J. (Hannie) van Leeuwen
Vooraanstaande, strijdbare christendemocratische politica. Was maatschappelijk werkster en kwam eind 1966 voor de ARP in de Tweede Kamer. Werd woordvoerster maatschappelijk werk en sociale zaken en in 1973 tevens defensie-woordvoerster. Behoorde tot de 'sociale' vleugel van haar fractie. Verdedigde in 1976 (tevergeefs) met Til Gardeniers1 een abortusvoorstel dat uitging van het beginsel 'nee, tenzij'. Verliet in 1978 de Kamer en stapte over naar het bedrijfsleven. Actief in diverse organisaties op het gebied van welzijn, volksgezondheid en sociale zekerheid. Was tevens fractievoorzitter in de gemeenteraad, wethouder en waarnemend burgemeester. Keerde in 1995 op 69-jarige leeftijd terug in de Haagse politiek als senator. Was in de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor VWS en woordvoerster sociale zaken. Door haar kennis en ervaring was zij in de Senaat een geducht tegenspeelster van de bewindslieden op die terreinen.
ARP, CDA
functie(s) in de periode 1966-2007: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer
Inhoudsopgave
Johanna (Hannie)
geboorteplaats en -datum
Delft, 18 januari 1926
overlijdensplaats en -datum
Rotterdam, 1 augustus 2018 partij(en)
-
-ARP (Anti-Revolutionaire Partij), van 1941 tot 11 oktober 1980
-
-CDA (Christen-Democratisch Appèl), vanaf 11 oktober 1980
-
-vertaalster BNV (Bureau Nationale Veiligheid) te 's-Gravenhage, van 1945 tot 1946
-
-medewerkster (chef de bureau) afdeling reclame, N.V. Koninklijke Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek te Delft, van 1946 tot 1952
-
-ambtenaar accountantsdienst ministerie van Economische Zaken, van 1952 tot 1955
-
-maatschappelijk werkster gemeente Rijswijk (Z.H.) (onder meer hoofd bijzonder maatschappelijk werk), van 1955 tot 1962
-
-hoofd afdeling economische en sociale voorlichting, CBTB (Nederlandse Christelijke Boeren- en Tuindersbond), van 1 september 1962 tot 14 november 1966
-
-lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 november 1966 tot 1 april 1978
-
-lid gemeenteraad van Zoetermeer, van 1 september 1970 tot 30 april 1990
-
-concern-directeur sociale zaken en personeelsbeleid N.V. bouw- en handelsconcern OGEM, van 1 april 1978 tot 1 augustus 1980
-
-voorzitter sectie verpleeghuizen, NZR (Nationale Ziekenhuisraad), van 1978 tot 1986
-
-vicevoorzitter NZR (Nationale Ziekenhuisraad), van oktober 1978 tot 1986
-
-voorzitter Nationale Kruisvereniging, van 1 januari 1979 tot 1 september 1986
-
-voorzitter bestuur SVB (Sociale Verzekeringsbank), van 1 augustus 1980 tot 1 januari 1995
-
-wethouder (van economische zaken, maatschappelijke dienstverlening en volksgezondheid) van Zoetermeer, van 1 mei 1986 tot 1 mei 1990
-
-waarnemend burgemeester van Hazerswoude, van 16 september 1990 tot 1 januari 1991
-
-waarnemend burgemeester van Nootdorp, van 1 september 1991 tot 1 juni 1992
-
-lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 juni 1995 tot 12 juni 2007
-
-lid partijbestuur ARP, omstreeks 1970 (nog in 1976)
-
-fractievoorzitter ARP/CDA gemeenteraad van Zoetermeer, van september 1970 tot september 1986
-
-fractiesecretaris ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 29 april 1971 tot 3 augustus 1971
-
-vicefractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 augustus 1971 tot 29 november 1972
-
-lid formatieteam ARP, van 30 november 1972 tot mei 1973
-
-vicefractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 28 mei 1973 tot 26 mei 1977
-
-lid redactie "Nederlandse Gedachten", weekblad van de ARP, van 16 oktober 1967 tot 30 juni 1973
-
-vicefractievoorzitter CDA Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1999 tot 12 juni 2007
-
-adviseur CDA-commissie inkomensbeleid, van juni 2003 tot 2007
-
-lid partijbestuur CDA, van juni 2007 tot oktober 2010
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
-
-voorzitter bestuur IZA Nederland, van 1 oktober 1990 tot 15 april 2003
-
-adviseur Van Lanschot Zoetermeer, van 1990 tot 1994
-
-voorzitter Stuurgroep Gehandicapten en Ouderen in het verkeer, van 1990 tot 1994
-
-voorzitter RBA (Regionaal Bestuur Arbeidsvoorziening) Den Haag/Delft, van 1 januari 1991 tot 1 april 2001
-
-voorzitter bestuur Andreasziekenhuis te Amsterdam, van 1991 tot 1996
-
-lid Raad van Commissarissen (namens de werknemers) "Remu", van 1991 tot juni 1998
-
-voorzitter Scenariocommissie Vergrijzing, van 1991 tot 1999
-
-voorzitter Permanent Overlegorgaan Verkeersveiligheid, van 1992 tot april 1999
-
