Mr. W.J. (Molly) Geertsema

VVD-politicus uit een familie met een grote bestuurstraditie. Was actief in het gemeentebestuur en als ambtenaar van Binnenlandse Zaken. Kwam in 1959 als Tweede Kamerlid in de landspolitiek en combineerde later het fractievoorzitterschap met het ambt van burgemeester van Wassenaar. Minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier in de kabinetten-Biesheuvel¹. Werd in 1973 Commissaris van de Koningin in Gelderland en woonde in het kasteeltje Middachten. Nadien op hoge leeftijd nog Eerste Kamerlid. Stond in de VVD wat links van het midden, vooral door zijn pleidooien voor samenwerking met de PvdA en voor gelijke rechten van homoseksuelen. In driedelig kostuum geklede nonconformist. Was vanwege zijn (geaffecteerde) tongval voor velen het prototype van de liberale burgerheer. Beschikte over een enorme werkkracht.

VVD
functie(s) in de periode 1959-1987: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, Commissaris van de Koning(in), politiek leider

• - 

  PvdV (Partij van de Vrijheid), van juni 1947 tot 24 januari 1948
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), vanaf 24 januari 1948

• - 

  ambtenaar ter secretarie (volontair), gemeente Oegstgeest, van mei 1943 tot mei 1945
• - 

  repetitor voor burgerlijk recht te Leiden, van 1947 tot 1 maart 1953
• - 

  lid gemeenteraad van Leiden, van 28 augustus 1950 tot 1 maart 1953
• - 

  burgemeester van Warffum, van 1 maart 1953 tot 1 mei 1957
• - 

  hoofd afdeling algemene zaken Publieksrechtelijke Bedrijfsorganisatie (rang: administrateur), ministerie van Binnenlandse Zaken, Bezitsvorming en Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie, van 1 mei 1957 tot maart 1959
• - 

  lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 2 september 1958 tot 1 april 1961
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 maart 1959 tot 6 juli 1971
• - 

  burgemeester van Wassenaar, van 1 april 1961 tot 16 januari 1971
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 juli 1963 tot 12 maart 1966
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 oktober 1969 tot 6 juli 1971
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken en viceminister-president, van 6 juli 1971 tot 11 mei 1973
• - 

  minister belast met coördinatie van aangelegenheden Suriname en de Nederlandse Antillen betreffend en met de zorg voor aan Suriname en de Nederlandse Antillen te verlenen hulp en bijstand, van 1 januari 1973 tot 11 mei 1973
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 februari 1973 tot 5 mei 1973
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 28 mei 1973 tot 9 november 1973
• - 

  Commissaris van de Koningin in Gelderland, van 1 december 1973 tot 1 november 1983 (benoemd bij K.B. van 9 november 1973)
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 september 1983 tot 23 juni 1987

• - 

  secretaris VVD afdeling Leiden, van 1948 tot maart 1953
• - 

  lid bestuur VVD afdeling Groningen
• - 

  lid fractiebestuur VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van mei 1959 tot 12 maart 1966
• - 

  vicefractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 maart 1966 tot 1 november 1969
• - 

  politiek leider VVD, van 1 oktober 1969 tot 23 september 1972
• - 

  vicefractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 30 november 1972 tot 5 mei 1973
• - 

  voorzitter commissie beginselprogramma VVD ('Liberaal Manifest'), 1980

• - 

  lijsttrekker VVD Tweede Kamerverkiezingen 1971, van 18 juni 1970 tot 28 april 1971

• - 

  lid bestuur Algemene Loterij Nederland, van 1970 tot 1971
• - 

  (vice)voorzitter Stichting "Beter Met Max", van 1973 tot 1975
• - 

  lid (sinds 1975 ondervoorzitter) bestuur KJF (Koningin Julianafonds), van juni 1973 tot 1976
• - 

  voorzitter Stichting Fondsenwervingsacties Volksgezondheid, van 1974 tot 1988
• - 

  lid bestuur Radio Nederland Wereldomroep, van 1975 tot 1991
• - 

  voorzitter KJF (Koningin Julianafonds), vanaf juni 1976 (nog in 1988)
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen N.V. KEMA (Keuring van Electrische Materialen), van 1976 tot 1984
• - 

  voorzitter Beheerscollege inzake het Brandstoffeninzetplan Centrales, van 1978 tot 1989
• - 

