VVD: Friese taal behouden en gebruik stimuleren - Hoofdinhoud

In het regeerakkoord staat onder meer onze taal belangrijk is voor de trots van een land. Dat geldt natuurlijk net zo goed voor het Fries, als tweede officiële rijkstaal, en de provincie Fryslân. De VVD vindt het belangrijk de Friese taal als de tweede officiële rijkstaal te behouden. Door mensen voor het Fries te enthousiasmeren, te stimuleren en te faciliteren. De Raad van Europa is kritisch op het Fries in het onderwijs. Er dient een versnelling plaats te vinden om ervoor te zorgen dat er op scholen Fries geleerd wordt. VVD Tweede Kamerlid Aukje de Vries heeft minister Ollongren daarnaast ook gevraagd naar de mogelijkheden voor meer zichtbaarheid van het Fries in het publieke domein.

Bekijk hier het volledige debat.

Bijdrage Aukje de Vries bij AO Bestuursovereenkomst Friese taal en cultuur (BFTK) op 26 juni 2019:

Dank u wel, voorzitter. Ik begin toch met iets korts in het Fries. Ik hoop dat de minister dat kan verstaan. Ús taal, ús flage, ús folksliet, ús betinkingen binne gjin symboalyske saken út it ferline, mar tekens fan trots, frijheden, rjochten en plichten fan ús lân. Dat staat in het regeerakkoord over Nederland en ik denk dat het ook voor het Fries, de Friese taal en de provincie Fryslân geldt. Ik denk dat alle Friezen trots zijn op hun taal en het is dan ook belangrijk dat we die tweede officiële rijkstaal blijven behouden. Het is belangrijk dat we daar mensen voor enthousiasmeren, dat we stimuleren, maar ook faciliteren.

Onderwijs:

Dan kom ik bij het eerste punt, dat ook al aangestipt is tijdens de aanbieding van de petitie die we zonet hebben gehad, namelijk het onderwijs. De Raad van Europa is daar heel kritisch over in de zesde voortgangsrapportage. Wat wij wel belangrijk vinden, is dat er een versnelling gaat plaatsvinden. We zien dat de provincie Friesland al heel veel ontheffingen afgeeft en we zijn ook wel benieuwd wat ervoor nodig is om te zorgen dat dat in de toekomst minder gaat gebeuren. We denken namelijk dat het belangrijk is dat op de scholen gewoon ook Fries geleerd wordt.

Toezicht:

Dan kom ik bij het toezicht. Daar zijn ook veel vragen over. Wat doet de onderwijsinspectie nou eigenlijk bij het toezicht op het onderwijs in de Friese taal? Daar wordt ook wat heen en weer gewezen. Ik vind dat altijd jammer, en ik zou graag van de minister willen weten welke oplossingen zij ziet om samen met de provincie Friesland en de onderwijsinspectie vanuit BZK te kijken hoe we dat kunnen verbeteren, zodat er beter toezicht is op de Friese taal in het onderwijs.

Rechtspraak:

Een ander belangrijk punt dat ook de Raad van Europa aanstipt, is de rechtspraak en het gebruik van de Friese taal daarin. Wij zien dat de minister in een reactie in de Leeuwarder Courant in ieder geval wijst naar de provincie Fryslân en ik vind dat wel wat jammer, want ik denk dat het eigenlijk een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de provincie en van het ministerie van BZK zou moeten zijn om toch te kijken of er praktische oplossingen gevonden kunnen worden. Uiteindelijk is Kneppelfreed niet voor niets geweest. Ik hoop dat de minister weet wat Kneppelfreed was, anders kan ik het straks altijd nog toelichten.

Zichtbaarheid:

We hebben zonet de petitie van Sis Tsiis aangeboden gekregen over de zichtbaarheid van het Fries in de omgeving, in de samenleving. Een van de voorbeelden daarvan was op het politie-uniform. Ik ben wel benieuwd naar de reactie van de minister, hoe zij daarnaar kijkt en hoe we misschien ook wel op andere manieren het Fries meer zichtbaar kunnen maken in de omgeving.

Zorg:

Mijn laatste punt is de zorg. We zien dat heel veel mensen als ze ouder worden, toch veel vaker en sneller terugvallen op de Friese taal, de eerste taal die ze hebben geleerd. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij mensen met dementie. Ik vind het belangrijk dat daar aandacht voor is. De provincie heeft daar wel een project voor, maar we zijn ook wel benieuwd hoe het ministerie ertegen aankijkt en hoe we verder zouden kunnen stimuleren dat er in de zorg, zeker ook voor ouderen, voldoende Friese taal gebruikt wordt.

Dank u wel, voorzitter.