Nieuwsbrief mei - Hoofdinhoud

Beste mensen,

Ik hoop dat u allemaal van een fijn Pinksterweekend heeft kunnen genieten! Ik heb zelf in ieder geval, ondanks het slechte weer, genoten van een lang weekend om de batterij weer op te laden. De plenaire vergaderweek van het parlement, en de gelijktijdige moeizame onderhandelingen over het EU Covid-certificaat was een uitdagende combinatie vorige week!

In deze nieuwsbrief leest u verder over een nieuw Erasmus+ programma, het intellectueel eigendom van vaccinaties en de conferentie over de toekomst van Europa.

Vele groeten,

Jeroen

Sancties tegen Wit-Rusland

Lang hadden de Europese leiders niet nodig om eensgezind te besluiten dat er sancties worden afgekondigd tegen Wit-Rusland. Het onderwerp stond bovenaan de agenda van de Europese Top deze week nadat we afgelopen weekend werden opgeschrikt door het nieuws dat een Ryanair-vlucht van Athene naar Vilnius gekaapt werd in het Wit-Russische luchtruim.

Het is een grove schending van internationale afspraken dat het Loekasjenko-regime in Wit-Rusland afgelopen zondag een Europese burgervlucht tussen twee Europese steden onder valse voorwendselen tot landen in Minsk gemaand heeft om een journalist in de boeien te slaan. In de eerste reacties van Europese leiders werd al geschokt en met duidelijke taal gereageerd op de schandalige actie van het regime in Wit-Rusland, maar het is belangrijk dat dit nu ook tot een concrete veroordeling en economische sancties tegen de betrokkenen leidt. Daarnaast moeten Raman Protasevitsj en zijn vriendin Sofia Sapega onmiddellijk vrijgelaten worden. Het is goed om te zien dat direct na de kaping luchtvaartmaatschappijen besluiten om niet meer over Wit-Russisch grondgebied te vliegen en dat er maatregelen worden genomen om te zorgen dat Wit-Russische vliegtuigmaatschappijen niet meer welkom zijn in het Europese luchtruim.

Reizen in de zomer met het EU Covid-certificaat

Donderdagavond was er dan eindelijk witte rook. Tijdens onderhandelingen met de Raad bereikten we een akkoord over een nieuw digitaal Covid-certificaat dat ervoor moet zorgen dat er deze zomer gemakkelijk gereisd kan worden in Europa. Namens onze christendemocratische fractie mocht ik de onderhandelingen voeren. Het waren zeer pittige discussies, maar ik ben blij dat we tot een goed resultaat zijn gekomen. Met dit uniforme digitale certificaat kunnen Europeanen straks makkelijker aantonen of ze al ingeënt zijn, negatief getest zijn of recentelijk een besmetting achter de rug hebben en daardoor beschermd zijn.

Wij hadden ook graag gezien dat er gratis testen zouden komen voor mensen die nog niet zijn ingeënt. Helaas wilden de lidstaten daar niet in meegaan. Wel heeft de Europese Commissie toegezegd om 100 miljoen euro beschikbaar te stellen om de beschikbaarheid van betaalbare tests te ondersteunen. Dit geld moet met name toekomen aan mensen met lage inkomens of personen die regelmatig de grens over moeten, zodat ook voor hen een test betaalbaar is. Een ander discussiepunt tijdens de onderhandelingen was de mogelijkheid voor lidstaten om naast een certificaat ook nog verdere reisbeperkingen op te leggen. Uiteindelijk hebben de lidstaten zich onthouden van het opleggen van aanvullende quarantaine- of testverplichtingen. Wel mogen ze reisbeperkingen opleggen als het in het kader van de volksgezondheid echt noodzakelijk is, bijvoorbeeld door een snelle stijging van infecties in een land of regio, of vanwege de opkomst van een nieuwe variant.

Het is goed dat we uiteindelijk tot een mooi compromis zijn gekomen met de lidstaten. Dit voorkomt dat we deze zomer in Europa een lappendeken aan reisbeperkingen en maatregelen hebben. Per 1 juli zal iedereen in Europa kunnen reizen met het certificaat.

