 oktober 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

• - 

  medewerker ouderlijk landbouwbedrijf, tot 1955 (gedurende bijna 10 jaar)
• - 

  assistent Landbouwvoorlichtingsdienst te Eindhoven, van september 1955 tot september 1958
• - 

  referendaris directie internationale economische samenwerking, ministerie van Landbouw en Visserij, van 15 februari 1965 tot 1 februari 1966
• - 

  adjunct-landbouwattaché permanente vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de EEG (Europese Economische Gemeenschappen) te Brussel, van 1 februari 1966 tot 1 september 1967
• - 

  secretaris NCB (Noordbrabantse Christelijke Boerenbond), van 1 september 1967 tot juli 1969
• - 

  landbouwraad, Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de EG (Europese Gemeenschappen) te Brussel, van 1 juli 1969 tot 8 juni 1977
• - 

  hoofdingenieur voor bijzondere opdrachten, van 20 september 1976 tot 8 juni 1977
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1977 tot 6 maart 1980
• - 

  minister van Landbouw en Visserij, van 5 maart 1980 tot 11 september 1981
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 10 juni 1981 tot 9 september 1981
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 september 1981 tot 4 november 1982
• - 

  minister van Landbouw en Visserij, van 4 november 1982 tot 7 november 1989
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 14 juli 1986
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 september 1989 tot 7 november 1989
• - 

  minister van Onderwijs en Wetenschappen, van 15 september 1989 tot 7 november 1989 (nadat minister Deetman was afgetreden vanwege zijn benoeming tot Tweede Kamervoorzitter)
• - 

  minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, van 7 november 1989 tot 18 september 1990
• - 

  voorzitter KRO (Katholieke Radio-Omroep), van 11 maart 1991 tot 1 april 1996 (begon zijn werkzaamheden al op 1 januari 1991)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 11 juni 1991 tot 10 juni 2003
• - 

  fractievoorzitter CDA Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1999 tot 2 oktober 2001
• - 

  voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 2 oktober 2001 tot 10 juni 2003
• - 

  waarnemend burgemeester van Eindhoven, van 1 september 2007 tot 7 april 2008

• - 

  voorzitter commissie CDA-verkiezingsprogramma 1994, van oktober 1992 tot 1993
• - 

  voorzitter selectiecommissie CDA gemeenteraadsverkiezingen Sint-Michielsgestel, 1994, 1998
• - 

  adviseur partijbestuur CDA, van juli 1999 tot 2 oktober 2001

• - 

  lid Raad van Commissarissen "Nunza" (Nunhem Zaden) B.V. te Haelen, vanaf 1991
• - 

  zelfstandig adviseur (Terraveen B.V.), vanaf 1995
• - 

  voorzitter Stichting Nationale Boomfeestdag, van januari 1996 tot maart 2002
• - 

  lid Stichting Administratiekantoor Grontmij., van 1996 tot 2011
• - 

  voorzitter bestuur en Raad van Commissarissen "Cehave" te Veghel, van 1 april 1996 tot 1 april 1999
• - 

  voorzitter algemeen bestuur Radboudstichting, van augustus 1996 tot 2003
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Fontys Hogescholen, van 20 maart 1997 tot 2007
• - 

  voorzitter Stichting Toezicht en Administratiekantoor "Tectona" te Amsterdam, van september 1998 tot 2000
• - 

  algemeen commissaris internationale tentoonstelling 'Floriade 2002', van januari 1999 tot oktober 2002
• - 

  interim-voorzitter BVE-raad (landelijke brancheorganisatie van instellingen voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie), van 1 februari 1999 tot 1 januari 2000 (in verband met ziekte van G.Ph. Brokx)
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Goodwood Holding" N.V. te Amsterdam (later Quadris Holding NV te Hoofddorp), van 1 mei 2000 tot 24 juli 2001
• - 

  voorzitter ACOA (Aviescommissie Onderwijs-Arbeidsmarkt), van 1 juni 2001 tot 1 december 2001
• - 

