P. (Pieter) Zandt

Orthodox-hervormde predikant, die door zijn kenmerkende zwarte pak en conservatief-protestantse opvattingen jarenlang een opvallende figuur in de Tweede Kamer was. Pleitbezorger van een protestants, volgens bijbelse normen geregeerd Nederland. Antipapistisch. Maakte bijvoorbeeld bezwaar tegen een bankbiljet, omdat daarop een kleine afbeelding van Sint Maarten stond. Als nestor van de Kamer diverse keren waarnemend Kamervoorzitter. Raakte nooit zijn spreekangst kwijt, maar kon wel met Gronings accent scherp uit de hoek komen, bijvoorbeeld over de Indiëpolitiek. Was ook lange tijd gemeenteraadslid in Delft en lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland.

SGP
functie(s) in de periode 1925-1961: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

• - 

  kandidaat-predikant, Nederlandse Hervormde Kerk te Westeremden (Gr.), 1906
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Kamperveen (Ov.), van 22 april 1906 tot 27 juni 1909
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Loon op Zand (N.Br.), van 4 juli 1909 tot 16 oktober 1910
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te IJsselmuiden-Grafhorst (Ov.), van 23 oktober 1910 tot 24 oktober 1915
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Ede, van 31 oktober 1915 tot 21 september 1919
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Delft, van 21 september 1919 tot 15 september 1925 (beroepen in januari 1919)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 september 1925 tot 4 maart 1961
• - 

  lid gemeenteraad van Delft, van 6 september 1927 tot 1 september 1941
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, van 7 juli 1931 tot 1 september 1941
• - 

  fractievoorzitter SGP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 18 september 1945 tot 4 maart 1961
• - 

  lid tijdelijke gemeenteraad van Delft, van 8 november 1945 tot 6 september 1946
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, van 20 juni 1946 tot 4 maart 1961
• - 

  lid gemeenteraad van Delft, van 6 september 1946 tot 4 maart 1961

• - 

  lid hoofdbestuur SGP, van 1923 tot 1946
• - 

  hoofdredacteur partij-weekblad "De Banier", van 21 september 1945 tot 4 maart 1961
• - 

  politiek leider SGP, van 14 september 1945 tot 4 maart 1961
• - 

  voorzitter SGP, van 7 maart 1946 tot 4 maart 1961

• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1946, van 21 maart 1946 tot 17 mei 1946
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1948, van 24 april 1948 tot 7 juli 1948
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1952, van 27 maart 1952 tot 25 juni 1952
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1956, van 23 februari 1956 tot 13 juni 1956
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1959, van 3 januari 1959 tot 12 maart 1959

• - 

  erevoorzittter Hervormde Evangelisatie "Elim" te Zwolle
• - 

  erevoorzitter Chr. kweekschool "De Driestar" te Gouda

• - 

  lagere school te Stedum

• - 

  "Gereformeerd Gymnasium" te Kampen, van 1894 tot 1900

• - 

  theologie (proponentsexamen), Rijksuniversiteit Utrecht, van 1900 tot november 1905

• - 

  Toen in februari 1939 de overleden paus Pius XI in de Tweede Kamer werd herdacht, verliet hij samen met Kersten de vergaderzaal
• - 

  Vroeg in oktober 1953 de intrekking van het bankbiljet van vijfentwintig gulden, omdat daar de figuur van Martinus van Tours (het hoofd omgeven door een stralenkrans) op stond. Zag in dit bankbiljet een bewijs voor de toenemende verroomsing van ons land.
• - 

  Bleef ook na zijn emeritaat veelvuldig prediken
• - 

  Op de dag van zijn begrafenis vergaderde de Tweede Kamer niet; dat was nooit eerder voorgekomen

• - 

  Ging altijd gekleed in een zwart pak, met grijze streepjes broek
• - 

  Werd eind december 1929 door het classicaal bestuur van de Hervormde kerk in Den Haag berispt, omdat hij op een beledigende wijze de collecte had afgekondigd. Hij had gesproken van collega's die verraders waren van de gereformeerde zaak in de Nederlandse Hervormde kerk.

• - 

  Trad als oudste lid enige malen op als waarnemend Tweede Kamervoorzitter. Toen hij in november 1950 de Tweede Kamer tijdens een debat over de wijziging van de Loterijwet waarnemend Kamervoorzitter was, noemde minister Lieftinck dat - gezien het SGP-standpunt over gokken nogal ironisch - "een lot uit de loterij".
• - 

  Op 20 februari 1953 trok hij zich achter de gordijnen terug toen zijn fractiegenoot Van Dis per abuis tegen een motie-Van Rijckevorsel had gestemd. Hij wilde voorkomen dat de indruk ontstond dat de tweemansfractie van de SGP verdeeld was. Omdat de indiener van de motie, de KVP'er Van Rijckevorsel, vergeten was de presentielijst te tekenen, zorgde dit spel der vergissingen ervoor dat de motie niet met 39 tegen 38 stemmen werd aangenomen, maar met 39 tegen 36 stemmen werd verworpen.

• - 

  H. Hille, "Als een vogel uit een boom geschoten - Leven en werk van ds. P. Zandt" (Houten, 1998)
• - 

  H. Florijn, "Zandt, Pieter", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 3, 411
• - 

  W. Slagter, "Zandt, Pieter (1880-1961)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 563
• - 

  D. Hillenius, "Ds. P. Zandt (1880-1961)", in: VNG-Magazine, 2000, nr. 50
• - 

  A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956)

• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• - 

  biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.