Nood aan voortgang in migratievraagstuk

Het aantal migranten dat de barre overtocht op de Middellandse Zee naar Europa probeert te maken is de afgelopen weken weer toegenomen. Dit gaat helaas ook hand in hand met meer slachtoffers die de oversteek niet kunnen navertellen. We moeten het verdienmodel van corrupte mensensmokkelaars doorbreken, maar dit kan alleen met een gezamenlijke Europese aanpak. Hier is de afgelopen jaren met veel grote woorden over gesproken, en de plannen van de Europese Commissie liggen er. Echter moeten we in 2021 nog steeds constateren dat het aan echte daadkracht ontbreekt. Daarom riep ik in mijn bijdrage tijdens het plenaire debat vorige week de Raad op om deze keer echt tot actie over te gaan.

De stilte moet worden doorbroken. De stilte waardoor nog steeds dagelijks mensen verdrinken. Europa moet haar verantwoordelijkheid nemen, ook aan onze buitengrenzen. Daarom zet ik mij samen met onze Europese fractie EVP in voor een Europese aanpak om te zorgen voor sterke grenzen, eerlijke en snelle asielprocedures, een efficiënte en veilige terugkeer van degenen die niet in aanmerking komen voor bescherming en vooral een duurzaam systeem om ook toekomstige crises beter aan te kunnen. Dit benadrukte ik ook in mijn debatbijdrage:

Nieuw programma Erasmus+

Het Erasmus programma is al jarenlang een van de meest succesvolle Europese projecten, en wordt ook als zodanig erkent door Europeanen. Het programma biedt grensoverschrijdende mogelijkheden voornamelijk voor jongeren op het gebied van onderwijs, opleiding en sport. Goed nieuws dus dat ook de komende zeven jaar deze mogelijkheden gegarandeerd zijn. In het parlement hebben we vorige week namelijk ons akkoord gegeven voor het programma van Erasmus+ voor de periode 2021-2027. Ten opzichte van het afgelopen programma is de financiering flink uitgebreid waardoor nog meer (jonge) Europeanen gebruik kunnen maken van de mogelijkheden van het fonds.

De komende jaren is in het programma ook meer aandacht voor inclusie, zo moeten lidstaten en de Europese Commissie zorgen voor betere toegang tot onderwijs en mobiliteit voor bijvoorbeeld mensen met een handicap of personen die in armoede leven. Op die manier kunnen meer mensen gebruik maken van Erasmus+.

Ook is de aanvraagprocedure voor het programma makkelijker gemaakt waardoor ook kleinere organisaties eenvoudig en gebruiksvriendelijker een beroep kunnen doen op de mogelijkheden die Erasmus+ biedt. Ik ben ook zeer tevreden dat er in het nieuwe programma meer aandacht en geld beschikbaar wordt gesteld voor leermobiliteit in het beroepsonderwijs. Juist voor studenten op het mbo liggen er ook mogelijkheden aan de andere kant van de grens. De zogeheten kenniscentra voor beroepsopleiding worden in het nieuwe programma volledig uitgerold. In deze kenniscentra werken lokale en regionale partners zoals bedrijven en onderwijsinstellingen samen om onder andere vraag naar en aanbod van vaardigheden beter op elkaar af te stemmen.

Ik ben blij dat we nu een nieuw, mooi en ambitieus programma voor Erasmus+ voor de komende jaren hebben liggen. Juist tijdens deze Covid-19-crisis hebben de jongeren het ontzettend moeilijk en vallen veel perspectieven op bijvoorbeeld een studie of stage in het buitenland tijdelijk weg. Hopelijk kan dit de komende tijd toch nog gedeeltelijk ingehaald worden. Ooit heb ik zelf ook ervaring mogen opdoen in het buitenland met behulp van Erasmus+ en ik ben blij dat dit voor jongeren in de komende jaren ook gegarandeerd blijft.

Conferentie over de toekomst van Europa officieel van start

Op 9 mei is tijdens een officiële ceremonie in Straatsburg het startschot gegeven voor de Conferentie over de Toekomst van Europa. Deze datum is geen toeval, omdat op 9 mei ook Europadag gevierd wordt. Dit is het jaarlijkse feest van vrede en eenheid in Europa en de verjaardag van de Schuman-verklaring; de toespraak in 1950 van de Franse minister van buitenlandse zaken Robert Schuman over nieuwe politieke samenwerking in Europa.

