Begroting Infrastructuur en Waterstaat - Hoofdinhoud

Voorzitter, Nederland is een dichtbevolkt land met ruim 17 miljoen mensen. Met veel infrastructuur zoals: wegen, spoor, vaarwegen, vliegvelden en havens. Dat alles in een waterrijke delta waarvan een groot deel onder de zeespiegel ligt. De wereld kijkt met bewondering naar Nederland. Het is knap hoe we het hier allemaal naast elkaar georganiseerd hebben, op dit kleine stukje aarde. Dat is zeker niet vanzelfsprekend. Dat is van oudsher tot stand gekomen dankzij hard werken en knappe innovaties.

Nederlanders verwachten dat de infrastructuur gewoon goed geregeld is, gewoon van A naar B; betaalbaar, betrouwbaar, veilig, snel en schoon. Gemiddeld legt iedere Nederland 11.000 kilometer per jaar af, met zijn allen is dat 187 miljard kilometer. Maar we maken niet alleen intensief gebruik van de weg, ook het treingebruik groeit ieder jaar (2%) en dit zet door. De luchtvaart blijft ook groeien. Volgend jaar gaan we (2,4%) naar 77,5 miljoen passagiersbewegingen, waarvan Schiphol er 68 miljoen voor zijn rekening neemt.

Veel gaat goed, zo zit het goederenvervoer in de lift door een florerende economie en wereldhandel. Nederland, Schiphol en de Rotterdamse haven profiteren. Beiden mainports zijn goed voor 114.000 banen en elk circa 9 miljard aan toegevoegde waarde. Ondanks de groei in het verkeersvolume is de uitstoot verminderd en de luchtkwaliteit verbeterd. Nederland voldoet vrijwel overal aan de EU-normen voor luchtkwaliteit en komt in de buurt van de strenge WHO-normen. (stikstofdioxide in 99,98% van de gevallen, fijnstof 87% en ultrafijnstof 17%).

Voorzitter, we moeten ons ook realiseren dat deze mooie beelden ver weg staan van de dagelijkse realiteit op de weg en in het ov. Helaas belanden we dan net iets te vaak in de file of in een overvolle trein en dat terwijl vervoer gewoon bittere noodzaak is.

Voorzitter, we staan echt niet voor onze lol in de file. We zitten ook niet voor onze lol hutjemutje opgepropt in een trein. Naast een slecht humeur en het verlies van kostbare tijd, zorgen files voor schade aan de economie en het milieu. Het is dus slecht voor banen, welvaart en welzijn.

Onvrede zit niet alleen in toenemende files of een traag, inflexibel openbaar vervoer: veel automobilisten voelen zich een melkkoe van de overheid, of missen simpelweg een serieus vervoersalternatief. Veel reizigers in het openbaar vervoer vinden dat ze geen waar krijgen voor hun geld.

Mensen willen geen files, maar vlotte, veilige wegen.

Geen vieze treinen, maar frisse treinen.

Geen vertraging, maar op tijd aankomen.

Gewoon je fiets kunnen stallen en dat die er nog staat als je terugkomt. Geen gedoe met extra belastingen op autorijden of ingewikkelde kaartjes aanschaffen om in een bus, tram of trein te stappen.

De VVD wil problemen aanpakken en oplossen. Ik benoem achtereenvolgens:

• 1) 

  wegen
• 2) 

  innovatie
• 3) 

  vernieuwing in het openbaar vervoer
• 4) 

  belang mainports
• 5) 

  goederenvervoer
• 6) 

  verkeersveiligheid.

Wegen

Voorzitter, Investeren in keiharde infra blijft gewoon hard nodig. De te verwachte groei van het wegverkeer tot 2022 wordt maar voor een deel opgevangen door een uitbreiding van het wegennet. Het reistijdverlies kan hierdoor toenemen met 28% ten opzichte van 2016. De maatschappelijke kosten van files en vertragingen op hoofdwegen bedragen tussen de 2,8 tot 3,7 miljard euro en dan heb ik de secundaire wegen niet meegeteld. Ik schrik daarvan.

De VVD wil doorgaan met de aanleg en verbreding van wegen. Dat is hard nodig. Er zijn de afgelopen jaren flinke stappen gezet om Nederland bereikbaar te houden en dat moet zo blijven en verbeteren.

Ik kom bij het notaoverleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en

Transport op de details, maar wil hier de A4, A7, A15, de verkeersaders naar het zuiden, oosten en noorden (A1, A2, A12, A28 en A58) bewust noemen.

Ook de extra Rijksmiddelen voor Amsterdam, de regio Rotterdam-Den Haag en goederencorridor Oost (elk 200mln).

