Europa Vandaag: krijgt Metsola de handen op elkaar voor strengere anti-corruptieregels?

Bron: The Council of the European Union

Qatargate in het Europees Parlement

We beginnen vanochtend in Straatsburg. En zoals we allen weten kan dat maar één ding betekenen: de plenaire vergadering van het Europees Parlement is gaande. Hieronder een overzicht van de agenda, van 'actueel' naar 'voorpagina-waardig'.

Onder andere de instelling van een Europese hoofdstad van lokale handel zal worden besproken, maar ook afvalstoffen, de samenwerking met Latijns-Amerika, de consumentenbescherming van online videospellen, de uitwisseling van persoonsgegevens tussen Europol en Nieuw-Zeeland, de oprichting van een oorlogstribunaal voor misdrijven in Oekraïne en de inflatie van voedselprijzen binnen de EU. Het Parlement zal ook reageren op de protesten en executies in Iran.

Tot slot vergaderen de Europarlementariers (EP's) vandaag ook nog over zichzelf. Morgen ongetwijfeld een krantenkop over de wijzigingen van het Reglement van het Europees Parlement die de immuniteit van de EP's en immuniteitsprocedure zal aanpassen om het onderzoek naar Qatargate niet langer in de weg te staan. Zal het Parlement een klap geven op Metsola¹'s anti-corruptieplannen?

Bron: The Council of the European Union

Kunnen de ministers van ECOFIN ook in 2023 uit de voeten?

De ministers hebben gisteren tijdens de Eurogroep³ warmgedraaid voor de Raad Economische en Financiële Zaken⁴ die voor vandaag staat geagendeerd. De eerste Raad in 2023 betekent tevens dat we voor het eerst het Zweeds voorzitterschap 'in action' mogen aanschouwen. Het werkprogramma van het voorzitterschap zal worden gepresenteerd en de prioriteiten liggen bij veiligheid, de staat van de rechtstaat, het concurrentievermogen en de energietransitie. Met die laatste twee kunnen de ministers van economische en financiële zaken ongetwijfeld uit de voeten.

Naast deze vooruitblik zal er ook volop worden gesproken over de stand van zaken met Rusland, met alle economische gevolgen van dien. Hoe kan worden gezord dat de Europese burgers zo min mogelijk last dragen van de Russische invasie? Van de ene crisis naar de andere komt tot slot ook nog het coronaherstelfonds aan bod. Het plan van Luxemburg zal worden herzien omdat het maximale financiële bedrag dat het land kan ontvangen uit het herstel- en veerkrachtfonds is verlaagd. De bedoeling is dat alle plannen van de 27 lidstaten in de loop van 2023 voorbij komen voor eventuele aanpassingen.

Bron: wikimedia/Matt H. Wade

Rutte en Hoekstra op bezoek bij Biden

Onze premier en minister van Buitenlandse Zaken, Mark Rutte⁶ en Wopke Hoekstra⁷, zijn afgereisd naar het Witte Huis in Washington D.C.. Hoewel de heren er qua temperatuur op vooruit gaan en in uren achteruit, zullen ze het met Biden⁸ niet hebben over koetjes en kalfjes als het weer. Momenteel lopen er ingewikkelde discussies tussen de VS en de EU over de Amerikaanse Inflation Reduction Act die de Europese markt buitenspel zet door groene subsidies en belastingsvoordelen voor inwoners van de VS. Ondanks dat de hervorming ook verstrekkende gevolgen heeft voor de Nederlandse economie zijn Rutte en Hoekstra er vandaag niet namens de EU.

Handel is naar alle waarschijnlijkheid alsnog de reden voor het hoge bezoek. Afgelopen jaar vroeg de Verenigde Staten meermaals aan Nederland om de chipmachine-export aan China van de Nederlandse fabrikant ASML in te perken. Dikke kans dat Biden vandaag zal aandringen op een soortgelijk verzoek. Uit angst voor de technologische ontwikkeling van China, op zowel economisch als militair vlak, krijgt de VS het wat benauwd van de Nederlandse export op dit gebied.