  voorzitter Platform Hout Nederland, van 1 januari 2000 tot 1 februari 2002
• - 

  lid Adviesraad "Ernst & Young", vanaf mei 2000
• - 

  voorzitter Stichting "Nederland-Nieuw-Zeeland", vanaf 1 augustus 2000
• - 

  adviseur-voorzitter hoofddirectie Rabobank Nederland, van 2001 tot 2002
• - 

  voorzitter producentenorganisatie Kokkelvisserij, vanaf juli 2003
• - 

  lid Commissie van Toezicht voor de SHO (Samenwerkende Hulporganisaties), vanaf juni 2005
• - 

  covoorzitter SAF (Stakeholders Advies Forum) inzake de herstructurering van het Kanaal-Gent-Terneuzen, van april 2006 tot 2010
• - 

  lid Evaluatiecommissie Schipholbeleid, van juni 2005 tot 2006
• - 

  lid Raad van Commissarissen Heveco B.V., van 2005 tot 2006
• - 

  adviseur Den Ouden B.V. te Schijndel, van 2006 tot 2010
• - 

  bemiddelaar conflict over Waterplan Westland, vanaf december 2008
• - 

  adviseur Wijn Bouw, Baarn, vanaf 2011

• - 

  voorzitter vaste commissie voor Landbouw en Visserij (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 4 september 1979 tot 4 maart 1980
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Landbouw en Visserij (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 30 september 1981 tot 4 november 1982
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 27 juni 1995 tot 8 juni 1999
• - 

  lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, van juni 1996 tot december 2001
• - 

  lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 8 juni 1999 tot 2 oktober 2001
• - 

  voorzitter College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 2 oktober 2001 tot 10 juni 2003
• - 

  voorzitter Huishoudelijke Commissie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 2 oktober 2001 tot 10 juni 2003

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  R.K. lagere school te Odiliapeel (N.Br.) (gebrekkig in oorlogsjaren en daarna tot 1946)

• - 

  (parttime) opleiding, R.K. lagere land- en tuinbouwschool te Uden (N.Br.), tot 1950
• - 

  Landbouwwinterschool te Cuijk, van 1952 tot 1954 (2 winters)
• - 

  spoedcursus m.u.l.o.-a te Uden, van september 1954 tot juni 1955
• - 

  staatsexamen h.b.s.-b, Openbaar avondlyceum te Eindhoven, juli 1958 (studie in vrije tijd)

• - 

  Nederlandse landbouw, Landbouwhogeschool te Wageningen, van 1958 tot januari 1965

• - 

  Was in de periode 1977-1980 woordvoerder landbouw en Europese zaken van de CDA-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met ontwikkelingssamenwerking. In de periode 1981-1982 hield hij zich bezig met buitenlandse zaken (internationale economische betrekkingen).
• - 

  Was woordvoerder landbouw en buitenlandse zaken van de CDA-Eerste Kamerfractie. Hield zich aanvankelijk ook met hoger onderwijs bezig.

• - 

  Behoorde in 1979 tot de vijf leden van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel Aanpassing aan de richtlijn van de EG inzake gelijke behandeling van mannen en vrouwen stemden
• - 

  Behoorde in 1992 tot de minderheid van zijn fractie die vóór een wijziging van de Winkelsluitingswet stemde

• - 

  Was verantwoordelijk voor de uitvoering van de sinds 1976 bestaande Europese regelgeving inzake vangstbeperkingen in de visserij (visquota voor onder meer voor tong, schol, haring, makreel en schelvis). In 1983 kwam een gemeenschappelijk visserijbeleid tot stand, waarvan instandhouding van de visstand en bescherming van het zeemilieu centrale doelen zijn.
• - 

  Diende in 1980 het wetsvoorstel Gezondheids- en Welzijnswet voor dieren in. Dit wetsvoorstel werd in 1992 door staatssecretaris Gabor in het Staatsblad gebracht. (16.447)
• - 

