A.L. (Relus) ter Beek

Drents PvdA-politicus en -bestuurder en oud-voorzitter van de PvdA-jongeren die zeventien jaar een vooraanstaand buitenland-woordvoerder van de Tweede Kamerfractie was en een belangrijke rol speelde bij de debatten over het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime en kernwapens. Minister van Defensie in het kabinet-Lubbers III¹. Besloot in zijn Prioriteitennota tot inkrimping van de krijgsmacht en tot opschorting van de dienstplicht. Eerstverantwoordelijke voor de Nederlandse deelname aan de Golf-oorlog en voor uitzending van militairen in VN-verband naar Bosnië. Vanaf 1995 ruim dertien jaar Commissaris van de Koningin in Drenthe. Doortastend en strategisch politicus die echter ook van gezelligheid hield. Quiz- en wielerliefhebber.

PvdA
functie(s) in de periode 1971-2008: lid Tweede Kamer, minister, Commissaris van de Koning(in)

• - 

  medewerker VARA (Vereniging van Arbeiders Radio-Amateurs), belast met verenigingswerk, van 1970 tot februari 1971
• - 

  internationaal secretaris PvdA, van 4 februari 1971 tot 10 april 1975
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 7 november 1989
• - 

  minister van Defensie, van 7 november 1989 tot 22 augustus 1994
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 mei 1994 tot 1 januari 1995
• - 

  Commissaris van de Koningin in Drenthe, van 1 januari 1995 tot 29 september 2008

• - 

  medewerker "De Rooie Drentse Courant, democratisch-socialistisch jongerenblad voor Drenthe, tot 1966
• - 

  lid bestuur PvdA gewest Drenthe, vanaf 1965
• - 

  medewerker "De Kapitalist", landelijk blad van de FJG
• - 

  voorzitter FJG (Federatie van Jongeren Groepen) van de PvdA, van 1968 tot 1969
• - 

  lid partijbestuur PvdA, van 7 maart 1969 tot 1981
• - 

  lid fractiebestuur en coördinator buitenlands beleid, PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van september 1994 tot december 1994

• - 

  voorzitter/lid Democratisch-Socialistische Studenten Vereniging "Politeia", van 1963 tot 1964
• - 

  lid bestuur Stichting Vormingswerk te Coevorden
• - 

  lid bestuur Stichting "Salvador Allende"
• - 

  voorzitter Humanistisch Overleg Mensenrechten, omstreeks december 1982 tot november 1989
• - 

  lid bestuur streekziekenhuis Coevorden-Hardenberg, omstreeks november 1984 tot november 1989
• - 

  vicevoorzitter "Parlementarians for World Order", omstreeks november 1984 tot november 1989
• - 

  voorzitter "Parliamentarians for Global Action" te New York, omstreeks juni 1987 tot november 1989
• - 

  lid AIV (Adviescommissie Internationale Vraagstukken) en voorzitter Commissie Vrede en Veiligheid AIV, vanaf juli 1997 (bezoldigd)
• - 

  voorzitter Prins Bernhard Cultuurfonds Drenthe
• - 

  lid IPO (Inter Provinciaal Overleg), bestuurlijke adviescommissie Communicatie
• - 

  lid algemeen en dagelijks bestuur SNN (Samenwerkingsverband Noord-Nederland)
• - 

  lid algemeen bestuur Fonds Nazorgheffing
• - 

  docent Leergang Beleidsontwikkeling Defensie (bezoldigd)
• - 

  voorzitter Vereniging voor Professioneel Schaatsen (bezoldigd)
• - 

  voorzitter Raad van Toezicht Stichting Koninklijk Militair-Historisch Museum, van mei 2003 tot april 2008
• - 

  lid Raad van Advies Stichting Nationaal Indië Monument 1945-1962
• - 

  lid bestuur "Johan Cruyff Foundation" (onbezoldigd)
• - 

  lid Raad van Topsportadvies van de topsportstichting Top Zwemmen Amsterdam
• - 

  lid bestuur Steunstichting Beatrixoord
• - 

  voorzitter Stichting Waterprojecten Oost-Indonesië
• - 

  lid Raad van Toezicht Stichting "Koninklijk Militair-Historisch Museum", van april 2008 tot september 2008

