To be or not to be: aandacht en zorg voor ouderen (column ND) - Hoofdinhoud

We hebben elkaar nodig. En ik heb u nodig.

Eerst het eerste. Ik weet niet hoe dat bij u is, maar ik vind het vaak veel makkelijker om anderen te helpen dan zelf om hulp te vragen. Toch komen we allemaal vroeg of laat in een afhankelijke positie. Als we onze geliefden en vrienden dan niet om hun hulp vragen, ontnemen we hen ook de vreugde die naastenliefde vaak oplevert. En zonder liefdevolle zorg en voldoende aandacht kan ik me goed voorstellen dat ouderen zomaar naar het einde verlangen. Maar zo voltooid als een oudere zijn leven kan ervaren, het ziet er allemaal toch weer anders uit als de kleinkinderen hun natte neuzen tegen het voorraam duwen. Of als de buurman de portier van zijn auto voor je opent voor een ritje over de Boulevard. Of als we steeds weer merken dat er met hart en ziel voor ons gezorgd wordt.

Afhankelijkheid is geen pretje. En de aandacht van familieleden, vrienden en buren kan nooit zo overvloedig zijn dat ze altijd alle eenzaamheid zal kunnen verjagen. Soms is die echt existentieel. Het is ook niet eerlijk om alleen maar romantisch te doen over de herfst van het leven. Want een kille novemberdag is soms gewoon een sombere dag. En toch. Ik zal nooit kunnen aanvaarden dat we als samenleving een dodelijke pil als antwoord op die somberheid zullen gaan beschouwen. Helemaal niet als er nog een wereld te winnen is als het gaat om goede zorg en warme aandacht voor onze ouderen. Ik zal het dus ook echt niet over mijn hart kunnen verkrijgen om in de volgende kabinetsperiode - passief, laat staan actief - mee te werken aan een wettelijke regeling voor hulp bij zelfdoding bij gezonde, vitale ouderen die hun leven als voltooid zien.

Over de plannen rond 'voltooid leven' zullen de meningen ook blijven verschillen. Ik wil echter een beroep doen op D66 om hun initiatiefwet hierover aan te houden en eerst te werken aan een gezamenlijke agenda ´waardig ouder worden´. Ik blijf onoverkomelijke bezwaren houden tegen hulp bij zelfdoding als ouderen zich overbodig of eenzaam voelen. Die bezwaren zullen er ook na de komende kabinetsperiode blijven. Maar waar we elkaar politiek en maatschappelijk wel zouden kunnen vinden, is in een inzet voor een samenleving waarin ouderen gezien en gewaardeerd worden. Met een gezamenlijke agenda voor ‘waardig ouder worden’ kunnen we daar werk van maken. Toen wijlen Els Borst terugblikte op het toenmalige euthanasiedebat erkende ze dat zij en haar medestanders destijds de verkeerde volgorde hebben gehanteerd. Eerst kwam namelijk de euthanasiewet en pas daarna kwam er meer aandacht voor palliatieve zorg. Die volgorde, zo vond Els Borst achteraf, had andersom gemoeten. We dreigen nu dezelfde fout te maken door eerst zelfdoding bij ‘voltooid leven’ mogelijk te maken en pas daarna te gaan werken aan de agenda ‘waardig ouder worden’.

Er is nog zoveel meer te doen als het gaat om een samenleving die omziet naar ouderen. De ChristenUnie heeft het initiatief genomen tot een maatschappelijke en politieke gelegenheidscoalitie en vandaag komen we met een gezamenlijk manifest. Omroep MAX, ouderenorganisatie KBO-PCOB, EO, Present, NPV, Agora, ChristenUnie, SP, CDA en talloze ‘bekende Nederlanders’ pleiten daarin onder andere voor meer ruimte voor mantelzorg, vrijwilligerswerk, passende woonvormen voor ouderen, het tegengaan van eenzaamheid en de aanstelling van levensbegeleiders. Dat manifest bevat voorstellen waarmee we, ook met D66, de komende kabinetsperiode aan de slag kunnen. Zodat we gezamenlijk werken aan een samenleving waarin ouderen een volwaardige plaats hebben. Meer aandacht en betere zorg is voor veel ouderen een kwestie van to be or not to be.

Of de politiek in de komende tijd de prioriteit gaat geven aan ‘voltooid leven’ of aan - zoals ik vurig hoop - ‘waardig ouder worden’, hangt mede af van de steun voor ons manifest. En zo kom ik bij u. Ook u kunt het manifest lezen en ondertekenen op: www.waardigouderworden.nl

Nog mooier is het als u niet alleen het manifest ondertekent, maar ook zelf zorg draagt voor de ouderen in uw omgeving. Inderdaad: uw hulp is nodig!