Dr. P.A.J.M. (Piet) Steenkamp

Katholieke hoogleraar en 'geestelijke vader' van het CDA. Leidde met groot enthousiasme en vasthoudendheid de federatie van KVP¹, ARP² en CHU³ en het fusieproces van die drie partijen, dat in 1980 uitmondde in het CDA. Was aanvankelijk ondernemer in de conservenindustrie en daarna hoogleraar sociaal recht in Eindhoven. Leidde ook een pastoraal concilie over vernieuwing van de Nederlandse katholieke kerk. Stond enige jaren bekend als 'Rooie Piet', maar was wel de architect van het centrumrechtse kabinet-Biesheuvel⁴. Politieke peetvader van Dries van Agt⁵. Als Eerste Kamervoorzitter leidde hij de vergaderingen met kenmerkende roomse blijmoedigheid. Na zijn afscheid als Kamervoorzitter nog acht jaar 'gewoon' senator. Samenbindende figuur die overeenkomstig de leer van Thomas van Aquino inzet voor de publieke zaak als opdracht zag.

KVP, CDA
functie(s) in de periode 1965-1999: lid Eerste Kamer, voorzitter Eerste Kamer, partijvoorzitter

• - 

  KVP (Katholieke Volkspartij), tot 11 oktober 1980
• - 

  Federatieve CDA (Christen-Democratisch Appèl), van 23 juni 1973 tot 11 oktober 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980

• - 

  bedrijfs-economisch medewerker, N.V. Uithoornse Bacon- en Conservenfabriek "De Hoorn" te Uithoorn, van 1949 tot 1954
• - 

  lid Raad van Bestuur N.V. Uithoornse Bacon- en Conservenfabriek "De Hoorn" te Uithoorn, van 1954 tot 1 september 1966
• - 

  buitengewoon hoogleraar sociaal recht, Technische Hogeschool te Eindhoven, van 1 september 1960 tot 1 september 1966
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 22 juni 1965 tot 8 juni 1999 (in 1974 geïnstalleerd op 24 september)
• - 

  hoogleraar sociaal recht en sociale geschiedenis, Technische Hogeschool te Eindhoven, van 1 september 1966 tot september 1990 (benoemd bij K.B. van 23 maart 1966)
• - 

  decaan afdeling wijsbegeerte en maatschappijwetenschappen, Technische Hogeschool te Eindhoven
• - 

  voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 september 1983 tot 11 juni 1991

• - 

  informateur, van 15 mei 1971 tot 20 juni 1971
• - 

  informateur, van 14 mei 1982 tot 25 mei 1982

• - 

  lid Groep van Achttien (overleg over samenwerking ARP, CHU en KVP), van april 1967 tot september 1969
• - 

  voorzitter Kernprogrammacommissie KVP, van december 1969 tot 26 februari 1970
• - 

  lid commissie gezamenlijk urgentieprogramma KVP, ARP, CHU 1971-1975, van augustus 1970 tot oktober 1970
• - 

  lid Contactraad ARP, CHU, KVP, van oktober 1971 tot 1 februari 1972
• - 

  voorzitter contactraad ARP-CHU-KVP, van 1 februari 1972 tot 17 juni 1972
• - 

  voorzitter CDA, van 23 juni 1973 tot 11 oktober 1980 (voorzitter federatief verband; trad af als voorzitter toen de fusie voltooid was in 1980)
• - 

  voorzitter coördinatiecommissie KVP, ARP, CHU over opzet Statencampagne 1974, vanaf juli 1973
• - 

  voorzitter programmacommissie CDA, van juli 1973 tot 1976
• - 

  voorzitter Commissie Uitgangspunten CDA, van 1991 tot 1992
• - 

  erevoorzitter CDA, van 11 oktober 1980 tot 8 januari 2016

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid redactieraad tijdschrift "Te Elfder Ure"
• - 

  lid dagelijks bestuur AKWV (Algemene Katholieke Werkgeversvereniging), bisdommen Haarlem en Rotterdam, vanaf november 1959
• - 

  voorzitter Bedrijfschap Vleeswarenindustrie, omstreeks 1960 en nog in 1966
• - 

  lid bestuur IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) te Amsterdam, omstreeks 1960
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. KLM (Koninklijke Luchtvaartmaatschappij), van mei 1964 tot 1997
• - 

  voorzitter Hogeschoolraad, Technische Hogeschool Eindhoven, tot 25 november 1969
• - 

  voorzitter Pastoraal Concilie te Noordwijkerhout, 1969 en 1970
• - 

  voorzitter Reorganisatiecommissie Katholieke Kerk in Nederland, omstreeks 1970
• - 

