De veiligheid van gevangenispersoneel is in gevaar - Hoofdinhoud
Gevangenispersoneel en gedetineerden lopen gevaar. Door onderbezetting kan de veiligheid niet meer worden gegarandeerd. ‘Het is wachten op de eerste dode’, zo klonk het zelfs vanuit het gevangenispersoneel. Het ziekteverzuim is hoog, er wordt minder gecontroleerd op drugs en wapens en geweldsincidenten zijn er dagelijks. Het broeit in de gevangenissen en dat is slecht voor de veiligheid, niet alleen voor het personeel maar voor de hele samenleving.
Gevangenismedewerkers zijn loyale mensen. Zij zetten zich dag in dag uit in voor de veiligheid van ons land. De groep gedetineerden waarmee zij moeten werken, heeft in toenemende mate te maken met psychische problemen, verslavingen en beperkingen. Toch is er de afgelopen jaren besloten om het gevangeniswezen te confronteren met bezuinigingen en daarmee met ontslag van goed opgeleid en kundig personeel. Een gevangenis is echter geen koekjesfabriek, die je kunt laten runnen door managers die een minimale personeelsbezetting uitrekenen om een bepaalde hoeveelheid koekjes te produceren. Veiligheid is mensenwerk. Wanneer je gedetineerden bewaakt of begeleidt, dan gaat dat niet mechanisch maar dan gebeuren er onverwachte dingen die aandacht vragen. De staatssecretaris kan niet langer uitsluitend vanaf de tekentafel met een rekenmachine naar het gevangeniswezen kijken. Hij zal moeten gaan staan voor de veiligheid van zijn gevangenispersoneel, er moet geluisterd worden naar de ernstige signalen vanaf de werkvloer.
Per dag melden zich ongeveer 600 medewerkers ziek. Overtredingen van de arbeidstijdenwet komen dagelijks meermaals voor. Voor celinspecties en drugscontroles is nauwelijks nog tijd, waardoor we wekelijks kunnen lezen over misstanden zoals smokkel van verboden middelen zoals mobieltjes in de bajes. Agressie- en geweldsincidenten zijn niet meer te tellen. Er zijn inrichtingen waar inrichtingswerkers in hun eentje de cellen openen, wat uitdrukkelijk in strijd is met de regels omdat dit gevaarlijk is. Gevangenispersoneel klaagt niet zo snel, maar nu is de druk zo hoog dat inmiddels in een brandbrief wordt gewaarschuwd voor een toenemend aantal zelfmoorden en geweldsincidenten. Een zeer ernstige boodschap waar een verantwoordelijk staatssecretaris direct mee aan de slag zou moeten.
Maar het blijft stil. De boodschap aan dit gevangenispersoneel kan toch niet zijn dat ze de formatie maar rustig af moeten wachten, dat ze nog maar even moeten volhouden in de hoop dat het niet escaleert? Dat is onaanvaardbaar, er moet nú iets gebeuren. Er is nu meer goed opgeleid personeel nodig. Daarmee kan er meer tijd worden uitgetrokken voor ieders veiligheid binnen, én buiten de gevangenis. We moeten immers niet vergeten dat vrijwel alle gedetineerden ooit terugkeren in de samenleving. De inzet van voldoende personeel draagt bij aan een soepeler terugkeer van criminelen in de samenleving. Doen we dat niet, dan hebben we voor de langere termijn niet alleen binnen de bajessen maar voor de hele samenleving een veiligheidsprobleem gecreëerd.
Dit artikel verscheen eerder op Joop