Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36435 VI - Wijziging begroting Justitie en Veiligheid 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (VI) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	19-09-2023
Publicatie­datum	19-09-2023
Nummer	KST36435VI2
Kenmerk	36435 VI, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2023-

2024

36 435 VI

Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Justitie en Veiligheid voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Justitie en Veiligheid,

• D. 

  Yeilgöz-Zegerius

kst-36435-VI-2 ISSN 0921 - 7371 's-Gravenhage 2023

B. BEGROTINGSTOELICHTING

• 1. 

  Leeswijzer

Dit is de suppletoire begroting Prinsjesdag 2023 van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Deze suppletoire begroting hangt samen met de mutaties zoals genoemd in de Vermoedelijke Uitkomsten (onderdeel van de Miljoenennota 2024).

In hoofdstuk 2 is per beleidsartikel de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» opgenomen. In hoofdstuk 3 gebeurt dit voor de niet-beleidsartikelen.

Na de tabel budgettaire gevolgen van beleid wordt een toelichting op de cijfers uit de kolom «mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag » gegeven voor zover deze groter zijn dan € 5,0 mln. De mutaties kunnen zowel beleidsmatig als financieel-technisch van aard zij'n. Financieel-technische mutaties worden conform de Rij'ksbegrotingsvoorschriften niet nader toegelicht. In de regel geldt dat uitgavenmutaties en verplichtingenmutaties aan elkaar gelijk zij'n. De toelichtingen gelden daarom voor zowel de uitgaven- als de verplichtingenmutaties. Wanneer dit niet het geval is, wordt voor de verplichtingenmutaties een aparte toelichting opgenomen als er sprake is van een opmerkelij'k verschil met de uitgavenmutaties.

• 2. 

  Beleidsartikelen

2.1 Artikel 31 Politie

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 31 Politie (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Mutaties Uitgaven

31.2 Bekostiging Politie

Politie

Deze post bestaat uit onder andere de volgende mutaties:

• - 

  Een technische mutatie van € 45 mln. tussen het artikelonderdeel 31.2 politie en 31.3 beheer meldkamers.

• - 

  Een herschikking van € 13,2 mln. tussen het artikelonderdeel politie en internationale samenwerkingsoperaties om de internationale uitgaven in lijn te brengen met de bestedingen.

• - 

  Voor de handhaving en opsporing kustwachtverband met betrekking tot de Wind op Zee (WOZ) worden vanuit Economische Zaken en Klimaat voor 5 jaren middelen overgeheveld naar het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het betreft de ontwikkeling van Wind op Zee door middel van het plaatsen van windmolenparken met bijbehorende infrastructuur om in 2030 te komen tot een vermogen van 21 Gigawatt. De middelen worden beschikbaar gesteld om de aanvullende taken voor de politie als gevolg van WOZ in te vullen. In 2023 betreft het € 5,6 mln.

• - 

  Er vindt een budgetbijstelling in personeelskosten plaats van € 126 mln. voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen.

• - 

  In de Voorjaarsnota 2022 heeft het kabinet middelen beschikbaar gesteld om het stelsel Bewaken en Beveiligen integraal te versterken om zo onder andere te voorzien in extra capaciteit vanwege de groei van het aantal personen dat beveiliging nodig heeft. De Politie ontvangt in 2023 € 16,9 mln. voor o.a. het uitbreiden van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKBD), persoonsbegelei-dingstaken en het cameratoezicht.

• - 

  Een desaldering op de Bijzondere bijdragen politie van € 10,5 mln.

Deze middelen worden gebruikt voor dekking van uitgaven binnen de politiebegroting.

• - 

  De kabinetsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2023 is hoger dan eerder geraamd. Daarnaast zijn de premielasten gedaald. Het verschil t.o.v. CEP 2022 blijft, voor zover nog niet in nieuwe arbeidsvoorwaardelijke afspraken opgenomen, beschikbaar voor arbeidsvoorwaarden door middel van een kasschuif van ad € 15,3 mln. naar 2024.

