Balans vinden - Hoofdinhoud

Ons land heeft te maken met een stikstofcrisis. Jarenlang is geprobeerd deze het hoofd te bieden met de zogenaamde Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), maar daar heeft de rechter een streep door gezet. De PAS bleek te mooi om waar te zijn en dat is het ook.

Het kabinet zet nu de noodzakelijke stappen om de situatie op korte termijn vlot te trekken. Dat is hard nodig om perspectief te bieden aan bouwers, boeren en andere Nederlanders en om tegelijkertijd onze schepping te beschermen. Samen zoeken we naar een nieuwe balans en dit zijn de eerste stappen.

We krijgen veel vragen over onze keuzes en in deze blog probeer ik uit te leggen hoe de ChristenUnie afwegingen maakt bij de stikstofcrisis.

De mens kreeg van God de verantwoordelijkheid zorg te dragen voor de schepping. Dat betekent zorgen voor balans tussen de ambities, dromen en wensen van mensen en de ruimte en bescherming die de natuur nodig heeft. Zodat we op een goede manier kunnen leven op deze aarde, op een goede manier kunnen leven in dit land. Het is aan ons om te kiezen voor het goede leven met elkaar en met de natuur.

Die balans is scheef. We hebben in dit land jarenlang met de mond beleden dat we natuur willen beschermen, maar er vervolgens te weinig aan gedaan. ‘Natuurgebieden willen we behouden’ schreef een vorig kabinet op, maar we namen niet de maatregelen om dat echt te doen. ‘We willen dier- en plantsoorten behouden’ was het voornemen van ons land, maar keuzes maken om daar invulling aan te geven, bleek moeilijk.

De Raad van State bewaakt de rechtstaat en bewaart het evenwicht tussen alle belangen die in Nederland botsen. Als we wetten maken, regels invoeren, voornemens formuleren dan kijkt deze hoogste rechter of de overheid zich wel aan haar eigen regels houdt. De Raad van State heeft geconcludeerd dat de stikstofwetgeving die er lag, de natuur onvoldoende heeft beschermd. De overheid moet handelen. Die uitspraak was pijnlijk, het was een opdracht die niemand heeft gezocht, maar het is wel een uitspraak die glashelder en eerlijk is.

Als we de natuur willen behouden, als we duurzaam het goede leven willen leven, moeten we andere keuzes maken.

En die uitspraak, die confrontatie met jarenlange mooie woorden met te weinig daden, zet ons op een kruispunt. Brengt ons middenin een pijnlijke crisis die iedere Nederlander raakt. We kunnen er niet langer omheen, we kunnen en mogen niet langer uitstellen of listen bedenken, we moeten er dwars doorheen met elkaar.

Bouwers en boeren voelen de crisis nu het meest concreet. Zij ervaren dat hun projecten niet door kunnen gaan, dat uitbreiding stil ligt, dat werkloosheid dreigt. Maar ook mensen die hopen op een nieuw huis voelen de crisis. En ondertussen blijft de situatie dat de natuur en soortenrijkdom in ons dichtbevolkte land achteruit gaan. De natuur voelt al decennialang de crisis. Onze manier van leven - intensief en in de allerhoogste versnelling - put de schepping, onze natuur uit. En gaat ook ten koste van onszelf. Niet alles kan.

Het oplossen van deze crisis vraagt nu iets van ons allemaal. Er moet gehandeld worden in het belang van mensen die hopen op een huis, in het belang van vele (familie)bedrijven en in het belang van de natuur.

Voor ons gelden dan twee uitgangspunten.

• 1. 

  Dit probleem vraagt om echte keuzes. De tijd van listen en doorschuiven is voorbij.

• 2. 

  We moeten allemaal ons steentje bijdragen.

Het belangrijkste is nu dat de bouw op gang komt. Dat heeft prioriteit. De maatregel die op korte termijn het meest effectief is, is de verlaging van de maximumsnelheid naar 100 kilometer per uur. We vragen nu iedereen in ons land om iets langzamer te rijden zodat de bouw van woningen door kan gaan. We dragen allemaal ons steentje bij omdat we weten hoe belangrijk een dak boven je hoofd is. Met deze maatregel kunnen we ook zeven grote infrastructurele projecten door laten gaan.

Onze veiligheid mag niet in het geding zijn. In Nederland voeren we dagelijks een strijd tegen het water. Dijken worden verhoogd, zand wordt opgespoten aan de kust en ga zo maar door. Daarom komt het kabinet met een noodwet om deze projecten door te laten gaan. We compenseren de natuur in de kustgebieden voor de uitstoot van stikstof die dit veroorzaakt.

We gaan samen met de boeren op weg naar kringlooplandbouw, maar kijken op korte termijn ook naar innovaties in de agrarische sector. De eerste stap is dat minder eiwitrijk voer wordt gebruikt in de landbouw, zodat de uitstoot verminderd kan worden. We onderzoeken hoe we een sterk en robuust natuurnetwerk kunnen aanleggen zodat de natuur weerbaarder wordt. Kleine plukjes natuurgebied kunnen we mogelijk herindelen en samenvoegen om op bepaalde gebieden ruimte te creëren.

Dit zijn de belangrijkste stappen voor de korte termijn. Zo kunnen we de bouw op gang brengen, waterveiligheid garanderen en de natuur beschermen. Op de langere termijn is meer nodig. Het kabinet gaat de komende weken in gesprek om keuzes te maken. Onze inzet is dat wij en de volgende generaties in een land kunnen wonen waar ruimte is voor natuur, ruimte om te wonen, ruimte voor economie, maar wel op een manier waarmee ons land in balans is. Zo beschermen we de schepping, zo werken we aan perspectief.