  Verdedigde in 1983 in de Tweede Kamer samen met minister Winsemius en staatssecretaris Ploeg de in 1977 uitgebrachte Nota landelijke gebieden (over onder meer het natuur- en landschapsbeleid, openluchtrecreatie en de relatie tussen natuur en landbouw) (14.392, 21-03-1983)
• - 

  Bracht in 1983 samen met minister Winsemius de notitie 'De problematiek van de verzuring' uit over de milieuschade van uitstoot van zwaveldioxide, stikstofoxiden en ammoniak. Streven is de depositie van verzurende stoffen drastisch terug te brengen. Maatregelen zullen in Europees verband moeten worden genomen, waarbij gestreefd wordt nationale emissieplafonds vast te stellen. (18.225)
• - 

  Was in 1984 verantwoordelijk voor de invoering van het in E.G.-verband genomen systeem van melkquotering. Hiermee wordt de melkproductie aan een maximum hoeveelheid (melkquotum) gebonden. Bij overschrijding is de producent een superheffing verschuldigd.
• - 

  Bracht in 1985 samen met minister Winsemius de notitie Mestproblematiek uit. Hierin wordt de aanpak geschetst van de toegenomen productie van dierlijke mest. Gevolg daarvan is onder meer te hoge concentraties mineralen (stikstof, fosfaat) en zware metalen, die schadelijk zijn voor landbouw en milieu. Het wettelijk instrumentarium zal worden aangepast (via de Wet bodembeschermingen en een Meststoffenwet) en er komt een organisatie- en overlegstructuur voor de aanpak van de problemen. Het instellen van een landelijke mestbank krijgt voorrang en wordt gezocht naar betere afzetmogelijkheden. (18.897)
• - 

  Nam in 1986 na de ramp in de kerncentrale van Tsjernobyl maatregelen om radioactieve besmetting in de landbouw te voorkomen, zoals een verbod om vee buiten te laten en het uit de handel laten nemen van bepaalde bladgroenten (20.330)
• - 

  Verdedigde in 1989 als minister van Onderwijs en Wetenschappen samen met staatssecretaris Dees een wetsvoorstel inzake aanpassing van de regelgeving voor academische ziekenhuizen. Het wetsvoorstel was in 1988 ingediend door minister Deetman en staatssecretaris Dees en werd in 1990 door minister Ritzen en staatssecretaris Simons in het Staatsblad gebracht. (20.889)
• - 

  Bracht in 1989 samen met minister Nijpels het Bestrijdingsplan Verzuring uit (18.225, nr. 31)

• - 

  Bracht in 1981 de Wet agrarisch grondverkeer (stb. 248) tot stand. Invoering van een landbouwkundige toetsing bij grondverkoop moet leiden tot afremming van de stijging van grondprijzen. Door de gemeente voor landbouw of natuur bestemde terreinen mogen alleen worden verkocht als de grondkamer daarvoor toestemming geeft. Het Bureau Beheer Landbouwgronden krijgt een voorkeursrecht bij verwerving van landbouwgronden en natuurterreinen. Het wetsvoorstel was in 1979 met de titel "Vervreemding landbouwgronden" ingediend door zijn voorganger Van der Stee. (15.969)
• - 

  Bracht in 1985 de Interimwet beperking varkens- en pluimveehouderijen (Stb. 1) tot stand. Door deze wet kan vooruitlopend op totstandkoming van mestwetgeving in geheel Nederland, dan wel in bepaalde delen de vestiging en uitbreiding van varkens- en pluimveehouderijbedrijven beperkt worden. (18.695)
• - 

  Bracht in 1986 samen met minister Nijpels de Meststoffenwet (Stb. 598) tot stand, waardoor boeren onder meer verplicht worden een mestboekhouding bij te houden, de particuliere mestbanken een wettelijk kader krijgen en de overheid instrumenten krijgt om het mestoverschot terug te dringen. Het in 1984 ingediende wetsvoorstel werd in de Tweede Kamer medeverdedigd door minister Winsemius. (18.271)
• - 