31.3 Kwaliteit, arbeidsvoorwaarden en beheer meldkamers

De mutaties op dit artikelonderdeel bestaan voornamelijk uit een technische mutatie ad 45 mln. en een herschikking van 13,2 mln. met artikelonderdeel 31.2 politie.

Mutaties ontvangsten

Bijzondere bijdragen politie € 10,5 mln. Deze middelen worden gebruikt voor dekking van uitgaven binnen de politiebegroting. Zie ook uitgaven.

2.2 Artikel 32 Rechtspleging en rechtsbijstand

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 32 Rechtspleging en rechtsbijstand (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Mutaties uitgaven

32.3    Optimale randvoorwaarden voor een doelmatig en doeltreffend rechtsbestel

Raad voor de rechtspraak

Er vindt een budgetbijstelling in personeelskosten plaats van € 14,7 mln. voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Mutaties ontvangsten

Als gevolg van een overschrijding van de liquiditeitsnorm bij de Raad voor rechtsbijstand (verhouding tussen kortlopende bezittingen en kortlopende schulden) ultimo 2022 en de daaruit volgende terugbetaling aan JenV, worden de ontvangsten met € 90,8 mln. verhoogd.

2.3    Artikel 33 Veiligheid en criminaliteitsbestrijding

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 33 Veiligheid en criminaliteitsbe-

Toelichting Mutaties uitgaven

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

De mutatie op apparaatsuitgaven betreft hoofdzakelijk een budgetbij-stelling van € 8,6 mln. van de bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen. Het restant saldo bestaat uit een aantal kleinere mutaties.

33.3 Opsporing en vervolging

Fiü.Nederiand

Dit betreft hoofdzakelijk een correctieboeking op het budget van de Financial Intelligence Unit (FIU) van € 7,2 mln.

Aanpak ondermijning

Deze post wordt grotendeel verklaard door onderstaande mutaties:

• - 

  In het coalitieakkoord zijn er vanaf 2023 extra middelen beschikbaar gesteld voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Een deel van de middelen is toegekend aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) voor het terugdringen van de georganiseerde criminaliteit tijdens detentie. Voor 2023 betreft het een overboeking van € 8 mln. naar DJI.

• - 

  De landelijke trend is dat initiatieven zijn vertraagd door te weinig arbeidscapaciteit. Er is te weinig arbeidscapaciteit door een lagere instroom, een hoger verloop of doordat organisaties in dezelfde vijver arbeidscapaciteit aan het werven zijn. Daarnaast spelen er soms praktische problemen waardoor werving niet mogelijk is, denk hierbij bijvoorbeeld aan een omvangrijke reorganisatie (KMar) waardoor uitbreidingen niet gerealiseerd kunnen worden. Tevens hebben organisaties via meerdere bronnen extra middelen ontvangen en kost het tijd om dit goed te organiseren. Voor 2023 betreft het een bedrag van € 48 mln.

• - 

  Er vindt een budgetbijstelling plaats van € 6,6 mln. voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen.

• - 

  Een terugboeking van € 7,2 mln. naar FIU Nederland.

• - 

  Een deel van het budget, ad € 8,6 mln. op het artikelonderdeel aanpak ondermijning wordt door middel van een kasschuif in overeenstemming gebracht met de verwachte uitgaven. Het betreft middelen voor de implementatie van het Beslag Informatiesysteem; budget voor NPS (Nieuwe Psychoactieve Stoffen) omdat door de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel NPS het niet langer haalbaar is dat de wet dit jaar in werking treedt. En de coalitieakkoord middelen bestemd voor de kennisagenda worden doorgeschoven naar 2024 voor een extra investering in innovatie in 2024.

• - 

  Het restant saldo betreft diverse kleinere mutaties.