• - 

  lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 21 maart 1972 tot 14 mei 1973
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel tot Goedkeuring van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 24 juni 1976 tot september 1978
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Sanctiewet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 september 1976 tot oktober 1977
• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 5 oktober 1977 tot 23 januari 1978
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 19 september 1979 tot 30 september 1981
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de zaak-Khan (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 25 maart 1980 tot oktober 1986 (onderzoek naar het lekken van kernenergietechnologie naar Pakistan via de heer Khan)
• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 30 september 1981 tot 1 december 1982
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 december 1982 tot 9 september 1986
• - 

  lid Noord-Atlantische Assemblée, omstreeks september 1983 tot 1985
• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 9 september 1986 tot 7 november 1989

• - 

  Openbare lagere school

• - 

  h.b.s-b, "Coevorder Lyceum" te Coevorden

• - 

  politicologie (kandidaats), Universiteit van Amsterdam

• - 

  Was buitenland-woordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie, met name voor vrede en veiligheid, non-proliferatievraagstukken en Zuidelijk Afrika
• - 

  Interpelleerde op 27 april 1972 samen met Fred van der Spek (PSP) minister Boertien over het weigeren van subsidie aan het Angola Comité
• - 

  Diende in 1978 samen met zijn fractiegenoten Arie van der Hek, Schelto Patijn en Marcel van Dam een initiatiefwetsvoorstel in om verspreiding van kernwapens tegen te gaan via een wijziging van de In- en Uitvoerwet. Dit voorstel bleef onafgedaan. (15.079)

• - 

  Behoorde in 1976 tot de zes leden van zijn fractie die vóór het initiatiefwetsvoorstel-Van der Sanden over het verhogen van de kiesdrempel stemden
• - 

  Behoorde in 1986 tot de tien leden van zijn fractie die tegen een (verworpen) motie-Van den Bergh stemden over het afwijzen van leverantie van onderzeeboten aan Saoedi-Arabië

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Onder zijn verantwoordelijkheid leverde vanaf Nederland in 1990/1991 een bijdrage aan de internationale militaire operatie voor de bevrijding van Koeweit. In augustus 1990 werden, naast een bevoorradingsschip, twee fregatten naar de Perzische Golf gezonden om een internationale zeeblokkade van Irak af te dwingen en om eventuele Iraakse Exocetraketten te onderscheppen. Na 15 januari 1991 mochten de fregatten ook deelnemen aan offensieve acties. Op 11 januari 1991 verwierp de Tweede Kamer een motie-Beckers waarin het beleid ten aanzien van Irak werd afgekeurd. (21.664)
• - 

  Bracht in 1990 de Nota "Zorg voor veteranen in samenhang" over de hoofdlijnen van het veteranenbeleid uit. Doelstellingen daarvan zijn: 1. het (bevorderen) van het betonen van respect en waardering voor de inzet van de veteranen en de daarbij door hen gebrachte offers en 2. het beperken en zo dragelijk mogelijk maken van specifieke immateriële gevolgen van onder oorlogsomstandigheden verrichte dienst. Om dit te verwezelijken komt er een pakket aan maatregelen en een herkenbare, effectieve en eigentijdse vormgeving van specifieke immateriële hulpverlening (21.490)
• - 

  Bracht in 1991 samen met minister Van den Broek en staatssecretaris Van Voorst tot Voorst de Defensienota 'Herstructurering en verkleining' uit over het omvormen van de Nederlandse krijgsmacht tot een kleinere en flexibelere krijgsmacht die vooral kan bijdragen aan internationale vredesoperaties. In tien jaar moet de personeelssterkte van defensie met circa 40.000 afnemen. (21.991, nr. 2)
• - 

  Stelde in 1991 de commissie-dienstplicht (commissie-Meijer) in, die moest adviseren over modernisering van de dienstplicht en de eventuele wenselijkheid van een beroepsleger
• - 

  Was in 1992 verantwoordelijk voor de uitzending van Nederlandse militairen naar Cambodja en Thailand om deel te gaan uitmaken van de VN-vredesmacht UNTAC
• - 

  Bracht in 1993 als vervolg op de Defensienota 1991 samen met minister Kooijmans en staatssecretaris Van Voorst tot Voorst de Prioriteitennota uit. In deze nota worden nadere plannen ontvouwd voor drastische bezuinigingen op defensie, voor vermindering van het aantal personeelsleden en voor het op termijn afschaffen van de opkomstplicht voor dienstplichtigen. De krijgsmacht moet professioneler worden, onder andere met het oog op Nederlandse deelname aan VN-vredesmissies. Zware gemechaniseerde eenheden worden vervangen door lichtere eenheden. Er komt een luchtmobiele brigade die als onderdeel van een multinationale strijdmacht kan worden ingezet in crisisgebieden. De koninklijke Landmacht verliest haar twee nucleaire taken. Het aantal schepen bij de Koninklijke Marine wordt verminderd. Er komen grotere transsportvliegtuigen, die bijtanken van vliegtuigen in de lucht mogelijk moeten maken. Tijdens zijn ministerschap daalden de uitgaven voor defensie met bijna twintig procent. (22.975)
• - 