Ook de EU heeft de dreiging van China in het vizier. Logischerwijze staat de Russische agressie in Oekraïne vaker in de schijnwerpers, maar dat neemt niet weg dat 2023 ook het jaar is waarin de Europese Unie haar chipambities leven inblaast. Zo cirkelen we toch weer terug naar Europa. Net als de VS, is de EU voornemens chipproductie op eigen bodem te stimuleren om afhankelijkheid van China te minimaliseren. Best ironisch omdat de Nederlandse fabrikant dus ook naar China exporteert. Lukt het Rutte en Hoekstra om de Nederlandse en Europese belangen te verenigen?

En verder...

Is Commissievoorzitter Ursula von der Leyen⁹ afgereisd naar Zwitserland, Davos om precies te zijn. Ze is aanwezig bij het World Economic Forum (WEF) en houdt om 11:15 een toespraak.

Europa in een oogopslag

• 1. 

  Roberta Metsola (1979) is sinds 18 januari 2022 voorzitter van het Europees Parlement. Zij is een Maltese christendemocrate, die sinds april 2013 lid van het Europees Parlement is. Sinds november 2020 was zij vicevoorzitter van het parlement. Mevrouw Metsola is advocaat en was internationaal secretaris van de Nationale Partij en medewerker van Hoge Vertegenwoordiger Catharine Ashton.
   
• 2. 

  Europarlementariërs moeten zich aan een aantal regels houden bij de uitoefening van hun taak. De gedragsregels voor Europarlementariërs staan genoemd in het Reglement Europees Parlement (REGL)
   
• 3. 

  De Eurogroep bestaat uit de ministers van Financiën van de landen die de euro als nationale munteenheid hebben ingevoerd (de eurozone). Dit samenwerkingsverband heeft als doel de coördinatie van economisch beleid binnen de muntunie te versterken en de financiële stabiliteit van de eurolanden te bevorderen. Het is strikt genomen een informeel orgaan en geen formatie van de Raad.
   
• 4. 

  De raadsformatie Economische en Financiële Zaken (ECOFIN) bestaat uit de ministers (of staatssecretarissen) van economische zaken en/of financiën. Deze raad vergadert formeel één keer per maand, ook informele bijeenkomsten zijn mogelijk. Namens Nederland sluit doorgaans minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) aan.
   
• 5. 

  Met het Europees Herstelfonds - door de Europese Commissie 'NextGenerationEU' genoemd - wil de Europese Unie de economische klap van de uitbraak van het COVID-19-virus opvangen. Het herstelfonds heeft een omvang van 807 miljard euro (prijspeil 2022, onderhevig aan inflatie), bestaande uit 338 miljard euro aan subsidies, 386 miljard aan leningen en 83 miljard voorzien voor andere Europese steunprogramma's. Italië en Spanje, de zwaarst getroffen lidstaten, ontvangen het meeste geld uit het herstelfonds.
   
• 6. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 7. 

  Wopke Hoekstra (1975) is sinds 9 oktober 2023 lid van de Europese Commissie, belast met klimaatactie. In de Commissie-Von der Leyen zijn klimaat en duurzame groei zijn portefeuilles. Hij was van 10 januari 2022 tot 1 september 2023 minister van Buitenlandse Zaken en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Daarvoor was hij vanaf 26 oktober 2017 minister van Financiën. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 was de heer Hoekstra lijsttrekker van het CDA. Hij was van 7 juni 2011 tot 26 oktober 2017 Eerste Kamerlid. De heer Hoekstra was consultant bij adviesbureau McKinsey en bestuurslid van het CDA-Amsterdam. Hij was voorts voorzitter van de commissie CDA-verkiezingsprogramma 2017.
   
• 8. 

  Joe Biden (1942) is sinds 20 januari 2021 de 46e president van de Verenigde Staten en was eerder in 2009-2017 de 47e vicepresident. Biden begon zijn loopbaan als advocaat en was tussen 1973 en 2009 senator voor Delaware. Hij onder meer voorzitter van Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken (2001-2003 en 2007-2009).
   
• 9. 

  Dr. Ursula von der Leyen (1958) is vanaf 1 december 2019 voorzitter van de Europese Commissie. Zij is opgeleid tot arts en was werkzaam in een Vrouwenkliniek en als docent. Namens de CDU begon zij haar politieke loopbaan in de Landsdag en regering van Neder-Saksen. In 2009 werd zij Bondsdaglid en minister in het kabinet-Merkel. Achtereenvolgens was zij minister van Gezin en Jeugd, Arbeid en Sociale Zaken, en sinds 2013, van Defensie.