Overige Opdrachten

Voor de implementatie van het nieuwe wetboek van Strafvordering zijn RA-middelen beschikbaar gesteld. Uitgaande van de invoering van het nieuwe wetboek medio 2026 zijn de middelen bij de eerste suppletoire begroting 2023 middels een kasschuif beschikbaar gesteld voor de jaren waarin naar verwachting ook de uitgaven zullen plaatsvinden. Deze kasschuif wordt nu gecorrigeerd waarbij rekening wordt gehouden met de ontvangen loon- en prijsbijstelling. In 2023 wordt € 9,6 mln. doorgeschoven. Het restant saldo betreft diverse kleinere mutaties.

2.4 Artikel 34 Straffen en Beschermen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 34 Straffen en Beschermen (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Mutaties Uitgaven

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming

Vanuit de middelen die bij Voorjaarsnota beschikbaar zijn gesteld voor jeugdbescherming wordt in 2023 € 9,5 mln overgeheveld naar de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK). Deze middelen zijn bedoeld voor het terugdringen van de wachtlijsten. Het restant saldo bestaat uit een aantal kleinere mutaties.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechterlijke sancties

Bijdrage agentschappen (DJI, Forensische zorg, CJIB)

Deze post bevat voornamelijk de volgende mutaties.

• - 

  In het coalitieakkoord zijn vanaf 2023 extra middelen beschikbaar gesteld voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Een deel van de middelen is toegekend aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) voor het terugdringen van de georganiseerde criminaliteit tijdens detentie. Voor 2023 betreft het € 8 mln.

• - 

  Er vindt een budgetbijstelling van € 29,1 mln. plaats voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen.

• - 

  Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

34.5    Veiligheid Jeugd

Jeugdbescherming en jeugdsancties

In 2023 wordt € 9,5 mln. overgeheveld naar Raad voor de Kinderbescherming voor het terugdringen van de wachtlijsten. Zie ook de toelichting bij Apparaatsuitgaven RvdK. Het restant saldo bestaat uit een aantal kleinere mutaties.

2.5    Artikel 36 Contraterrorisme en nationaal veiligheidsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 36 Contraterrorisme en nationaal veiligheidsbeleid (bedragen x € 1.000)

Toelichting Mutaties Uitgaven

36.2 Nationale Veiligheid en terrorismebestrijding

Overige bijdrage medeoverheden

In de Voorjaarsnota 2022 heeft het kabinet middelen beschikbaar gesteld om het stelsel Bewaken en Beveiligen integraal te versterken om zo onder andere te voorzien in extra capaciteit vanwege de groei van het aantal personen dat beveiliging nodig heeft. De Politie ontvangt in 2023 vanuit artikel 36 € 16,9 mln. voor o.a. het uitbreiden van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKBD), persoonsbegeleidingstaken en het cameratoezicht. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Mutaties verplichtingen

Op 26 augustus 2022 zijn bestuurlijke afspraken tussen de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het Veiligheidsberaad, het Interprovinciaal Overleg en het Rijk gemaakt in het kader van de doorstroom migratie. Onderdeel van deze afspraken is de geleidelijk opbouwende structurele toevoeging in de brede doeluitkering rampenbestrijding (BDUR) vanaf 2023. Deze extra financiële middelen zijn bestemd voor de versterking van de (toekomstige) crisisbeheersing, de informatiepositie en het inrichten van KCR2. De verplichtingenruimte in 2023 wordt verhoogd met € 11,7 mln. om de verplichting voor 2024 te kunnen vastleggen.

2.6 Artikel 37 Migratie

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 37 Migratie (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Mutaties Uitgaven

37.2 Toegang, toelating en opvang vreemdelingen

Immigratie- en Naturalisatiedienst

Deze post bevat voornamelijk de volgende posten:

• - 

  Door de hoge instroom en de bestaande voorraad lukt het de IND niet om voor alle zaken de beslistermijnen te halen. Bij het overschrijden van de beslistermijnen is de IND dwangsommen verschuldigd aan de aanvrager. Op basis van de laatste raming zal dat naar verwachting

€ 55 mln. bedragen in de periode tot en met 2024.

