Eerste Kamerverkiezingen: 39 nieuwkomers in nieuwe Eerste Kamer

DEN HAAG (PDC) - Meer dan de helft van de nieuwe Eerste Kamer zal vernieuwd worden. Uit een analyse van PDC, gebaseerd op de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen, blijkt dat er 39 leden voor het eerst in de Eerste Kamer komen. Daar zorgt onder meer de BBB voor, die als nieuwe partij ook meteen de grootste wordt met 16 zetels. Daarmee wordt het recordaantal nieuwkomers dat in 2019 voor de eerste keer in de Eerste Kamer kwam, geëvenaard. De nieuwe Eerste Kamer zal in totaal 15 fracties tellen.

In de nieuwe Eerste Kamer komen ook meer vrouwelijke senatoren dan in de huidige. Er komen 30 vrouwelijke leden (40%), terwijl dat er in de huidige senaat 25 zijn (33%). 13 van de verwachte nieuwe Kamerleden zijn oud-Tweede Kamerlid, onder wie Paul van Meenen¹ (D66) en Gert-Jan Oplaat² (BBB).

Het aantal oud-bewindslieden wordt lager. Met Tineke Huizinga³ (CU), Edith Schippers⁴ (VVD) en en Martin van Rooijen⁵ (50PLUS) zullen er nog slechts drie oud-bewindslieden in de Eerste Kamer zitten. Opvallend is dat 32% van de nieuwe Kamerleden een achtergrond heeft in het bedrijfsleven en 8% in de agricultuur.

De traditioneel hoge leeftijd van Eerste Kamerleden is in de nieuwe samenstelling onveranderlijk: vrijwel de helft van de senatoren zit in de leeftijdsgroep 50- tot 64-jarigen; 33% is ouder dan 65. Qua migratie-achtergrond is de Eerste Kamer nog weinig representatief: vier van de 75 Eerste Kamerleden hebben, volgens de definitie van het CBS, een migratie-achtergrond.

Wat regionale spreiding betreft, is de nieuwe Eerste Kamer iets diverser dan de huidige: hoewel bijna 60% van de nieuwe Kamerleden uit de Randstad komt, zijn de provincies Gelderland en Overijssel beter vertegenwoordigd (samen 13%). In de huidige samenstelling komt slechts 7% van de Kamerleden uit die provincies.

De vier coalitiepartijen zakken van 32 naar 24 zetels en komen dus 14 zetels 'tekort'. Om een meerderheid te vormen zullen de vier regeringspartijen moeten samenwerken met de oppositie. Linksom, met de gezamenlijke fractie van GroenLinks⁶ en PvdA⁷, kan de coalitie een meerderheid behalen. Maar ook rechtsom, met de BBB, komt de coalitie aan de benodigde meerderheid in de Eerste Kamer. Beide opties kunnen tot spanningen in de coalitie leiden.

Bron: PDC, ANP, NOS

• 1. 

  Paul van Meenen (1956) is sinds 13 juni 2023 fractievoorzitter van de D66-Eerste Kamerfractie. Daarvoor was hij van 20 september 2012 tot 7 juni 2023 lid van de Tweede Kamer. Hij was eerder bestuursvoorzitter van een groep van tien scholen voor voortgezet onderwijs in de regio Den Haag. Daarvoor was de heer Van Meenen leraar wiskunde en rector. Hij was verder fractievoorzitter van D66 in de gemeenteraad van Leiden. Hij was onderwijswoordvoerder van zijn fractie en hield zich ook bezig met kinderopvang. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid en lid van het Presidium.
   
• 2. 

  Gert-Jan Oplaat (1964) is sinds 13 juni 2023 lid van de BBB-fractie in de Eerste Kamer. Hij was eerder acht jaar landbouwwoordvoerder van de VVD in de Tweede Kamer en daarvoor vier jaar raadslid in Markelo. De heer Oplaat is deelgenoot in een grote agrarische onderneming die is gespecialiseerd dierveredeling. Na zijn Kamerlidmaatschap werd hij onder meer voorzitter van de Kamer van Koophandel in Gelderland en belangenbehartiger van de pluimveesector. Werd in 2022 lid van BBB. Als Eerste Kamerlid houdt de heer Oplaat zich onder meer bezig met Europese zaken en landbouw.
   
• 3. 

  Tineke Huizinga (1960) is sinds 11 juni 2019 lid van ChristenUnie-fractie in de Eerste Kamer en sinds 6 april 2021 fractievoorzitter. In de periode 2002-2007 was zij Tweede Kamerlid. Was toen lid van de parlementaire enquêtecommissie Srebrenica. Was daarna staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat in het vierde kabinet-Balkenende en na het uittreden van de PvdA-bewindsliden in 2010 acht maanden minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. In 2015-2018 was zij directeur van de Stichting "Wilde Ganzen". Eerder was zij gemeenteraadslid in Heerenveen. Als Eerste Kamerlid houdt mevrouw Huizinga zich bezig met Europese zaken, buitenlands beleid en defensie en immigratie en asiel.
   
• 4. 

  Edith Schippers (1964) was van 13 juni 2023 tot 14 januari 2025 voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Zij was minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Rutte I en kabinet-Rutte II en daarvoor van 2003 tot 2010 Tweede Kamerlid voor de VVD. Als Kamerlid hield zij zich bezig met zorg. In 2006 werd zij vicefractievoorzitter. Mevrouw Schippers was voor zij in de politiek ging onder meer werkzaam bij VNO-NCW. Na haar ministerschap werd zij voorzitter van de raden van bestuur van DSM Nederland en DSM Europa. Dat bleef zij tot mei 2023. Nu is zij lid van de Raad van Bestuur van de Mosadex Groep.
   
• 5. 

  Martin van Rooijen (1942) is sinds 11 juni 2019 lid van 50PLUS-fractie in de Eerste Kamer. Eerder was hij dat in 2015-2017. Hij werd in 1973 als 31-jarige voor de KVP staatssecretaris voor fiscale zaken in het kabinet-Den Uyl. In maart 2017 was de heer Van Rooijen op bijna 74-jarige leeftijd voor de tweede keer Tweede Kamerlid geworden. Eerder, in 1977, kwam via een opvolgersplaats voor het CDA in de Tweede Kamer, maar hij stapte toen na drie jaar over naar het bedrijfsleven. Daarna bekleedde hij diverse managementsfuncties, onder andere bij Shell Nederland, de NAM en NUON, en was partner en consultant bij Coopers & Lybrand. Hij is fractievoorzitter van 50PLUS en sinds 17 juni 2021 politiek leider.
   
• 6. 

  Van februari 1990 tot juni 2023 was er een fractie van GroenLinks in de Eerste Kamer. Na de Eerste Kamerverkiezingen van 2023, waarbij de partij zeven zetels behaalde, ging de fractie van GroenLinks samen met de fractie van de PvdA. De gemeenschappelijke fractie heeft 14 zetels in de Eerste Kamer. De GroenLinks-fractie bestond in de periode 2019-2023 uit acht leden. In 2015-2019 waren dat vier leden, één minder dan in 2011.
   
• 7. 

  De Partij van de Arbeid was van 1946 tot 2023 vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. Na de verkiezingen van 2023, waarbij de partij zeven zetels behaalde, ging de fractie van de PvdA samen met de fractie van GroenLinks. De gemeenschappelijke fractie heeft 14 zetels. De fractie telde in de periode 2019-2023 zes leden. In 2015-2019 waren dat acht zetels, in 2011-2015 14 zetels.