Griekenland: Grote politici kunnen over hun eigen ego heenstappen - Hoofdinhoud

De Griekse crisis gaat allang niet meer over de inhoud of over begrotingscijfers. Europese politici zijn er het afgelopen weekend niet in geslaagd om het hoofd koel te houden en daarmee te voorkomen dat de crisis verder escaleerde. Op papier liggen de laatste voorstellen van Griekse zijde en van de EU-instellingen dicht bij elkaar. De miljoenen waarover beide kanten het nog oneens waren, kunnen nooit de reden zijn waarom de eenheid van de muntunie op het spel is gezet.

Wat we nu zien is dan ook vooral een politieke clash. Ministers van Financiën van de andere eurolanden lijken als de dood om de Griekse regering een overwinning te gunnen, omdat ze in eigen land de hete adem van politieke partijen in hun nek voelen die een andere economische koers willen varen. Denk bijvoorbeeld aan de Spaanse conservatieve regering die koste wat kost wil voorkomen dat Podemos de wind in de zeilen krijgt als Syriza zijn zin krijgt. Als Griekenland minder rigide hoeft te bezuinigen, waarom Spanje dan ook niet?

Falend crisisbeleid is de kern van het probleem

Natuurlijk heeft de Griekse regering de afgelopen maanden alle goodwill verspeeld door geen geloofwaardige hervormingen op gang te brengen, door een nationalistische toon aan te slaan en door te flirten met Poetin. Maar de kern van het probleem zit bij de Europese leiders die weigeren om verantwoordelijkheid te nemen voor Europa door vast te houden aan een falend crisisbeleid. Het staat inmiddels buiten kijf dat de het in economisch opzicht krankzinnig is om harde bezuinigingen te eisen van een economie die aan de grond zit. Grote politici kunnen over hun eigen ego heenstappen.

Onder andere Duitsland, dat onvermurwbaar vasthoudt aan dit gefaalde beleid, heeft haar eigen economische succes te danken aan forse investeringen in kennis, innovatie, menselijk kapitaal, goede lange termijn strategieën voor bedrijven en vergroening van de economie. Waarom vormen deze zaken in combinatie met de aanpak van belastingontduiking en corruptie niet de kern van het steunprogramma voor Griekenland? Maar de schuldeisers van Griekenland geven voorlopig de voorkeur aan een boekhoudersaanpak waarmee het niet lang zal duren voordat de EU-leiders zich voor de volgende crisistop verzamelen en waarmee gedeeltelijke terugbetaling van de leningen alleen maar verder uit het zicht verdwijnt.

Referendum is sprong in het duister

Met het referendum dwingen de Grieken ons met z'n allen een sprong in het duister te nemen, maar het doorbreekt wel de politieke impasse. Het liefst zien we voor die tijd nog een politieke oplossing, maar als deze week blijkt dat die niet mogelijk is, dan is het niet meer dan redelijk dat het Griekse volk zich mag uitspreken. Maar dan moet de keus wel helder zijn: of het strenge bezuinigingsplan van de Eurogroep, of geen Europese steun meer en een grote kans op een Grieks faillissement.

De komende week dagen zijn cruciaal, maar de deadline van 30 juni is niet keihard. Als Griekenland haar lening aan het IMF niet terugbetaalt, dan heeft het IMF dertig dagen om te beslissen wat ze doen met de wanbetaler. Een groter probleem is het niet verlengen van het Europees steunpakket. “Deadline is deadline”, zei staatssecretaris Wiebes stoer, maar feitelijk heeft de eurogroep de hete aardappel weer doorgegeven aan de Europese Centrale Bank; die wordt gedwongen als onafhankelijke instelling nu de politieke beslissing te nemen wanneer ze stoppen met het ondersteunen van Griekse banken.

Democratisering van eurozonebestuur

Wat de uitslag van het referendum ook wordt of als er toch nog een lastminute-deal komt, de chaos van afgelopen weekend toont het faillissement van het bestuur van de eurozone aan. De voorstellen van de vijf presidenten om de economische en monetaire unie te versterken, schieten hopeloos tekort om dit te repareren. Vergaande democratisering van het eurozonebestuur is voor GroenLinks een noodzakelijke voorwaarde voor een levensvatbare munt.

Meer informatie

Vrijdag was Eickhout te gast bij Radio EenVandaag. Hij sprak met politiek commentator Kees Boonman onder andere over de Griekse crisis. "Ik noem het dom omdat je uiteindelijk iets kapot maakt, terwijl je dat niet wilt. Regeringsleiders moeten over hun nationale politiek durven te stappen. Anders kan het alsnog misgaan, hoe dom een Grexit ook is." Terugluisteren...