  lid bestuur Stichting Olympische Spelen voor Gehandicapten 1980, van 1979 tot 1980
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen N.V. GKN (Gemeenschappelijke Kernenergiecentrales Nederland), omstreeks 1981
• - 

  vicevoorzitter Algemene Loterij Nederland, van 1983 tot 1989
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Rijnconsult" B.V. te Velp, van 1983 tot 1988
• - 

  lid Raad van Commissarissen Klaassen Beheer Maatschappij B.V. te Dinxperlo, van 1983 tot 1990
• - 

  lid bestuur International Fund Sports Disabled, van 1983 tot 1991
• - 

  voorzitter Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij, omstreeks september 1983
• - 

  voorzitter Provinciale VVV Zuid-Holland, van 1984 tot 1990
• - 

  voorzitter commissie ter bepaling opslagplaatsen radioactief afval (LOFRA), van oktober 1984 tot oktober 1985
• - 

  lid bestuur Stichting Archief en Inlichtingenbureau inzake het inzamelingswezen, van 1984 tot 1988
• - 

  voorzitter ETI (Economisch-Technologisch Instituut) in Gelderland, vanaf 17 januari 1985
• - 

  voorzitter Sophia Stichting, vanaf 1985
• - 

  voorzitter veiligheidscommissie KNVB (Koninlijke Nederlandse Voetbalbond), van 1985 tot 1989
• - 

  lid bestuur Stichting Promotie Talenonderwijs, van 1988 tot 1991
• - 

  voorzitter Stichting Grote Kerk Den Haag
• - 

  voorzitter Vrienden Nieuwe Kerk Amsterdam

• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp wijziging van de Loterijwet en de ontwerp-wet op de Loterijbelasting (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 10 december 1959 tot juli 1960
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 september 1963 tot 20 september 1966
• - 

  lid Gemengde Commissie voor de Stenografische Dienst (namens de Tweede Kamer), van 18 september 1963 tot 10 mei 1971
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de wetsontwerpen Naturalisatie van Claus von Amsberg en Goedkeuring huwelijk prinses Beatrix (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 6 oktober 1965 tot november 1965
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Justitie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 maart 1967 tot 12 november 1969
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel onteigening t.b.v. uitbreiding van de Universiteit van Amsterdam (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van april 1967 tot februari 1968
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor de Nota inzake beleid betreffende Grondwet en Kieswet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 25 augustus 1967 tot oktober 1969
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Wijziging van de bedragen in de Grondwet inzake het inkomen van de Kroon (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 juni 1968 tot oktober 1968
• - 

  plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 3 oktober 1968 tot 18 september 1969
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Vaarplicht in geval van oorlog (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 11 februari 1969 tot maart 1972
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Binnenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 12 november 1969 tot 14 juli 1971

• - 

  erevoorzitter De Samenwerking ('Spekclub') te Warffum
• - 

  beschermheer Stichting Vrienden van de Gay-krant
• - 

  erelid Nederlandse Studenten Voetbalbond
• - 

  erevoorzitter Nederlandse Touwtrekkersbond

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  "Instituut Wolters" te 's-Gravenhage, van 1924 tot 1930

• - 

  gymnasium-a, "Tweede Gymnasium" te 's-Gravenhage, van 1930 tot 1937

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1937 tot 25 juni 1947 (onderbroken 1942-1945)

• - 

  Was voor hij fractievoorzitter werd woordvoerder binnenlands bestuur, financiën lagere overheden, justitie en politie van de VVD-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met zaken betreffende Nieuw-Guinea. Hij voerde verder onder meer het woord bij de behandeling van de ontwerp-Algemene Bijstandswet en van omroepwetgeving.
• - 

  Was woordvoerder binnenlandse zaken van de VVD-Eerste Kamerfractie

• - 

  Behoorde in 1986 tot de vier leden van zijn fractie die tegen een wetsvoorstel inzake de herziening van de regeling voor voorwaardelijke veroordeling en voorwaardelijke invrijheidstelling stemden
• - 

  In 1987 stemden hij en Heijne Makkreel als enigen van hun fractie tegen het wetsvoorstel Wet op de onderwijsverzorging

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Zorgde in 1971 via een begrotingswijziging dat politiek-wetenschappelijke instituten voortaan werden gesubsidieerd (11.105)
• - 

