Bij NS moet publiek belang voorop staan - Hoofdinhoud

Foto Flickr / faceme

Reizigers moeten in de toekomst kunnen blijven reizen met een bedrijf dat op meer uit is dan alleen winst maken. Een bedrijf dat eerst en vooral kijkt naar het publieke belang: de reiziger. Het is daarom ook onverteerbaar dat de NS vals spel heeft gespeeld bij het winnen van de aanbesteding voor het openbaar vervoer in Limburg. Het was een onvermijdelijk en een daadkrachtig besluit van de minister om meteen de directeur van NS te ontbieden, met als gevolg dat hij zijn ontslag heeft aangeboden. Een cultuurverandering is nu nodig.

Uit het onderzoek blijkt dat om lokale kennis in te kopen er een medewerker van Veolia, de huidige concessiehouder, werd overgekocht. Ondanks een concurrentiebeding en nog tijdens zijn werkzaamheden voor Veolia kreeg hij een mailadres onder een andere naam bij NS-dochter Qbuzz. Een doodzonde en een situatie die typerend is voor hoe verkeerd betrokkenen bezig waren. De NS-top zou van niets weten, maar later bleek dat dit wel het geval was. Na deze ernstige incidenten is het tijd voor rust op het spoor. Professionals die elke dag weer aan het werk zijn, moeten de ruimte krijgen om zo goed mogelijk vervoer te verzorgen voor reizigers. Daarom is het goed dat het kabinet onlangs met de lange-termijnspooragenda langdurige zekerheid heeft gegeven over het publieke karakter van ons spoor.

De huidige situatie is ontstaan in 1991, toen Europese wetgeving leidde tot de splitsing van NS en Prorail en de creatie van een Europese spoormarkt. Staatsbedrijven mogen nu ook in het buitenland reizigers vervoeren. Deutsche Bahn rijdt onder de naam Arriva, de Franse spoorwegen als Veolia en de NS als Abellio. Breder kijkend is het de vraag of inmiddels niet een situatie ontstaan is die reflectie vraagt op de ordening van het staatsbedrijf NS.

Iedere euro die de NS verdient gaat naar de Nederlandse belastingbetaler en reiziger, en iedere euro die verdiend wordt door andere partijen belandt in respectievelijk de Duitse of Franse staatskas. Het aanbesteden van de winkeltjes op stations, zoals D66 en VVD willen, lost dan ook niks op. Het benadelen van NS ten opzichte van andere partijen kan niet de bedoeling zijn. Het nu overhaast privatiseren van diensten leidt niet tot de cultuurverandering die nodig is.

Dat is wat nu nodig is. Een cultuurverandering, zodat het publieke belang centraal staat. Een sterk staatsbedrijf dat goed openbaar vervoer verzorgt op het hoofdspoor. Een bedrijf waar de reiziger centraal staat.