• - 

  Er vindt een budgetbijstelling van -€ 8,3 mln. plaats voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen.

• - 

  Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

Nationaal Programma Oekraïense Vluchtelingen

• - 

  De raming voor bijdragen medeoverheden wordt met € 380,4 mln. opgehoogd. Dit wordt veroorzaakt doordat de raming voor opvang- en transitiekosten voor 2023 met € 341,1 mln. naar beneden is bijgesteld omdat er minder opvangplekken voor Oekraïense ontheemden nodig zijn dan eerder geraamd. Daarnaast is de raming van de voorschotten voor gemeenten naar boven bijgesteld. Het betreft een technische correctie van € 730 mln. voor het kasbudget voor de gemeentelijke en particuliere opvang van 2023 ter herstel van een onterechte kasverplichtingenboeking van het voorjaar.

• - 

  De raming voor subsidies en opdrachten worden naar beneden bijgesteld op basis van inzichten in de realisaties van 2022 en de aangevraagde voorschotten voor 2023. Voor 2023 betreft het € -97,5 mln.

Middelen bevorderen opvang

JenV heeft middelen beschikbaar gekregen voor het maken van afspraken met gemeenten en provincies om meer reguliere opvang te realiseren. Daarnaast zijn middelen vrijgemaakt voor de versterking van de Provinciale regie tafels (PRT's) waar over de asielopvang in de provincie wordt overlegd. De middelen komen uit de reservering spreidingswet op de Aanvullende Post van de Rijksbegroting en worden met deze mutatie ad € 32,4 mln. overgeheveld naar de JenV-begroting.

Versterking vreemdelingenketen

Uit de beschikbare middelen voor terugkeer van overlastgevers is totaal € 7,4 mln. structureel vrijgemaakt voor migratiesamenwerkingen voor het bevorderen van terugkeer en voor ondersteuning door de KMar. Het restant saldo betreft een aantal kleinere mutaties.

• 3. 

  Niet-beleidsartikelen

3.1 Artikel 91 Apparaat kerndepartement

Tabel 7 Budgettaire gevolgen artikel 91 Apparaat Kerndepartment (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Mutaties Uitgaven

91.1 Apparaatsuitgaven kerndepartement

Het apparaatsbudget van het kerndepartement wordt per saldo verlaagd met 24,2 mln. Deze verlaging wordt voornamelijk veroorzaakt door:

• - 

  Uit de beschikbare middelen voor terugkeer van overlastgevers is totaal € 7,4 mln. structureel vrijgemaakt voor migratiesamenwerkin-gen voor het bevorderen van terugkeer en voor ondersteuning door de KMar.

• - 

  Er vindt een budgetbijstelling van € 8,2 mln. plaats voor bij Voorjaarsnota uitgekeerde middelen die in 2023 niet meer tot besteding komen.

• - 

  O&P RijkIP-Direkt levert producten en diensten op het vlak van HR en ICT binnen de rijksoverheid. Op grond van de telling van Individuele Arbeidsrelaties JenV wordt € 5,1 mln. verrekend met het Ministerie van BZK.

3.2 Artikel 92 Nog onverdeeld

Tabel 8 Budgettaire gevolgen artikel 92 Nog onverdeeld (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Artikel 92 is een doorverdeelartikel. Dat houdt in dat bepaalde budgettaire toevoegingen en taakstellingen in eerste instantie op artikel 92 worden verwerkt en later doorverdeeld naar de desbetreffende artikelen. Ten laste van artikel 92 worden geen uitgaven en ontvangsten gedaan, dit gebeurt alleen op de overige artikelen.

3.3 Artikel 93 Geheim

Tabel 9 Budgettaire gevolgen artikel 93 Geheim (bedragen x € 1.000)

Toelichting

Op dit artikel hebben geen mutaties plaatsgevonden.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2023-2024, 36 435 VI, nr. 2 15