Volgens mij zijn goede keuzes gemaakt in het regeerakkoord. We moeten snel aan de slag, want infra aanleggen duurt lang en is ingewikkeld. Ook met de ontbrekende schakels zoals de verlengde A15, verbinding A13-A16, Blankenburgtunnel en de Ring Utrecht. Ik wil quick wins voor de korte termijn en stappen zetten om de langdurige projecten vlot te trekken.;

Mijn kernboodschap; asfalt werkt, files moeten verminderen, het filemonster moet een kopje kleiner. Hoe ziet de Minister dat? Wat gaat zij doen om het filemonster in toom te houden? Hoe brengen we het filemonster tot stilstand en af en toe een flinke nederlaag? Vertragingen helemaal uitsluiten kan niet, net als ongeremd met de asfaltwals door het land gaan, maar doorrijden is wel altijd beter. Natuurlijk is het een combinatie, maar slimme oplossingen in combinatie met meer asfalt us nodig. Ook volgens de ANWB stijgt de filezwaarte sterk (+38% in 2021 en 70% in 2030). Dat is niet acceptabel! Nederland mag niet stil komen te staan. De mensen die dagelijks in de file staan, weten het wel waarom ik hier voor hen spreek.

Daarom heeft de VVD via het regeerakkoord extra geld voor infrastructuur vrijgemaakt. Geld dat volgens een verdeelsleutel voor wegen, spoorwegen en vaarwegen wordt verdeeld. In overleg met gemeenten en provincies moeten ook afspraken gemaakt worden over het onderliggende wegennetwerk, want 60% van de vertragingen zit daar. Een goede aansluiting tussen rijks-, provinciale en gemeentelijke wegen is dan van wezenlijk belang.

Ik heb een motie voorbereid om het ‘filemonster aan te pakken’. Om de filedruk/filezwaarte continu te blijven verminderen. Daarbij zijn de knelpunten uit het regeerakkoord, de file-top 50 en de nationale markt- en capaciteitsanalyse wat de VVD betreft bepalend en prioriteit. En er is meer.

Innovatie

Nieuwe ontwikkelingen, zoals de zelfsturende auto, schoner vervoer en bijvoorbeeld de hyperloop, een innovatief concept voor een supersnelle toekomstige transportverbinding in een luchtledige buis, verdienen ruim baan of ondersteuning, zeker in de beginfase. De VVD wil dat de hyperloop serieus onderzocht wordt. Welke mogelijkheden zijn er? Het liefste zie ik een flinke pilot die kabinetsbreed ondersteund wordt. Natuurlijk met aandacht voor private financiering , maar met de intensieve samenwerking tussen kennisinstellingen, Europese en eigen investeringsfondsen. Kansen pakken en je nek uitsteken. Als het ergens kan, dan is het in Nederland.

De VVD dient hiertoe samen met andere partijen een motie over in, want innovatie begint in de polder.

Om het filemonster te verslaan is het ook verstandig om belemmeringen in bestaande wetgeving op te ruimen. De huidige wetgeving mag nieuwe ontwikkeling niet in de weg zitten. Met digitale data kan nu al enorm veel, de nieuwe mogelijkheden zijn legio. De autofabrikanten verduurzamen hun assortiment, de E- en ICT-auto doet zijn intrede. Waterstof komt eraan en zelfrijdend wordt de toekomst. Met meer gemak en veiligheid. Het is niet de vraag of, maar wanneer? Schone, zelfsturende auto’s zullen bij stilstand een energiebron zijn. Binnensteden zullen profiteren van nog schonere lucht.

De VVD wil wel dat mensen zelf kunnen blijven kiezen of, én in welke auto, ze rijden. Bij een gelijker speelveld tussen brandstoffen én met betaalbare nieuwe modellen kan de consument kiezen. Of dat nu regulier een zuinige diesel, schone benzine, elektrisch of dadelijk waterstof is. De wereld van mobiliteit gaat in de komende jaren dus fors veranderen.

Dit ziet de VVD als een kans voor Nederland; onze kennis, kunde en vernieuwing van ons bedrijfsleven en universiteiten inzetten voor een betere bereikbaarheid. Met experimenteerruimte, samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid. Nieuwe mogelijkheden verkennen om samen slimmer en duurzamer transport te bereiken. De Eindhovense regio is een lichtend voorbeeld.

Naast alle hightech is het nodig om gewoon door te kunnen rijden, in Nijmegen zijn bijvoorbeeld de aanvangstijden van het hoger onderwijs en de universiteit aangepast om 22.000 studenten in de spits beter te spreiden. Dat is low-tech, maar toch razend effectief.

In het kader van onze strijd tegen het filemonster, wil de VVD ook spitsstroken beter benut zien. Ik pleit ook voor meer veiligheid door wegbewijzering en matrixborden en het sneller bergen van auto’s bij ongelukken.

Een oud-collega mailde: ‘Op de A27 bij Utrecht stond rond 08:15 een vrachtwagen stil met een klapband. Een servicewagen was aan het werk, beveiligd door rode kruisen en een pijlwagen. De file stond inmiddels tot Hilversum. Waarom wordt iemand die zijn banden niet controleert meteen geholpen en zijn duizenden automobilisten vervolgens de dupe? Waarom niet verhelpen tot na de spits?’ Graag een reactie. Wat zouden hier de mogelijkheden zijn, zo vraag ik de minister.

