Zorgen over gevolgen ECB-beleid - Hoofdinhoud
De Europese Centrale Bank (ECB) houdt al jaren de rente laag. De VVD respecteert de onafhankelijk rol en positie van de ECB als het gaat om het monetaire beleid, maar vindt het pakket aan maatregelen van de ECB fors. De VVD in het debat met minister Hoekstra verschillende punten aangekaart. Allereerst de mogelijkheden om het verdrag waarin de opdracht en het mandaat van de ECB is opgenomen aan te passen. Verder heeft VVD Tweede Kamerlid Aukje de Vries minister Hoekstra gevraagd om met zijn collega’s in Europa het gesprek aan te gaan over de lage rente en de gevolgen daarvan voor de financiële stabiliteit. Verder heeft de VVD minister Hoekstra gevraagd om in gesprek te gaan met de banken en DNB over de mogelijk negatieve spaarrente. De VVD wil weten wat de voor- en nadelen zijn (ook van een verbod). Want de VVD vindt een negatieve spaarrente slecht uitlegbaar.
Bekijk hier het volledige debat.
Bijdrage Aukje de Vries bij AO Effecten van het ECB-beleid op 24 september 2019:
Dank u wel, voorzitter. Ik wil allereerst zeggen dat ik net als de heer Nijboer denk dat het belangrijk is dat de ECB een onafhankelijke positie heeft. Maar ik ben ook van mening dat het, ook gelet op de grote gevolgen en effecten die het beleid van de ECB kan hebben, wel aan de politiek is om in een aantal gevallen gewoon uit te spreken wat ze ervan vindt. Ik denk dat het pakket op dit moment inderdaad erg fors is. Daarbij speelt voor mij ook mee dat toch wel aangegeven wordt dat het aantoonbare effect van al die grote pakketten beperkt is. Ik ben ook wel benieuwd wat de minister daarvan vindt. Het is een complex onderwerp, en toch zien we hier als politici burgermails over binnenkomen, omdat de pensioenfondsen geraakt worden en de spaarders bang zijn dat er een negatieve spaarrente aan gaat komen. In die zin vind ik het wel verstandig dat we ons in een aantal gevallen uitspreken, hoewel we die onafhankelijke rol natuurlijk respecteren.
Dan kom ik bij iets wat gisteren (bij het gesprek met de president van De Nederlandsche Bank) aan de orde is geweest, namelijk de gevolgen van de lage rente voor de financiële stabiliteit. Die kunnen natuurlijk ook groot zijn. Gisteren is voorgesteld dat het belangrijk is dat ook de ministers van Financiën erover spreken wat de gevolgen van de lage rente voor de financiële stabiliteit kunnen zijn. Ik meende dat ik een aantal collega's daar hiervoor al over hoorde praten. Ik zou dan ook de minister willen vragen om dat in ieder geval met zijn collega's ook te gaan bespreken.
Een aantal leden hebben het ook gehad over het verdrag waarin het mandaat van de ECB geregeld is. Ik ben wel benieuwd hoe de minister daarnaar kijkt en welke oplossingen hij daarin ziet, Want we zien natuurlijk centrale banken die een andere, bredere opdracht hebben en we zien dat dat soms ook op een andere manier wordt ingevuld. Ik ben op zich ook wel benieuwd naar de reactie op de eerdere vragen over de bandbreedte als het gaat om de inflatiedoelstelling en om de stemverhoudingen.
Er is natuurlijk nu weer een heel breed programma afgesproken of aangekondigd door de ECB. Ik ben ook wel benieuwd of dat volgens de minister nog binnen het huidige mandaat blijft of kan blijven in de komende jaren. We zien dat ze, en daar was gisteren ook heel veel discussie over, nog net niet in gevecht met elkaar waren of de ECB nou de enige oorzaak was van de lage rente of dat er meerdere oorzaken waren. Ik denk dat de waarheid dan wel in het midden zal liggen. De ECB heeft natuurlijk invloed op die rente, maar ik denk dat er inderdaad ook wel een aantal onderliggende oorzaken zijn die zorgen dat die rente zo laag is, ook in heel veel landen zo laag. Ik ben wel benieuwd naar de visie van de minister daarop. Welke oorzaken zijn dat en zijn dat ook nog oorzaken waarop je zou kunnen sturen?
Een aantal leden vóór mij hebben ook al gesproken over een mogelijke negatieve spaarrente. Ik moet eerlijk zeggen dat ik dat heel slecht uitlegbaar zou vinden, zeker nu we net stappen hebben gezet om die spaarbelasting een beetje eerlijker te maken. We zijn wel benieuwd hoe de minister ernaar kijkt wat nou de effecten zouden zijn van zo'n negatieve spaarrente, ook op de financiële stabiliteit. De topman van de Deutsche Bank zegt dat de negatieve rente het financiële stelsel zal ruïneren. Dus ik ben wel benieuwd hoe de minister daarnaar kijkt. De heer Knot zegt: het is nu nog niet nodig en wat mij betreft gaan we dat experiment ook niet aan. Ik denk dat het belangrijk is dat de minister heeft aangekondigd — als hij dat vandaag niet had aangekondigd, had ik het hem gevraagd — om in ieder geval in gesprek te gaan met de banken en ook nog eens goed voor ons op een rijtje te zetten wat nou precies die voor- en nadelen zijn, en de gevolgen van zowel een negatieve spaarrente alsook een verbod op negatieve spaarrente.
Ik vind het belangrijk dat de minister wel met de banken gaat praten omdat ik meer inzicht wil hebben, ook in die voor- en nadelen. Mevrouw Leijten heeft het nu over een verdienmodel van de banken. Natuurlijk, daar is een verdienmodel, maar het feit dat je een verbod in zou stellen wil niet zeggen dat die kosten niet ergens anders verhaald zouden worden. Ik vind het ook belangrijk dat we daar zicht op hebben. Ik zeg u eerlijk: ik vind het ook slecht uit te leggen als er een negatieve spaarrente zou komen. Ik heb dan ook zorgen over wat het doet met het risicovolle gedrag van mensen en de financiële stabiliteit. Maar ik wil wel eerst gewoon de stap die de minister nu ook heeft aangekondigd wel graag gaan zetten.
Ik ben benieuwd wat de minister dan precies ook met de banken wil gaan bespreken. Ik wil de minister oproepen om in gesprek te gaan met de Nederlandse banken. We hebben gisteren natuurlijk wel iets gehoord van de president van De Nederlandsche Bank, onder andere: “het is nu nog niet nodig en "wat mij betreft gaan we dat experiment niet meemaken van negatieve spaarrentes". Het lijkt me goed dat ook hij betrokken wordt bij de gesprekken hierover.