  lid Adviescommissie Industriebeleid (Commissie-Wagner), 1981
• - 

  lid Raad van Commissarisen N.V. Koninklijke Nederlandse Papierfabrieken te Eindhoven
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. CSM (Centrale Suiker Maatschappij), tot februari 1997
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Grontmij., omstreeks oktober 1983 tot 1997
• - 

  lid Nationaal Comité Europees jaar van het toerisme, vanaf juli 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. NMB Postbank, van oktober 1989 tot 1995
• - 

  voorzitter RVE Adviescentrum Volwasseneneducatie te Utrecht, vanaf 1 februari 1990
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "ICL Nederland", van mei 1990 tot 1995
• - 

  lid Raad van Commissarissen ING (Internationale-Nederlanden Groep), van 1991 tot 1996
• - 

  lid bestuur Stichting Radio Nederland Wereldomroep, tot november 1991
• - 

  vicevoorzitter "Catharina Ziekenhuis" te Eindhoven
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen "Vissers Wegenbouw"

• - 

  plaatsvervangend voorzitter commissie van rapporteurs voor Sociale Zaken (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 13 oktober 1967 tot 12 december 1967
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Sociale Zaken (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 12 december 1967 tot 24 augustus 1971
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 23 juni 1981 tot 13 september 1983
• - 

  voorzitter College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 13 september 1983 tot 11 juni 1991
• - 

  voorzitter Huishoudelijke Commissie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 13 september 1983 tot 11 juni 1991
• - 

  voorzitter parlementaire delegatie naar Israël, van 14 november 1986 tot 21 november 1986
• - 

  plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 25 juni 1991 tot 8 juni 1999

• - 

  gymnasium, R.K. "Sint Ignatius College" te Amsterdam

• - 

  economie, Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, van september 1945 tot november 1949

• - 

  economische wetenschappen, Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, 4 oktober 1951

• - 

  Was woordvoerder sociale zaken van de KVP-Eerste Kamerfractie. Hield zich later (als lid van de CDA-fractie) vooral met buitenlandse zaken bezig.

• - 

  Stemde in 1990 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel inzake de OV-jaarkaart voor studenten
• - 

  Behoorde in 1992 tot de minderheid van zijn fractie die vóór een wijziging van de Winkelsluitingswet stemde

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Kreeg op 15 mei 1971 het verzoek een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden van de vorming van een kabinet, dat geacht mocht worden te steunen op een meerderheid in de volksvertegenwoordiging. Onder zijn leiding onderhandelden de fractievoorzitters van KVP (Veringa), VVD (Geertsema), ARP (Biesheuvel), CHU (Udink) en DS'70 (Drees jr.) over een ontwerp-regeerakkoord. Daarnaast stelde hij twee werkgroepen in uit de vijf fracties (over het financieel-economisch beleid en over abortus). Op 17 juni 1971 kwam een ontwerp-regeerakkoord tot stand en op 20 juni stemden de fracties daarmee in. Tevens werd overeenstemming bereikt over de zetelverdeling in het te vormen kabinet. Op 22 juni bracht hij verslag uit aan de koningin en adviseerde hij tot vorming van een vijfpartijenkabinet onder leiding van Biesheuvel.
• - 

  Kreeg op 14 mei 1982 het verzoek de mogelijkheden te onderzoeken om zo spoedig mogelijk tot de oplossing van de kabinetscrisis te geraken. Constateerde dat het conflict met de PvdA over de begroting niet kon worden opgelost. Op 24 mei adviseerde hij daarom in zijn eindverslag vorming van een overgangskabinet van CDA en D'66 dat onder meer vervroegde verkiezingen moest uitschrijven.

• - 

  In februari 1970 medeondertekenaar (met onder anderen Albeda, De Gaay Fortman, Mommersteeg en Van Agt) van een open brief aan de partijbesturen van KVP, ARP en CHU om te komen tot een vooruitstrevende christendemocratische partij
• - 

  Bezocht als voorzitter van het CDA in wording meer dan 1000 partijafdelingen
• - 

  Werd op 13 september 1983 met 68 van de 74 stemmen tot Eerste Kamervoorzitter gekozen. L.M. de Rijk kreeg 5 stemmen en er was 1 blanco stem. Werd in 1986 met 65 van de 69 stemmen herkozen en in 1987 met 73 van de 75 stemmen.
• - 

  Was ondanks ziekte in 1999 aanwezig bij de stemming over het (verworpen) grondwetsvoorstel in tweede lezing over het correctief referendum

• - 

  Promoveerde bij prof. F. van der Ven
• - 

  Werd geïnspireerd door onder anderen de apostel Paulus, paus Johannes XXIII en de priester-sociaal voorman Alfons Ariëns
• - 

  Was in zij studententijd voorzitter van het jeugdparlement, waarvan ook Marcus Bakker deel uitmaakte
• - 

  Was begin 1993 vanwege ziekte enige maanden afwezig
• - 

  Zijn zoon Thomas was burgemeester van Hontenisse (1991-1999) en van West Maas en Waal (1999-2017) en waarnemend burgemeester van Sas van Gent (1998)