De conferentie bestaat uit een serie debatten en discussies waarbij de burger centraal staat. Alle Europeanen kunnen hun ideeën delen over de grote vraagstukken en uitdagingen die onze gezamenlijke toekomst bepalen. Denk hierbij onder meer aan vragen zoals: Hoe pakken we gezamenlijk de klimaatcrisis aan? Hoe zorgen we voor voldoende werkgelegenheid? Hoe kunnen we een Europese economie creëren die niet meer afhankelijk is van China en de VS? Wat is de beste aanpak voor de migratiecrisis? Hebben we een Europees leger nodig of moeten nationale legers effectiever gaan samenwerken?

Gedurende het jaar zal er een aantal sessies met burgerpanels plaatsvinden, waarvan een in Maastricht. Verder worden er plenaire vergaderingen georganiseerd met Europarlementariërs, nationale parlementariërs, regionale- en lokale vertegenwoordigers, vertegenwoordigers van de Europese Commissie, de Raad, bedrijven en vakbonden en uiteraard Europese burgers. Ik heb de eer gekregen om hier als een van de 108 leden van het Europees Parlement aan deel te nemen. Ik zal dit vol overgave doen en zie er erg naar uit om de toekomst van Europa actief mede vorm te geven. Deze nieuwe rol sluit mooi aan op mijn eerdere werkzaamheden in aanloop naar de start van de conferentie, waarbij ik onderdeel mocht zijn van de EVP-werkgroep over de toekomst van Europa. In deze werkgroep heb ik samen met mijn EVP-collega’s vele uren gediscussieerd hoe wij op basis van onze christendemocratische normen en waarden de toekomst van Europa voor ons zien.

Wilt u zelf actief betrokken zijn bij een van de vele evenementen die plaatsvinden in het kader van deze conferentie? Check dan deze link en meld u aan! Tevens nodig ik iedereen uit om via deze link zijn of haar ideeën te delen over allerlei thema’s die ook uw toekomst bepalen. Laat uw stem horen!

L1 Avondgasten

Gisteren was ik te gast in de uitzending van L1 Avondgasten vanuit het Europees Parlement in Brussel. We spraken over het nieuwe Covid-certificaat, maar ook over het Europese evenement van afgelopen weekend: het Songfestival.

De uitzending gemist? Terugkijken kan hier.

Parlement eist toezicht op corona-herstelfonds

Ik heb u in een eerdere nieuwsbrief over NextGenerationEU geïnformeerd. Dit herstelplan van maar liefst 750 miljard euro moet de grootste klappen van de pandemie opvangen en daarbij onze economieën vergroenen, digitaliseren en banen creëren. Het overgrote gedeelte van dit budget (672.5 miljard) is uitgetrokken voor de zogenoemde Faciliteit voor Herstel en Veerkracht. Om aanspraak te maken op dit geld in de vorm van leningen en giften, moeten lidstaten plannen indienen bij de Europese commissie om hun economieën te hervormen en investeringen te stimuleren.

Gezien het feit dat dit om enorme bedragen gaat, is het belangrijk dat er goed toezicht is op de beoordeling en goedkeuring van deze plannen, ook op Europees niveau. Momenteel sturen de lidstaten hun plannen namelijk alleen naar de Commissie ter beoordeling. Na een positief advies kunnen deze plannen worden aangenomen door de Raad, die bestaat uit vertegenwoordigers van diezelfde lidstaten. Het Europees Parlement wordt hierbij in feite buitenspel gezet.

Aangezien het om geld van de Europese belastingbetaler gaat, eisen wij als volksvertegenwoordigers volledige transparantie. Wij kunnen onze parlementaire controletaken niet naar behoren uitvoeren wanneer wij niet ook alle informatie omtrent de nationale herstelplannen ontvangen. Wij eisen daarom van de Commissie dat we op gelijke voet met de Raad worden gesteld voor wat betreft informatievoorziening, en bovendien vroegtijdig een eerste beoordeling ontvangen. Uiteraard moet hierbij voorkomen worden dat er bij het goedkeuren van de plannen vertraging optreedt. Het water staat vele Europeanen aan de lippen, dus we kunnen ons dergelijk getreuzel niet veroorloven.