-voorzitter KPZ (Kontaktcommissie Publiekrechtelijke Ziektekostenregelingen), van 1993 tot 2004
-
-voorzitter projectgroep "Solidariteit tussen de generaties" Stichting Doorwerking Christelijk Sociaal-Congres, van 1995 tot 1999
-
-lid bestuur Nationaal Revalidatiefonds
-
-lid Raad van Toezicht "Vestia", van 1995 tot 1998
-
-voorzitter NHDI (Nederlands-Hervormde Diaconessen Inrichtingen), vanaf 1996
-
-vicevoorzitter bestuur Stichting Sint Lucas/Andreasziekenhuis te Amsterdam, van 1996 tot 1 januari 1999
-
-lid bestuur Stichting Mobiliteit
-
-voorzitter Stichting Olijf, netwerk van vrouwen met gynaecologische kanker, vanaf maart 1998
-
-vicevoorzitter bestuur Nationaal Revalidatiefonds, vanaf 2001
-
-adviserend lid Regionaal Platform ZNH, vanaf 2001
-
-voorzitter Regionaal Platform Arbeidsmarkt Haaglanden, vanaf 2001
-
-vicevoorzitter Taskforce Ouderen en Arbeid, van 2001 tot 2004
-
-lid bestuur NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie), van 2003 tot 2006
-
-voorzitter Taskforce Handicap en Samenleving, van 1 april 2004 tot 1 april 2008
-
-lid regiegroep 'Grijs Werkt', ministerie van Sociale Zaken, van 30 november 2004 tot januari 2008
-
-voorzitter Taskforce Handicap en Lokale Samenleving, van 1 april 2008 tot 1 april 2011
afgeleide functies, presidia etc.
-
-voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp Wijziging Wet Immunisatie Militairen inzake verplichte inenting tegen pokken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van november 1968 tot december 1968
-
-voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Verstrekkingenwet maatschappelijke dienstverlening (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 oktober 1971 tot oktober 1974
-
-voorzitter bijzondere commissie voor de Nota buitenlandse werknemers/wetsvoorstel Wet arbeid buitenlandse werknemers (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 februari 1973 tot september 1976
-
-voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 19 juni 1973 tot 23 januari 1978
-
-ondervoorzitter bijzondere commissie voor het drugbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 juni 1973 tot maart 1976
-
-lid Noord-Atlantische Assemblée, van februari 1975 tot 1978
-
-voorzitter bijzondere commissie voor de Nota Bejaardenbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 23 september 1975 tot april 1976
-
-plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 15 juni 1999 tot 10 juni 2003
-
-voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 1 juli 2003 tot 12 juni 2007
comités van aanbeveling, erefuncties etc.
-
-erevoorzitter Christelijke Plattelandsvrouwen Bond, 1973
-
-erelid Atlantische Commissie, 1986
-
-erevoorzitter Nationale Kruisvereniging, 25 augustus 1986
-
-ambassadeur en erelid NVKG (Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie)
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
primair onderwijs-
-Prot.Chr. lagere school te Delft
voortgezet onderwijs
-
-m.u.l.o.-a, Christelijke MULO-school te Delft, van 1937 tot 1940
-
-Christelijke middelbare handelsavondschool te Delft, van 1940 tot 1941
hoger beroepsonderwijs
-
-opleiding voor maatschappelijk werkster
academische studie
-
-studie sociologie (niet voltooid), Vrije Universiteit te Amsterdam
cursussen
-
-diverse praktijkdiploma's
-
-Hield zich in de Tweede Kamer vooral bezig met sociale zaken, jeugdzaken, maatschappelijk werk en volksgezondheid. Voerde tevens in 1971 het woord bij het debat over herziening van het echtscheidingsrecht.
-
-Zette zich begin jaren zeventig in voor verbetering van de financiële positie van oud-invaliden (invaliden die een uitkering hadden op grond van regelingen van vóór de WAO)
-
-Een in 1970 door haar ingediend (en aangenomen) amendement op het initiatiefwetsvoorstel-Van Schaik/Boot leidde ertoe dat een werkgever verplicht werd ook aan nabestaanden van ongehuwde werknemers (voor zover deze daarvoor kostwinner was) twee maanden een pensioen te verstrekken.
-
-Was in de periode 1971-1973 woordvoerster milieuhygiëne van de ARP-fractie
-
-Was vanaf begin 1973 tevens defensie-woordvoerster
-
-Verdedigde in 1976 in de Tweede Kamer samen met Til Gardeniers (KVP) een in 1975 door haar en de KVP'er Theo van Schaik ingediend initiatiefwetsvoorstel over afbreking van zwangerschap (feitelijk was dit het zelfde voorstel dat eerder tijdens het kabinet-Biesheuvel door de ministers Van Agt en Stuijt was ingediend). Het voorstel werd ingetrokken, nadat een tegelijkertijd behandeld concurrend voorstel van PvdA en VVD was aangenomen.
