Mr. A.J. Duymaer van Twist

foto Mr. A.J. Duymaer van Twist
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Hoogleraarszoon en advocaat uit Deventer met zachte stem, die als verzoenende liberaal zeer invloedrijk was. Leidde in het midden van de negentiende eeuw de gematigde liberalen (moderaten) in de Tweede Kamer. Hield als Kamerlid goed doorwrochte redevoeringen. In 1850 Tweede Kamervoorzitter. Als Gouverneur-Generaal i weigerde hij Douwes Dekker te ontvangen toen die wilde klagen over de corruptie en wantoestanden. Keerde nadat hij GG was geweest terug in het parlement, eerst vier jaar als afgevaardigde voor Amsterdam en daarna als senator voor Zuid-Holland. Speelde in laatstgenoemde functie in 1875 een belangrijke rol bij een korte kabinetscrisis.

Moderaat of gematigd liberaal, Pragmatisch liberalen
functie(s) in de periode 1843-1881: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Albertus Jacobus

geboorteplaats en -datum
Deventer, 20 februari 1809

overlijdensplaats en -datum
Diepenveen (Ov.), 3 december 1887

2.

Partij/stroming

stroming(en)
  • moderaat of gematigd liberaal (voor 1849)
  • 'pragmatisch' liberaal (vanaf 1849)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (10/12)

  • rechter-plaatsvervanger, rechtbank van eerste aanleg te Deventer, van 1 juli 1834 tot 1 oktober 1838
  • rechter-plaatsvervanger Arrondissementsrechtbank te Deventer, van 1 oktober 1838 tot mei 1851
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 oktober 1843 tot 13 februari 1849 (voor Overijssel)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 13 februari 1849 tot 20 augustus 1850 (voor het kiesdistrict Kampen)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 oktober 1850 tot 22 januari 1851 (voor het kiesdistrict Steenwijk)
  • voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 oktober 1850 tot 22 januari 1851
  • Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, van 15 mei 1851 tot 22 mei 1856 (benoemd bij K.B. van 21 januari 1851 in plaats van de nog voor zijn vertrek overleden tot Gouverneur-Generaal benoemde mr. George Isaäc Bruce)
  • ambteloos, van mei 1856 tot 20 september 1858
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1858 tot 15 september 1862 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1865 tot 13 oktober 1881 (voor Zuid-Holland)

ambtstitel
  • minister van staat, van 1 augustus 1857 tot 3 december 1887

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties

  • lid Staatscommissie tot regeling van het Hoger Onderwijs, vanaf 1849
  • enkele locale bestuursfuncties

afgeleide functies, presidia etc. (2/28)
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van april 1880 tot september 1880
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van november 1880 tot augustus 1881

comités van aanbeveling, erefuncties etc. (2/3)
  • honorair beschermheer Koninklijke Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch-Indië, omstreeks 1882
  • honorair beschermheer Vereeniging tot bevordering der geneeskundige wetenschappen in Nederlandsch-Indië, omstreeks 1882

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër (3/16)
  • Stemde in 1870 vóór het voorstel tot afschaffing van de doodstraf
  • Interpelleerde in september 1875 in de Eerste Kamer minister Heemskerk over door de Staat gesloten overeenkomsten met de Rhijnspoorweg over een verbinding met Rotterdam. Een door hem ingediende en door de Eerste Kamer met 23 tegen 12 stemmen aangenomen motie hierover leidde tot een (korte) kabinetscrisis, die uiteindelijk overigens niet de val van het kabinet-Heemskerk tot gevolg had. De motie sprak uit dat met de overeenkomsten niet behoorlijk het belang van de staat was behartigd.
  • Interpelleerde op 19 juni 1879 minister Kappeyne van de Coppello over de ministeriële crisis

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Nam in 1856 vanwege zijn gezondheid een benoeming tot lid van de Tweede Kamer voor Steenwijk niet aan
  • Werd in 1874 pas op 23 september toegelaten als lid, omdat hij de gehele lijst met hoogstaangeslagenen als geloofsbrief had ingezonden, terwijl een uittreksel vereist was

uit de privésfeer
  • Zijn vader was hoogleraar rechten aan het Atheneum Illustre te Deventer (1797-1802) en aan de Hogeschool te Groningen (vanaf 1802)
  • Zijn broer was hoogleraar rechtswetenschap in Deventer

verkiezingen (3/6)
  • Werd in 1858 bij de periodieke verkiezing in het district Amsterdam in de eerste stemmingsronde gekozen. Kreeg ruim 96 procent van de stemmen.
  • Werd in 1865 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Zuid-Holland met 37 van de 73 stemmen herkozen
  • Werd in 1874 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Zuid-Holland met 59 van de 73 stemmen herkozen

niet-aanvaarde politieke functies
  • Weigerde een ministers-portefeuille (o.a. van Financiën en Koloniën) in 1849 en 1868
  • Weigerde in 1857 het ministerschap van Binnenlandse Zaken

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Levensbericht door P.A. van der Lith, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1890/1, 408
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel II, 1459
  • M.A. van Rhede van der Kloot, "Gouverneurs-Generaal en Commissarissen-Generaal van Nederlandsch-Indië 1610-1888"
  • J.A. Zwart, "A.J. Duymaer van Twist. Een historisch-liberaal staatsman. 1809-1887" (Utrecht, 1939)
  • J.C. Smelik, C.M. Hogenstijn, W.J.M. Janssen, "A.J. Duymaer van Twist. Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië" (2007)
  • Ned. Patriciaat, 1912

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.