  Het door hem verdedigde wetsvoorstel tot opheffing van de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen en vorming van een nieuwe gemeente IJmuiden werd in 1972 met 75 tegen 55 stemmen door de Tweede Kamer verworpen. Het voorstel was in 1968 ingediend door minister Beernink. (9676)
• - 

  Bracht in 1972 samen met minister Geertsema een mede op basis van het werk van regeringscommissaris J.M. Polak opgestelde nota vraagpunten over herziening van de Politiewet uit. De nota gaat onder meer in op het beheer (rijkspolitie naast gemeentepolitie), mogelijke vorming van gewestelijke politie en vorming van landelijke politiediensten. (10.124)
• - 

  Maakte in 1972 een lijst bekend van 23 rijksdiensten en enkele onderdelen van de PTT met totaal 2700 arbeidsplaatsen die zullen worden overgebracht van de Haagse agglomeratie naar andere delen van het land
• - 

  Op 17 april 1973 verwierp de Tweede Kamer met 44 tegen 23 stemmen het door hem en minister Udink verdedigde wetsvoorstel tot opheffing van de gemeente Diepenveen en verdeling van die gemeente tussen Deventer en Bathmen. Het voorstel was in 1970 ingediend door minister Beernink. (10.962)
• - 

  Verdedigde in 1973 met succes het wetsvoorstel gemeentelijke herindeling Zaanstreek en een wetsvoorstel tot uitbreiding van het grondgebied van de gemeente Amersfoort. Beide voorstellen werden door zijn opvolger in het Staatsblad gebracht.
• - 

  Belangrijke benoemingen tijdens zijn ministerschap: Niers (KVP, Commissaris van de Koningin in Overijssel) en Vrolijk (PvdA, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland)

• - 

  Bracht in 1971 wetten tot stand waarbij de gemeente Ermelo werd gesplitst in twee afzonderlijke gemeenten: Ermelo en Nunspeet, en tot uitbreiding van het grondgebied van de gemeente Eindhoven. De wetsvoorstellen waren in 1971 ingediend door minister Beernink. (11.234)
• - 

  Tijdens zijn ministerschap vond in 1972 de tweede lezing van een partiële grondwetsherziening plaats, waarbij onder meer bepalingen werden opgenomen over het lidmaatschap van het koninklijk huis, de uitkeringen aan leden van het koninklijk huis en de financiële regeling van leden en gewezen leden van de Staten-Generaal en hun nabestaanden. (11.303 & 11.304 & 11.305 & 11.309 & 11.310)
• - 

  Bracht in 1972 een wet tot stand waardoor de gemeente Alkmaar werd uitgebreid met (delen) van het grondgebied van de op te heffen gemeenten Koedijk en Oudorp. Het wetsvoorstel was in 1968 ingediend minister Beernink. (9.887)
• - 

  Bracht in 1972 een wet tot stand waarbij de gemeenten Gennep en Ottersum werden samengevoegd. Het wetsvoorstel was in 1968 ingediend door minister Beernink. (9.835)
• - 

  Bracht in 1972 gemeentelijke herindeling van Noordwest-Overijssel tot stand. Onder meer de gemeenten Giethoorn, Steenwijkerwold, Vollenhove en Blokzijl werden opgeheven, terwijl als nieuwe gemeenten werden gevormd Brederwiede, IJsselham en Steenwijk. Het wetsvoorstel was in 1970 ingediend door minister Beernink. (10.697)
• - 

  Bracht in 1972 gemeentelijke herindeling van het Land van Heusden en Altena tot stand. Er kwamen nieuwe gemeenten Aalburg, Dussen en Woudrichem; het grondgebied van Werkendam en Heusden werd uitgebreid en de gemeenten Andel, Giessen, Rijswijk, Veen en Wijk en Aalburg werden opgeheven. Het wetsvoorstel was in 1971 ingediend door minister Beernink. (11.284)
• - 

  Bracht in 1972 een wijziging (Stb. 469) van de Kieswet tot stand over de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd en tot toekenning van het actief kiesrecht bij het bereiken van de kiesgerechtigde leeftijd in de periode tussen kandidaatstelling en verkiezingen. (11.924)
• - 