Vaccinaties en intellectueel eigendom

Nu het vaccinatietempo in Nederland en de meeste andere Europese landen de laatste weken flink omhoog gaat is er ook ruimte voor discussie over de volgende stappen in de wereldwijde strijd tegen het virus. Begin deze maand kondigde de Amerikaanse president Biden aan dat hij het verzoek steunde van verschillende landen, waaronder Zuid-Afrika en India, om tijdelijk de patenten op coronavaccins vrij te geven. Hiermee zouden minder welvarende landen een betere toegang hebben tot betaalbare vaccins en zou men in deze landen ook sneller de bevolking kunnen inenten. Maar de vraag is of het tijdelijk vrijgeven van patenten ook tot het gewenste resultaat leidt.

Tijdens het plenaire debat vorige week woensdag benadrukte mijn CDA-collega Esther de Lange dat er wereldwijd snel meer gedaan moet worden tegen het Covid-19-virus. De Europese Unie heeft de afgelopen maanden bijna net zo veel vaccins geëxporteerd als dat we zelf gehouden hebben. Het is van groot belang dat vaccins zo snel mogelijk op de juiste plekken terecht komen. In Europa maar zeker ook in de rest van de wereld. Om dat voor elkaar te krijgen redt je het niet alleen met een discussie over het vrijgeven van intellectueel eigendom. Een hele rits aan maatregelen is nodig, waaronder het opheffen van belemmeringen voor het exporteren van vaccins en andere medische materialen. Daarnaast moet de productie van vaccins in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Afrika ook verhoogd worden. Hier ligt ook een cruciale rol voor ons. In de EU hebben we de kennis en kunde over het produceren van vaccins en het is van groot belang dat we die kennis ook delen met landen waar men deze kennis niet heeft. Europa moet hier haar leidersrol laten zien en solidariteit met de rest van de wereld omzetten in concrete actie. Gezamenlijk moeten we ervoor zorgen dat iedereen zo snel mogelijk toegang heeft tot een vaccin zodat we het virus en gevaarlijke mutaties een halt toe kunnen roepen.

Tijdens de plenaire vergadering volgende maand stemmen we over een resolutie over dit onderwerp. Ik breng jullie hiervan in de volgende nieuwsbrief graag op de hoogte.

Beschouwen we de bescherming van persoonsgegevens in het VK als adequaat?

Nu het Verenigd Koninkrijk (VK) geen lid meer is van de Europese Unie zal de Europese Commissie een besluit moeten nemen of de Engelse wetgeving ter bescherming van de persoonsgegevens adequaat is. Dat wilt zeggen dat we de gegevensbescherming gelijkwaardig achten ten opzichte van de Europese wetgeving, wat een verplichting is uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Aangezien de Commissie tot eind juni de tijd had gekregen voor het nemen van deze adequaatheidsbeslissing wordt het hoog tijd dat nu te doen.

Vrij verkeer van data is essentieel voor de handel en investeringsrelatie met het VK. Zonder adequaatheidsbesluit zullen diensten van bedrijven in veel sectoren van de Europese economie verstoord worden en dit leidt tot grote onzekerheid bij bedrijven. Bedrijven die bijvoorbeeld data op servers in het VK hebben staan, gebruik maken van callcenters in het VK of klantgegevens willen uitwisselen met een dochterbedrijf in het VK worden hierdoor geraakt. Maar niet alleen de bedrijfswereld wordt daardoor geraakt, uitwisseling van persoonsgegevens is tevens cruciaal voor de gemeenschappelijke misdaadbestrijding.

Wat mij betreft er moet een positief adequaatheidsbesluit genomen worden. Per slot van rekening is de huidige datawetgeving in het VK het gevolg van 47 jaar lidmaatschap van de EU. Vanzelfsprekend zullen de ontwikkelingen in het VK wel nauw gevolgd moeten worden om er zeker van te zijn dat er ook in de toekomst sprake is van gelijkwaardigheid. Daarom worden er waarborgen opgenomen in de beslissing. Zo zal bijvoorbeeld over vier jaar opnieuw een adequaatheidsbesluit genomen moeten worden. Tijdens mijn plenaire bijdrage in het debat sprak ik hier ook over:

Relatie EU-Turkije

Vorige week stemden we in het Europees Parlement over een verslag over de relaties tussen de Europese Unie en Turkije. We hebben helaas moeten vaststellen dat deze zich op een historisch dieptepunt bevinden. In het verslag constateren we dat de afgelopen jaren de rechtsstaat in Turkije deels is afgebroken en dat het respecteren van de grondwet vaak te wensen over laat.