• - 

  Zei over zichzelf bij de VPRO-radio na zijn benoeming tot informateur: "Ik ben een Rode Piet gebleven". Die bijnaam dankte hij aan zijn voorkeur voor samenwerking met de PvdA.
• - 

  Had soms een wat kinderlijke aanpak. Zo zei hij eens tijdens overleg over de vorming van het CDA tegen aanwezige kopstukken van ARP, CHU en KVP dat het trommeltje met door zijn vrouw gebakken koekjes pas open zou gaan als zij overeenstemming over een bepaald geschilpunt hadden bereikt.
• - 

  Eén van zijn bekendste uitspraken was: "De honden blaffen, maar de karavaan trekt verder" (over het moeizame, maar gestage fusieproces van de drie christendemocratische partijen)
• - 

  Bij de viering van het tienjarig bestaan van het CDA als partij in 1990 vergeleek hij de twijfel over de levensvatbaarheid van het CDA in 1980 met de positie die de partij tien jaar later innam, waarbij hij uitriep "Wat een verschil, wat een verschil".

• - 

  Was in 1963 kandidaat in en werd in 1969 en 1971 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland
• - 

  Werd in 1974, 1980 en 1981 gekozen door Groep I: Noord-Brabant, Zeeland, Utrecht en Limburg

• - 

  minister van Sociale en/of Economische Zaken, november 1966 (tijdens formatie-Schmelzer)
• - 

  minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, maart 1967 (tijdens formatie-Biesheuvel)

• - 

  P.G. Kroeger en J. Stam, 'Vroom maar niet rooms', in: "De rogge staat er dun bij", 27-32
• - 

  Pierre van Enk, "Geestdriftig bouwer van het CDA. Piet Steenkamp 1925-2016", Trouw, 13 januari 2016
• - 

  Mark Kranenburg, "Piet Steenkamps eindeloze missie", NRC Handelsblad, 16 januari 2016
• - 

  Jac. Bosmans, "Piet Steenkamp (1925-2016), makelaar van het CDA", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2016, 125

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  De KVP was een christendemocratische partij, die, hoewel zij voor iedereen openstond, vrijwel uitsluitend aanhang had onder de katholieken. De partij was in 1945 de opvolger van de vooroorlogse RKSP. In 1980 fuseerde zij met ARP en CHU tot het CDA. De KVP had met name in sommige streken (Limburg, Noord-Brabant, delen van Gelderland, Twente) een sterke machtspositie.
   
• 2. 

  De ARP werd op 3 april 1879 opgericht door Abraham Kuyper. Daarmee kwam er een partijverband voor politieke stroming, de antirevolutionairen, die reeds sinds het begin van de 19e eeuw bestond. Zij was de eerste nationale politieke partij. De ARP was een christendemocratische, protestantse partij. In 1980 ging de ARP met KVP en CHU op in het CDA.
   
• 3. 

  De CHU was een christendemocratische politieke partij, die vooral aanhang had onder Nederlands-Hervormden. De CHU kende een los partijverband en daarom was er sprake van een unie. De CHU ontstond in 1908 door samengaan van de Christelijk-Historische Partij en de Friese Bond van christelijk-historischen. In 1980 fuseerde de CHU met ARP en KVP tot het CDA.
   
• 4. 

  Dit kabinet kwam tot stand na de Tweede Kamerverkiezingen van 1971. De partijen die het voorgaande kabinet-De Jong hadden gevormd (KVP, CHU, ARP en VVD) verloren bij deze verkiezingen hun meerderheid. Met nieuwkomer DS'70 als vijfde regeringspartij kon het beleid van het vorige kabinet echter voortgezet worden. Minister-president Barend Biesheuvel was afkomstig uit de ARP.
   
• 5. 

  CDA-voorman, jurist en premier van KVP-huize. Stond als hoogleraar strafrecht bekend als vernieuwingsgezind en bracht als minister van Justitie belangrijke wetten tot stand. Vicepremier in het kabinet-Den Uyl. Kwam in de kabinetten-Biesheuvel en -Den Uyl diverse malen in politieke problemen, onder meer door discussies over de vrijlating van de Drie van Breda, de abortuskwestie en de affaire-Menten. Werd in 1977 de eerste leider van het CDA en was daarna vijf jaar premier. Was toen de politieke tegenvoeter van PvdA-leider Den Uyl; even populair bij zijn achterban als verguisd door zijn tegenstanders. Stapte na de verkiezingen van 1982 op als politiek leider. Nadien Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant en EG-ambassadeur. Relativeerde de politiek en zichzelf, maar was tactisch sterk. Formuleerde zorgvuldig en viel op door zijn kleurrijke en soms archaïsche taalgebruik.