-
-Was in de Eerste Kamer woordvoerster sociale zaken en zorg. Hield zich ook bezig met economische zaken en defensie-aangelegenheden.
-
-Speelde in 2005 een belangrijke rol in de Eerste Kamer bij de behandeling van de Zorgverzekeringswet
opvallend stemgedrag (2/8)
-
-In 1976 stemden zij en Roolvink als enigen van de ARP-fractie tegen een wetsvoorstel over het uitstellen van de uitbetaling van een verhoging van het minimumloon
-
-Behoorde in 1976 tot de vier leden van haar fractie die vóór het wetsvoorstel Wijziging van de Huurwet, de Wet jaarlijkse huurverhoging en de Wet huurprijsontwikkeling woonruimte stemden. Het wetsvoorstel werd met 71 tegen 69 stemmen aangenomen.
In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.
algemeen (5/9)-
-Stemde in 1973 in haar fractie tegen de totstandkoming van het kabinet-Den Uyl. Was wel voorstander van samenwerking met de PvdA, maar vond de verhouding 10 progressieven en 6 christen-democraten in het kabinet onaanvaardbaar en vond het kiezersbedrog af te wijken van de lijn-Biesheuvel.
-
-Werd in 1975 genoemd als staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen, als opvolger van Veerman, maar bedankte voor die functie
-
-Verliet in 1978 de Tweede Kamer vooral uit onvrede over het optreden van fractievoorzitter Aantjes en partijvoorzitter Hans de Boer en enkele voormalige fractiegenoten tijdens de formatie van het eerste kabinet-Van Agt. Aantjes en De Boer stemden met vier anderen tegen het ontwerp-regeerakkoord, hoewel de VVD de tientallen door het CDA ingebrachte amendementen had aanvaard. Zij sprak van een 'inconsequente en onoprechte houding' en maakte kort na het besluit in de fractie haar vertrek bekend. Zij was overigens ook ongelukkig met het vanwege 'personen' mislukken van de samenwerking met de PvdA.
-
-Sprak zich in 2010 op het CDA-congres in Arnhem fel uit tegen samenwerking met de PVV
-
-Was in 2014 als 88-jarige nog kandidaat-raadslid voor het CDA (als lijstduwer), maar zij kreeg onvoldoende voorkeurstemmen. Als dat wel het geval was geweest, dan had zij de zetel aanvaard.
uit de privésfeer
-
-Was actief in het verzet. Deed in de oorlog koerierswerk voor de militaire spionagegroep "Albrecht Hollands Glorie"
-
-In maart 2003 werd door IZA Nederland aan de Vrije Universiteit een bijzondere leerstoel 'participatie van patiënten en burgers bij gezondheidsbeslissingen die haar naam draagt, ingesteld.
-
-Haar vader was gereformeerd, haar moeder Nederlands Hervormd
pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
-
-"Straaljager Hannie" (bijnaam die CPN-voorman Marcus Bakker haar gaf, onder andere vanwege haar pleidooi voor aanschaf van F16-vliegtuigen en haar sprintjes naar de interruptiemicrofoon)
-
-"Tante Hannie" (koosnaam)
U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.
literatuur/documentatie-
-F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
-
-"Hannie van Leeuwen gaat boos weg uit Tweede Kamer", Leeuwarder Courant, 14 december 1977
-
-Thijs Broer, "Het interview - Hannie van Leeuwen. 'Ik vind het een voorrecht dat ze me gedogen'", Vrij Nederland, 9 juli 2005
-
-R. Jaarsma en E. ter Veld, "'Zeg maar Hannie...' 65 jaar strijdlustig in politiek en samenleving" (2006)
-
-Marc Peeperkorn, "Gewoon Hannie", De Volkskrant, 30 juni 2007
-
-E. ter Veld, "Johanna van Leeuwen (1926). Een rebelse meid tussen mannenbroeders", in: P.E. Werkman en R. van der Woude (red.), "Wie in de politiek gaat, is weg? Protestantse politici en de christelijk-sociale beweging" (2009), 270-290
-
-Wilfred Scholten, "Hannie van Leeuwen (1926-2018). Moeder van het CDA tegen wil en dank", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019, 127
-
-Lex Oomkes, "Politiek als levensdoel" (Trouw, 2018)
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.
Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:
In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.
Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.
De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.
- 1.Vooraanstaande in Rotterdam geboren KVP- en CDA-politica, dochter van hoofdonderwijzer. Kwam in 1971 in de Tweede Kamer en was daar woordvoerster onderwijs, cultuur en maatschappelijk werk. Verdedigde in 1976 samen met Hannie van Leeuwen een initiatiefwetsvoorstel over abortus, dat uitging van het principe 'nee, tenzij'. Dit voorstel kreeg echter geen meerderheid. In de kabinetten-Van Agt achtereenvolgens minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en van Volksgezondheid. Loyaal aan haar partij bezuinigde zij waar dat werd geëist. Zeer vitale vrouw met een, naar eigen zeggen, fotografisch geheugen en een wiskundeknobbel, die vele functies vervulde in maatschappelijke organisaties. Eindigde haar loopbaan als staatsraad.