  Bracht in 1972 samen met minister-president Biesheuvel een nieuwe Wet inzake het financieel statuut van het Koninklijk Huis (Stb. 701) tot stand. De wet regelt de uitkeringen aan de leden van het koninklijk huis, het ter beschikking stellen van paleizen en de opheffing van het kroondomein. Voor de uitkeringen vindt voortaan jaarlijks prijsindexering plaats; er wordt rekening gehouden met de grondwettelijke belastingvrijdom. (11.848)

• - 

  Zette zich in voor homo-emancipatie en was in 1970 woordvoerder van zijn fractie bij het debat over het wetsvoorstel inzake intrekking van artikel 248bis WvS (homoseksuele ontucht)
• - 

  Kondigde na zijn verkiezing tot lijsttrekker in juni 1970 aan, dat hij per 16 januari 1971 ontslag zou nemen als burgemeester van Wassenaar

• - 

  Werd opgevoed door zijn moeder en Franse gouvernantes
• - 

  Was in Leiden actief in het studentenverzet, zat enige tijd ondergedoken bij de familie Schoonenberg
• - 

  Was volstrekt ongevoelig voor muziek
• - 

  Leidde in februari 1953 na de watersnoodramp in Rockanje een hulpactie van studenten
• - 

  Maakte als Kamerlid-burgemeester werkdagen van gemiddeld 18 uur. Werkte als burgemeester vaak 's nachts en liet dan memo's achter met instructies voor de ambtenaren. Had genoeg aan vier uur slaap.

• - 

  In 1965 wees hij de benoeming van Westerhout af als zijnde een 'politieke functiecreatie'. De VVD-fractie stemde tegen de begrotingspost over het salaris van de staatssecretaris. In 1971 had Geertsema niettemin zelf ook een staatssecretaris onder zich.
• - 

  Befaamd om zijn halfjaar-ritme: op 1 juli stopte hij met roken, waarna hij zeer zichtbaar in omvang toenam. Met de Kerstdagen begon hij weer met het roken van dunne sigaren, waarna zijn gewicht ook weer afnam.
• - 

  Had als politicus wekelijks veel gesprekken met een doorsnee van de bevolking in de sauna op de Mauritskade in Den Haag
• - 

  Zijn favoriete tv-programma was 'De fabeltjeskrant', met daarin Ed en Willem Bever als zijn voornaamste 'idolen'.
• - 

  Erkende bij zijn afscheid als Commissaris van de Koningin dat hij voor zijn medewerkers niet altijd een prettig mens was geweest

• - 

  Was bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1967 nummer 2 op de VVD-kandidatenlijst
• - 

  Was bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1972 nummer 2 op de VVD-kandidatenlijst

• - 

  "Molly" (was zijn koosnaam uit zijn gymnasiumtijd)
• - 

  "De verschrikkelijke schreeuwman" (bijnaam die journalisten hem gaven, omdat zijn verdragende stemgeluid ook zonder microfoon iedereen overstemde)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  "W.J. Geertsema, afscheid van Gelderland" (provincie Gelderland, 1983)
• - 

  T. Thalhammer, "W.J. Geertsema - Een liberaal denker", in: W.J.A. van den Berg e.a. (red.), "Kopstukken van de VVD. 16 Biografische schetsen" (1988), 83
• - 

  J. Bosmans, "Geertsema, Willem Jacob (1918-1991), in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel VI (digitale versie)
• - 

  H.J.L. Vonhoff, "Liberalen onder één dak" (1998), 159
• - 

  W.. Schepers, "Willem Jacob (Molly) Geertsema. 1918-1991, Ambtenaar, Burgemeester, Parlementariër, Minister en Commissaris van de Koningin", in: Biografisch Woordenboek Gelderland, digitale versie
• - 

  K. Tammes, "Verlicht liberaal in driedelig grijs. Het leven van Molly Geertsema (1918-1991)" (2024)
• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
• - 

  Ned. Patriciaat, 1964

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Dit kabinet kwam tot stand na de Tweede Kamerverkiezingen van 1971. De partijen die het voorgaande kabinet-De Jong hadden gevormd (KVP, CHU, ARP en VVD) verloren bij deze verkiezingen hun meerderheid. Met nieuwkomer DS'70 als vijfde regeringspartij kon het beleid van het vorige kabinet echter voortgezet worden. Minister-president Barend Biesheuvel was afkomstig uit de ARP.