Onder de radar

Casper van Vliet werkt bij PDC en is tevens redacteur voor de website EuropaNU.nl

Het Oekraïnereferendum zette Europa in de Nederlandse schijnwerpers. Maar, buiten wat chagrijn over de timing, werd het Nederlands voorzitterschap er deze maand niet door gekenmerkt. De vierde maand van het Nederlands voorzitterschap werd gekenmerkt door onderwerpen die in Nederland met moeite de krantenkolommen haalden. Een overzicht.

Hete hangijzers

De Raad van Ministers en het Europees Parlement bereikten deze maand eindelijk overeenstemming over een wetsvoorstel van de Europese Commissie uit 2012 over persoonlijke data. Hiermee komt er een eind aan jarenlange discussies over het opslaan van persoonlijke data, het gebruik van die data door opsporingsdiensten en het recht van burgers om zelf over die gegevens te beschikken. In tandem werd ook een akkoord over de uitwisseling van passagiersgegevens met de VS goedgekeurd. In hoeverre Nederland deze successen kan opeisen is overigens de nog maar de vraag; de doorbraak lag vooral bij het Europees Parlement dat de gewijzigde voorstellen goedkeurde.

In de Raad werd overeenstemming bereikt over het instellen van de Europese kustwacht. Nederland zal nu, namens de Raad, de onderhandelingen voeren met het Europees Parlement. Deze onderhandelingen moeten in juli tot een goed einde worden gebracht, zo hoopt Nederland. Premier Rutte lijkt bij de aanpak van de vluchtelingencrisis het succes te claimen, de deal met Turkije leek begin april immers zijn vruchten af te werpen. Die claim op succes kan echter voorbarig blijkten te zijn, nu het aantal vluchtelingen eind april weer lijkt te stijgen.

Na de onthullingen van de Panama Papers is de Commissie gekomen met voorstellen om belastingontwijking tegen te gaan. Dat brengt Nederland in een lastig parket: als voorzitter moet Nederland ermee aan de slag, maar als lidstaat is Nederland erg terughoudend voor wat betreft maatregelen op dit terrein. 

Raadsbijeenkomsten

Tijdens de vergaderingen van de verschillende raden van ministers in april wist Nederland een paar speerpunten te agenderen. Onder andere de volgende zaken werden bereikt:

  • - 
    de onderhandelingen over het volgende Meerjarig Financieel Kader voor 2021-2017 zijn informeel nu echt van start gegaan, voortbouwend op de conferentie die Nederland in januari over het onderwerp organiseerde. Nederland wil meer flexibiliteit in en een andere, duidelijker manier van financiering van de Europese begroting
  • - 
    Europese maatregelen om dure medicijnen goedkoper te maken en resistentie tegen antibiotica zijn opnieuw ter sprake gekomen, en Nederland hoopt in juni afspraken te kunnen presenteren
  • - 
    de transportministers ondertekenden de 'Declaration of Amsterdam' gericht op het mogelijk maken van zelfrijdende voertuigen. De ministers maakten vervolgens een rit door een stukje Amsterdam in zelfrijdende auto's

Minister Koenders bezocht namens de EU een aantal landen in West-Afrika in het kader van de Europese bijdrage aan de missie in Mali. Normaliter zou de Hoge Vertegenwoordiger daar het voortouw in nemen. 

Ambtenaren bespraken dossiers die door Nederland belangrijk worden gevonden, zoals de nieuwe richtlijn over detachering van werknemers, betere toegang tot openbare documenten, de digitale interne markt en het terugdringen en/of beter gebruik maken van afval.

Conferenties

In april organiseerde het Nederlandse parlement twee themaconferenties. Tijdens ieder voorzitterschap komen parlementariërs uit alle EU lidstaten bijeen om het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid te bespreken. De meeste sprekers benadrukten de noodzaak van gezamenlijke Europees militair optreden. In iedere lidstaat moet het parlement goedkeuring verlenen aan de inzet van militaire middelen. Goede samenwerking tussen parlementen kan helpen missies sneller goed te keuren. Minister Hennis-Plasschaert bouwde hier tijdens een bijeenkomst van de defensieministers twee weken later verder op voort.

Het Nederlandse parlement had daarnaast gekozen om een themaconferentie te houden over energie en innovaties op dat terrein. Het programma was vooral gericht op besparing en verduurzaming, en er werd een koppeling gemaakt met de circulaire economie - één van de speerpunten van het Nederlands voorzitterschap én van de Europese Commissie.

Een ander terugkerende conferentie op de agenda van ieder voorzitterschap is de jongerenconferentie, over het Europees jeugdbeleid. Een duidelijke Nederlandse signatuur had de bijeenkomst van experts over landbouw en innovatie. En het wordt niet veel Nederlandser dan met Cycling Festival Europe waarmee Nederland het gebruik van de fiets in hoofdsteden wil bevorderen. Het loopt tot 30 juni, wanneer het Nederlands voorzitterschap afloopt.