Buiten de ontwikkelingen in Turkije zelf, is het parlement ook niet te spreken over het vijandige en confronterende buitenlandbeleid dat Turkije tegen de EU en haar lidstaten voert. Als EVP-fractie zijn we met name bezorgd om Turkije’s houding richting Griekenland en Cyprus. Als EU-lidstaten, staan wij schouder aan schouder met hen en keuren wij elke vorm van agressie jegens EU-lidstaten af. Ook zien we graag dat Turkije zelf de Armeense genocide erkent. Dit zou niet alleen recht doen aan het verleden maar ook de weg vrijmaken voor verzoening tussen Turkije en Armenië en de spanningen in de regio verlagen.

Wel erkennen we in het verslag Turkije’s sleutelrol voor stabiliteit in de regio met name op het gebied van de vluchtelingenstroom. Het is daarom belangrijk dat de EU voortdurend diplomatieke inspanningen blijft leveren voor een effectieve dialoog met Turkije.

Onderaan de streep hebben we wel moeten constateren dat op deze manier Turkije op geen enkele manier de waarden en normen van de EU aanhangt of deze op korte termijn zal gaan respecteren. Voor een kandidaat-lidstaat is dit onacceptabel. Als CDA-delegatie hebben we er daarom op aangedrongen om de toetredingsonderhandelingen met Turkije te stoppen. In de uiteindelijke stemming in het verslag is dit tot een formele opschorting gekomen. Het is goed dat we hiermee pal voor onze waarden staan. Desalniettemin, zien we de negatieve trend in Turkije graag ombuigen.

Corrupte premier Babiš valt (opnieuw) door de mand

Het is eigenlijk te gênant voor woorden; een premier van een lidstaat die onderhandelt over de verdeling van EU-subsidies, is tegelijkertijd eigenaar van een multinational die jaarlijks miljoenen aan landbouwsubsidies ontvangt. De naam Andrej Babiš is al vaker in mijn nieuwsbrieven voorgekomen. Als parlement hebben we ons al menigmaal zeer kritisch uitgesproken tegen deze schaamteloze praktijken. Als dieptepunt heeft mijn Tsjechische collega - een uitgesproken criticus van Babiš - zelfs doodsbedreigingen ontvangen aan het adres van zijn kinderen.

Vorige week was er opnieuw een plenair debat hierover. De Europese Commissie heeft namelijk haar onderzoeksresultaten gepubliceerd waaruit blijkt dat premier Babiš zowel EU- als Tsjechisch recht geschonden heeft. Ook hebben de Tsjechische autoriteiten gefaald om belangenverstrengeling te voorkomen en te straffen. De vraag is natuurlijk: wat kunnen we nu doen? De subsidie is in ieder geval een tijd geleden al stopgezet. Terugvorderen van het geld door de EU is lastig, aangezien Tsjechië zelf uiteindelijk verantwoordelijk is voor de verdeling van de toebedeelde subsidie. Wij hebben ons als parlement eerder al uitgesproken tegen het feit dat lidstaten niet bekend hoeven te maken wie uiteindelijk EU-subsidies ontvangen.

De mogelijkheden tot actie zijn wat het parlement betreft zeker nog niet uitgeput. We dringen er dan ook op aan om het nieuwe subsidies voor Tsjechië te blokkeren totdat zij hun regels tegen belangenverstrengeling op orde hebben. Dit kan door middel van een nieuw mechanisme dat de rechtstaat koppelt aan subsidies. Wanneer landen dan de rechtsstaatsbeginselen aan hun laars lappen, kan de subsidiekraan dichtgedraaid worden. Aangezien belangenverstrengeling hier ook onder valt, zou de Commissie dit mechanisme het liefst vandaag nog moeten activeren!