De lange weg naar Eerlijk - Hoofdinhoud
Het voelde een beetje als een feestje, gisteren na stemming in de landbouwcommissie over de nieuwe wetgeving die oneerlijke handelspraktijken moet aanpakken. Of beter: een zucht van verlichting ging door de zaal. Want het was een lange weg geweest.
Al tijdens mijn eerste jaren in het Europees Parlement kaartte ik met collega’s de oneerlijke machtsverhouding in de voedselproductieketen aan: duizenden individuele boeren tegenover een handjevol inkopers namens de supermarkten. Het leverde me in mijn eerste jaar al een boze brief op van het CBL, toen we als CDA stemden voor een verbod op verkoop onder de kostprijs, zoals in sommige landen gangbaar was en is. In de Europese begroting maakten we bovendien geld vrij voor het monitoren, door een unit van de Europese Commissie, van de prijzen in de keten. Veel deed de Commissie echter niet en toen het begrotingsjaar bijna verstreken was kreeg ik een net briefje van landbouwcommissaris Fischer-Boel dat ze de prijzen best wel wilde monitoren maar dat niet kon omdat die informatie bij het directoraat-generaal mededinging lag, dat deze gegevens niet wilde delen. Kafka is er niets bij…
Of Fischer-Boel inderdaad gedwarsboomd werd door DG Mededinging, geleid door niemand minder dan Neelie Kroes, of dat beide liberale dames de situatie van boeren wel prima vonden - ik zal het nooit weten. Feit is dat er van de monitoring niets terecht kwam. Later kwam Eurocommissaris Ciolos en werden de prijzen wel in de gaten gehouden. Maar meten en weten zijn nog geen oplossing. Pas onder de huidige Europese Commissie zette landbouwcommissaris Phil Hogan de moedige stap voorwaarts en legde concrete wetgeving op tafel, die de scheve verhoudingen in de keten moeten helpen rechttrekken. Zo worden late betalingen, annuleringen door supermarkten en het laten opdraaien van boeren voor onverkochte producten verboden. Ook moeten lidstaten verplicht een nationale autoriteit opzetten die toeziet op de naleving van deze regels. Belangrijk voor het Europees Parlement - en voor het CDA, met onze Annie Schreijer in de landbouwcommissie - is verder dat deze wet ook voor producenten van buiten de EU geldt, om te voorkomen dat inkopers Europese producenten links laten liggen en met producenten van buiten in zee gaan.
Een akkoord met de Raad van Landbouwministers wordt binnenkort verwacht, waarna de wet is aangenomen - een enorme stap voorwaarts! Zijn we er dan? Nog niet helemaal. De uitvoering in Nederland moet voortvarend aangepakt worden. Niet simpel in een land waar “veel voor weinig” het adagium is en de prijzen in de supermarkt vaak aanzienlijk lager zijn dan in de landen om ons heen. En toch moet het gebeuren. Roofbouw op boeren is uiteindelijk in niemands belang. Wie levert anders ons voedsel en onderhoudt ons landschap? Niemand zei dat het makkelijk was. De weg naar Eerlijk is lang. Maar gelukkig blijven we stappen zetten.