Vernieuwing in het Openbaar Vervoer

Ook de wereld van het openbaar vervoer staat niet stil. Je plant je reis met een persoonlijke reisplanner, die op basis van voorkeur, je actueel kan aangeven wat het snelst, meest duurzaam of goedkoopst is. Nieuwe aanbieders als Uber en Abel verdienen een kans.

De VVD wil dat de beschikbare OV-data voor alle aanbieders van mobiliteit wordt opengesteld. Dan kunnen reisadviezen op maat gemaakt worden.

De VVD wil van de staatssecretaris weten of het bedrijf dat ov-chipkaart organiseert veel meer reisdata kan laten delen. De VVD vindt dat alle mobiliteitsaanbieders toegang moeten hebben tot de OV-betaalmarkt. Hoe denkt de staatssecretaris daarover?

Verder moeten de financieringsstromen van het openbaar vervoer ontschot worden zodat, zeker in de minder drukke delen van ons land, openbaar vervoer voortaan afgestemd is op de vraag. Geen bussen die in plaats van reizigers alleen maar warme lucht vervoeren, alleen omdat de dienstregeling dat bepaald.

De VVD wil dat meer treinlijnen in de regio van het hoofdnet worden afgesplitst en regionaal worden aanbesteed zoals ook in het regeerakkoord staat. Als andere vormen van openbaar vervoer klantvriendelijker en goedkoper zijn om deze lijnen te vervangen moet dat mogelijk zijn en er moet een oplossing komen voor de slecht presterende HSL. De reiziger moet waar voor zijn geld krijgen. Wat gaat de staatssecretaris hieraan doen?

Mainport en goederen

De rol van de mainports Schiphol en Rotterdam verdient blijvende aandacht. De VVD benadrukt het belang van deze mainports voor de BV Nederland. Het is ook zeker geen vanzelfsprekendheid. Wees er zuinig op. De mainports geven werkgelegenheid en maken ons aantrekkelijk als vestigingsland. Deelt de Minister onze mening?

Hetzelfde geldt voor het goederenvervoer. Er worden vele eisen aan het goederentransport gesteld, terwijl de voorzieningen achterblijven. Een co-investering in verzorgingsplaatsen voor truckers, zodat extra publieke of private parkeerfaciliteiten geboden kunnen worden rondom de belangrijkste goederencorridors, is welkom. Mag ik de Minister verzoeken daar naar te kijken?

Verkeersveiligheid

Naast extra asfalt, slimmer openbaar vervoer en vernieuwing blijft verkeersveiligheid belangrijk. Zeker met de smartphone in het verkeer waar de WegenVerkeersWet uit 1994 geen rekening mee hield. Specifiek vraag ik aandacht voor dramatische ongevallen als gevolg van het gebruik van appen in het verkeer. Vaak zijn het onschuldige jongeren die daar slachtoffer van worden. Door iemand die appte in plaats van handen aan het stuur.

….Een kind doodgereden op een donkere weg……

… Onbeschrijfelijk leed, aangedaan in een split-second…..

De VVD wil daarom dat de strafmaat omhoog gaat en het appen indien mogelijk scharen onder ‘Roekeloos Rijden’ en daarmee juridisch gelijk stellen aan drank en drugs in het verkeer.

Appen als automobilist of chauffeur kan gewoon niet.

Iedereen weet het, maar toch gebeurt het. Dan loop je risico. Bewustwording is echt hard nodig. Elkaar erop aanspreken. Voorkomen is het beste, maar als er schade is, dan is die meestal onnoemelijk groot en voor eeuwig.

Verzekeraars hebben ook een rol, bijvoorbeeld door mobiel gebruik uit te sluiten en niet te vergoeden als de schade voorkomt uit smartphonegebruik. De politie, die controleert en constateert, en wat mij betreft ook de telefoon gaat uitlezen na een ongeval. Want veroorzakers van een dodelijk ongeval moeten daadwerkelijk bestraft kunnen worden.

De VVD wil daarom preventie, gerichte handhaving en sanctionering. Een veroorzaker van een ongeval mag volgens de VVD-fractie niet meer kunnen wegkomen met een taakstraf, maar gevangenisstraf en permanente rijontzegging voor recidivisten. Ik vraag het kabinet hierop te reageren. Onze hufteraanpak wordt hier aangescherpt, waar we eerder al onderzoek lieten doen naar een progressief boetestelsel waar lichte vergrijpen minder en zware overtredingen zwaarder worden belast, naar het harder straffen op roekeloos rijden en ons pleidooi voor verkeershandhaving.

Afronding

Deze begroting, met regeerakkoord, de nieuwe financiële middelen zetten een mooie stap om Nederland bereikbaar te houden.

Zijn we dan klaar? Nee, absoluut niet, want de files zullen blijven toenemen dus het filemonster moeten we echt gaan bestrijden, het openbaar vervoer kan veel vraaggerichter en moderner, ICT en innovatie biedt ons nieuwe kansen, de logistieke werkgelegenheid en verkeersveiligheid blijven belangrijk.

Dus aan het werk,

Werk In uitvoering!