  Bracht in 1985 de Machtigingswet Stichting Centraal fonds draf- en rensport (Stb. 330) tot stand. Door de oprichting van een centraal fonds komt er een beleidsbepalend orgaan, dat onder meer is belast met het bepalen van de bestemming van de uit de totalisator vrijgekomen gelden. (18.327)
• - 

  Bracht in 1990 de Wet op de uitoefening van de diergeneeskunst 1990 (Stb. 214) tot stand. Naast regelingen voor dierverloskundigen en kastreurs wordt een regeling voor de tuchtrechtspraak ingevoerd. Het wetsvoorstel was in 1982 ingediend door minister De Koning en daarna door staatssecretaris Ploeg tijdens de schriftelijke voorbereiding in de Tweede Kamer verdedigd. (17.646)

• - 

  Kreeg in 1990 te maken met felle protesten van akkerbouwers tegen het niet doorgaan van de verhoging van de graanprijzen. Stelde een commissie van wijze mannen (De Koning, Wiegel en Meijer) in, die tot opschorting van de actie leidde. De in april 1990 door de EG-ministers vastgestelde graanprijs nam de ontevredenheid slechts deels weg.
• - 

  Trad in 1990 af als minister nadat de PvdA-Tweede Kamerfractie op 19 september had laten weten het vertrouwen in hem op te zullen zeggen vanwege het door hem gevoerde beleid om visfraude tegen te gaan. De PvdA-fractie meende dat de geformuleerde doelstellingen van het visserijbeleid niet waren gehaald en dat de Kamer onvoldoende was geïnformeerd. Braks wees deze conclusies van de hand, maar zag in het gebrek aan vertrouwen bij één van de regeringsfracties reden om af te treden.
• - 

  Was in 1993 kandidaat voor de functie van secretaris-generaal van de FAO (Food and Agrigation Organisation), maar kreeg onvoldoende steun
• - 

  Werd op 2 oktober 2001 met 63 van de 69 stemmen gekozen tot Eerste Kamervoorzitter
• - 

  Speelde in 2001 een belangrijke rol als adviserend lid van het CDA-bestuur bij de aanwijzing van Balkenende als nieuwe lijsttrekker. Als Brabander gaf hij de voorkeur aan Balkenende boven zijn provinciegenoot Van Geel.

• - 

  In 1986 bij de Tweede Kamerverkiezingen nummer 6 op de CDA-kandidatenlijst
• - 

  In 1989 bij de Tweede Kamerverkiezingen nummer 4 op de CDA-kandidatenlijst

• - 

  lid Tweede Kamer, november 1990

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Elsevier, 27 juni 1987
• - 

  KRO Communicatie & Marketing (samenst.), "Gerrit Braks: Geloven in wat je doet" (Hilversum, 1996) (Uitgegeven ter gelegenheid van het afscheid van G.J.M. Braks als KRO-voorzitter)
• - 

  O. van der Kroon, "Ministerie in crisis: Over visfraude, milieubehoud en boerenbelang" (Amsterdam, 1994)
• - 

  H. Siemes, "Gerrit Braks, carrière met een diploma handmelken" (2008)
• - 

  J. van Merriënboer, "En dan denk ik aan Brabant... Gerrit Braks (1933-2017)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2017, 155

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Dit kabinet van CDA en VVD kwam na een lange formatieperiode tot stand, nadat vorming van een tweede kabinet-Den Uyl was mislukt. Hoewel de PvdA bij de verkiezingen van 1977 de grootste partij was geworden, werd CDA-leider Dries van Agt premier.
   
• 2. 

  Eind 1986 verschenen berichten in de media dat ambtenaren van het ministerie van Landbouw en Visserij via een dubbele boekhouding meewerkten aan het ontduiken van in Europees verband genomen visquoteringsregelingen. Op 1 december 1986 stelde de vaste commissie voor de Visserij daarom een subcommissie in die moest onderzoeken of ambtenaren van het ministerie betrokken waren bij het ontduiken van de visquoteringsregelingen door de visserij.