Bijdrage coronadebat 14 oktober - Hoofdinhoud
Het gaat niet goed. We nemen stevige maatregelen. Er is een gedeeltelijke lockdown. En dat doen we op hoop van zegen.
Toch vraag ik, in navolging van collega’s, om een moment van zelfreflectie. En dat doe ik niet vanaf de maan, alsof ik er helemaal geen deel aan heb. Ik doe dat vanuit grote betrokkenheid. Maar toch. Is het dan toch te laat? Toch te weinig? Is dan toch de opschaling van de testen zodanig niet goed gegaan dat we er niet klaar voor waren, voor die tweede golf?
Dan mijn tweede vraag: hoe kunnen we de communicatie verbeteren? We hebben twee miljoen laaggeletterden in Nederland en die worden onvoldoende bereikt. Hoe bereiken we hen wel? Maar ook bij brede lagen van de bevolking komt de boodschap niet aan. Een groot deel van de bevolking gaat toch bij familieleden op bezoek mét ziekteverschijnselen. Jongeren hebben de illusie dat covid hen niet zou kunnen raken, terwijl het ook voor een deel bij hen blijvende gezondheidsschade oplevert. Hoe kunnen we hen beter bereiken en hoe kunnen we het gedrag meer veranderen?
Die routekaart is goed. Er is veel om gevraagd en het is goed dat die er ligt. Die kan helpen bij communicatie. Maar dan hebben we wel de goede cijfers nodig. En als we zien dat die goede cijfers lang niet zijn aangeleverd, dan is dat heel zorgelijk. Dat is een dure fout.
Ik zag ook alweer de kritische recensies, die zeiden: ja maar, passen die maatregelen wel bij het terugbrengen naar niveau 1? Staat het wel in een goede verhouding tot elkaar? Graag ook een reflectie daarop. Zijn we in staat om iedere keer maatregelen en het gewenste niveau goed tegen het licht te houden? En hoe gaan we het aan de man en de vrouw brengen, zodat maatregelen voorspelbaarder worden en duidelijker voor iedereen?
Testen is cruciaal. Sneltesten lijken de crux. We hopen nog steeds op een vaccin. Maar misschien dat sneltesten wel de weg naar een ontspannendere samenleving zijn. Ik sprak in de voorbereiding van het debat met een aantal mensen die de koppen bij elkaar hebben gestoken en hebben uitgerekend dat als mensen tussen 15 en 40 iedere week een sneltest zouden afnemen, je het virus dan echt in de hoek drijft en dat we binnen afzienbare tijd weer heel veel ruimte hebben. Hoe maak je hier een nationaal project van? Hoe kunnen we die sneltesten zo beschikbaar stellen dat we inderdaad licht aan het eind van de tunnel zien?
Over testen gesproken. Het verbaast me dat testen op Schiphol nog altijd niet lukt of dat er geen prioriteit aan wordt gegeven. Het was goed dat de minister-president iets heeft gezegd over vliegreizen van en naar oranje gebieden. Dat hij daar kritisch over was. Maar toch, de last-minute aanbiedingen zijn er nog steeds en gaan nog steeds rond. Ook naar oranje gebieden. En ik vind dat echt verbazingwekkend. De pogingen die we dus daar tegen doen, zijn wat mij betreft heel halfslachtig.
Waar ik mij ook zorgen over maak, is de verdringing van de zorg en de belasting van onze zorgmedewerkers. De geluiden die ik daarover hoor zijn echt heel zorgelijk. Mensen die het nu al niet volhouden, extra belasting voor mensen die het nu nog net wel volhouden. Hoe lang houden we het vol? En hoe helpen we hen? Hoe zorgen we ervoor dat zij overeind blijven? De druk en uitval zijn heel groot. En we hebben ook zorgmijding. Ik zou graag van het kabinet een oproep willen richting de mensen die nu nog de zorg mijden. Kan het kabinet ook in overleg met patiëntenorganisaties om beter zicht te krijgen op wie dat zijn?
Dan de zorg voor kwetsbaren. Er was tot 1 juli een regeling voor pgb-budgethouders. Zou die opnieuw in leven kunnen worden gebracht?
Dak- en thuislozenopvang. Is er ruimte om opnieuw tot 24-uursopvang te komen, ook als het nog niet vriest? Er is een richtlijn, maar er zijn grote zorgen dat mensen daar tussen wal en schip vallen. Kunnen we opnieuw van het kabinet horen, zoals we dat ook in het voorjaar tijdens de eerste golf hoorden, dat er geen huisuitzettingen plaatsvinden? Nu we in een tweede golf zitten, en de winter er weer aankomt, kunnen we er dan in ieder geval voor zorgen dat mensen niet uit hun huis worden gezet, juist niet in deze tijd?
Wat mij blijft verbazen - niet alleen in coronatijd, maar nu zeker - is onze omgang met prostitutie. Het verbaast me dat het als een gewoon beroep wordt gezien, en helemaal nu in de anderhalvemetersamenleving. Dat ook die straten openblijven. Waarom? Ik mag mijn moeder niet omhelzen, maar mensen mogen wel naar een prostituee. Als daar maatregelen worden genomen, zou ik zeggen: dan wel hulp bieden. Dan wel ook naast hen staan en ervoor zorgen dat zij niet tussen wal en schip vallen.
Tot slot, we gaan een winter tegemoet die wel eens heel pittig kan zijn. Sowieso is een winter wat somberder dan de zomer. In het voorjaar gingen we richting het licht, genoten we van de schone lucht en was er een gevoel van saamhorigheid. Nu is er een tweede golf en valt het mensen zwaar. Wat we dan nodig hebben is zorg voor elkaar, is hulp aan elkaar. Die oproep deed het kabinet en zei daarbij: doe dat nou vooral in je eigen straat. Ik zou het kabinet erop willen wijzen dat er ook vrijwilligersorganisaties zijn, landelijke netwerken zoals Present, Humanitas en Niet alleen, die dat niet alleen in hun eigen straat doen, maar veel meer mensen kunnen mobiliseren om naar mensen om te zien. Ik zou het kabinet willen vragen om hen daartoe in de gelegenheid te stellen en met hen het gesprek aan te gaan, zodat we diezelfde saamhorigheid houden in de tweede golf als dat we die hebben ervaren in de eerste golf.