  Was in december 1993 (samen met minister Kooijmans) verantwoordelijk voor het ter beschikking stellen aan de VN van een Nederlands bataljon van de luchtmobielebrigade ter beveiliging van moslimbevolking in de enclave Srebrenica in Bosnië (22.181)
• - 

  Bracht in 1994 samen met minister Van Thijn een wetsvoorstel tot stand ter overweging van wijziging de grondwettelijke defensiebepalingen. De tweede lezing werd in 1995 door zijn opvolger succesvol afgerond. (23.327)
• - 

  Bracht in 1994 samen met minister Kooijmans een notitie uit over de betrokkenheid van het parlement bij uitzending van militaire eenheden. Uitgangspunt is daarbij de verantwoordingsplicht van de regering aan het parlement. Een besluit tot uitzending wordt per brief aan het parlement meegedeeld, waarna daarover op verzoek overleg kan plaatsvinden. De brief bevat het institutioneel kader van de operatie, en voorts doel, omvang, duur en beoogde middelen; de taakopdracht van de Nederlandse militairen en de financiële consequenties. (23.591)

• - 

  Bracht in 1989 een wet in het Staatsblad waardoor de bepalingen over bevordering en ontslag van beroeps- en reserve-officieren te integreren in het Algemeen militair ambtenarenreglement. Door deze regulering wordt een moderner personeelsbeleid bij de krijgsmacht mogelijk. Het wetsvoorstel was ingediend en in de Tweede Kamer verdedigd door staatssecretaris Van Houwelingen. (21.220)
• - 

  Bracht in 1991 samen met minister Van den Broek wetten tot Goedkeuring van verdragen (CSE-verdrag) over vermindering van conventionele strijdkrachten in Europa tot stand. Die verdragen leiden tot reductie van in totaal 45.000 stuks tanks, pantsergevechtsvoertuigen, artillerie, gevechtsvliegtuigen en aanvalshelicopters. Daarmee werd feitelijk het einde van koude oorlog gemarkeerd. (22.223, 22.224 & 22.319)

• - 

  Maakte midden jaren zeventig deel uit van een Euro-Arabische groep die een dialoog voorstond met de gematigde vleugel van de PLO
• - 

  Liet zich van 6 februari tot 3 maart 1991 in verband met hartklachten door minister Pronk vervangen als minister van Defensie
• - 

  Werd in 1994 benoemd tot Commissaris van de Koningin, hoewel de vertrouwenscommissie de Doetinchemse burgemeester J. Fokkens als eerste had voorgedragen
• - 

  In 1999 enige tijd uitgeschakeld wegens ziekte
• - 

  Legde in augustus 2008 zijn werkzaamheden neer vanwege een geneeskundige behandeling

• - 

  Toen Relus werd geboren, was zijn vader 58 jaar
• - 

  Kreeg in 1965 een boete van vijftig gulden voor het ophangen van een spandoek bij het Van Heutszmonument in Coevorden
• - 

  Zijn vader was gemeenteraadslid in Coevorden

• - 

  Beleefde in oktober 1973 tijdens een bezoek aan de toenmalige Portugese kolonie Guinee-Bissau samen met Jan-Nico Scholten in een loopgraaf hachelijke momenten tijdens een bombardement. Dat verklaarde mede de goede band tussen hen beiden.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1983)
• - 

  T. van Rijckevorsel en H. Enkelaar, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1988)
• - 

  NRC Handelsblad, 13 juni 1987
• - 

  Ruud van Heese, "Een 'realo' binnen de PvdA. In memoriam Relus ter Beek 1944-2008", Trouw, 30 september 2008
• - 

  B.J.M. baron van Voorst tot Voorst, "De juiste keuzes voor de toekomst van de krijgsmacht. In memoriam Relus ter Beek (1944-2008)", in: "Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2009", 141
• - 

  L. Koops, "Relus ter Beek, een handelsreiziger in de politiek (1944-2008)" (2015)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  In het derde kabinet-Lubbers werkte het CDA samen met de PvdA. De VVD, coalitiepartner van het CDA in het voorgaande kabinet-Lubbers II, belandde na de verkiezingen van 1989 in de oppositie. CDA-leider Ruud Lubbers werd voor de derde keer premier.