Soorten referenda

Met dank overgenomen van Parlement.com.

Er zijn vele soorten referenda die elk hun voor- en nadelen hebben. Zo kan het initiatief van een referendum¹ bij de burgers of de overheid liggen. Referenda kunnen gaan over het terugdraaien van een overheidsbeslissing of over een initiatief van de burgers. Ook kan de uitslag van een referendum bindend of niet-bindend zijn. De volgende referenda zijn mogelijk:

Adviserend referendum	Niet-bindend referendum
Beslissend referendum	Bindend referendum
Bindend referendum	Een referendum waarvan de overheid zich aan de uitslag moet houden.
Consultatief referendum	Niet-bindend referendum
Correctief referendum	Referendum waarmee kiezers zich kunnen uitspreken over een reeds door de overheid genomen beslissing, of over een beslissing die de overheid op het punt staat te nemen maar die nog niet officieel vaststaat. Een correctief referendum is dus gericht op het tegenhouden of terugdraaien van een overheidsbeslissing en is over het algemeen bindend.
Decisoir referendum	Bindend referendum
Facultatief referendum	Raadplegend, niet verplicht, referendum
Niet-bindend referendum	Een referendum waarvan de overheid de uitslag naast zich neer mag leggen. Niet-bindende referenda worden ook wel 'raadgevende' of 'raadplegende' referenda genoemd, terwijl het in die gevallen eigenlijk gaat om een niet-bindend, raadgevend referendum resp. een niet-bindend, raadplegend referendum.
Obligatoir referendum	Verplicht referendum
Plebisciet	Raadplegend referendum
Raadgevend referendum	Een referendum dat op initiatief van de burgers wordt gehouden. Raadgevende referenda² kunnen zowel bindend als niet-bindend zijn. Nederland kende tussen 2015 en 2018 een niet-bindend raadgevend referendum.
Raadplegend referendum	Een referendum dat op initiatief van de overheid wordt gehouden. De uitslag van kan in principe bindend of niet-bindend zijn. Omdat deze veelal niet-bindend zijn, wordt de term 'raadplegend referendum³' ook gebruikt in gevallen waarin het om precies te zijn om een niet-bindend, raadplegend referendum gaat.
Verplicht referendum	Een referendum dat op grond van de wet gehouden moet worden, bijvoorbeeld als in een wet is geregeld dat een grondwetswijziging of het afstaan van bevoegdheden aan internationale instellingen op deze manier aan het volk voorgelegd moet worden.
Volksinitiatief	Een referendum over een door burgers geagendeerd voorstel of onderwerp. De uitslag van een volksinitiatief kan bindend of niet-bindend zijn.

Meer over

referendum¹

1.
Een referendum is een volksstemming over een bepaalde politieke kwestie. Over referenda wordt in Nederland al decennialang gediscussieerd. Voorstanders vinden deze volksstemmingen een goede manier om burgers meer invloed te geven. Tegenstanders zeggen dat in een representatieve democratie volksvertegenwoordigers zijn gekozen om zorgvuldige belangenafwegingen te maken.
2.
Tussen 1 juli 2015 en 10 juli 2018 maakte de Wet raadgevend referendum (Wrr) het voor Nederlandse burgers mogelijk om een raadgevend referendum aan te vragen over wetten die waren aangenomen. Dit betrof tevens wetten ter goedkeuring van verdragen. Als uiteindelijk ten minste 300.000 kiesgerechtigden een geldig verzoek hadden ingediend, werd een raadgevend referendum uitgeschreven. Het Kabinet-Rutte III besloot de wet in te trekken, omdat het vond dat het raadgevend referendum niet aan de verwachtingen had voldaan. De Eerste Kamer stemde op 10 juli 2018 in met de intrekkingswet.
3.
Een raadplegend referendum (ook wel: plebisciet) is een referendum dat op initiatief van de overheid wordt gehouden. De uitslag van een plebisciet kan in principe bindend of niet-bindend zijn. Omdat plebiscieten veelal niet-bindend zijn, wordt de term 'raadplegend referendum' ook gebruikt in gevallen waarin het om precies te zijn om een niet-bindend, raadplegend referendum gaat.