Terug naar Mozambique voor E-day - Hoofdinhoud

Europarlementariër Judith Sargentini leidt dit najaar een Europese waarnemingsmissie om de verkiezingen in Mozambique te controleren. Ze blogt erover op onze website.

Na twee weken Brussel ben ik weer in Mozambique. Het is raar om hoofdwaarnemer te zijn op afstand. Tussen alle hoorzittingen van de nieuwe eurocommissarissen door las ik de rapporten van mijn team in Mozambique.

Judith Sargentini als hoofdwaarnemer tijdens de verkiezingen in Mozambique

Waarnemers mogen niet aanwezig zijn bij het optellen van de uitkomsten van de stembureaus per provincie. Oh gelukkig, de kiesraad herziet zijn mening, waarnemers en journalisten mogen er wel bij zijn. Grassroots-radiostations die al vijftien jaar uitzenden, worden gesloten omdat de frequentie zou storen op die van de luchtverkeersleiding van het lokale vliegveld. In twee provincies tegelijkertijd. Een truck met stembiljetten werd opengebroken en nu moeten er voor een hele provincie nieuwe biljetten gedrukt worden, in Zuid Afrika, met een andere nummering en een ander kleurtje. Maar het belangrijkste nieuws is dat het verkiezingsgeweld tot nu toe beperkt is gebleven.

Warme vrede

De vorige verkiezingen kenden veel meer gewelddadige incidenten. De burgeroorlog is nog niet vergeten. Het land kent vrede sinds 1992, maar het is wel een warme vrede. De twee strijdende partijen werden concurrenten in het parlement. Er was een duidelijke winnaar (Frelimo), en een duidelijke verliezer (Renamo). De winnaar levert sinds de onafhankelijkheid in 1974 de president van het land. Zonder uitzondering speelden alle presidenten een rol in die onafhankelijkheidsstrijd tegen Portugal, of in de burgeroorlog. Ze hebben struggle credentials, zoals ook Nelson Mandela die had, en Jacob Zuma, de huidige president van Zuid-Afrika.

Dat kan deze keer wel eens veranderen. President Armando Guebuza heeft zijn twee maximale termijnen er opzitten en dus schuift de regeringspartij een andere kandidaat naar voren. (Dat klinkt heel logisch, maar er zijn voldoende voorbeelden in de regio waar de grondwet wordt aangepast om de termijnenregel te schrappen). De nieuwe kandidaat van Frelimo is midden vijftig en komt uit de commerciële sector. De eeuwige oppositiepartij Renamo gaat de strijd in met eeuwige leider Afonso Dlhakama, niet heel veel ouder, maar hij komt nog uit de bush. En de derde presidentskandidaat Daviz Simango is vijftig en won als onafhankelijke kandidaat de burgemeestersverkiezingen in Beira, een grote stad in het midden van het land. Hij is leider van een nieuwe partij, MDM, en schijnt jonge stedelijke kiezers te trekken.

Deze Chief Observer loopt natuurlijk niet op de zaken vooruit, maar de kans is aanzienlijk dat Mozambique voor het eerst sinds de onafhankelijkheid een president kiest zonder struggle credentials. Ook dat is in Zuidelijk Afrika niet vaak gezien.

Frelimo bezet twee derde van de zetels in het parlement. Blijft dat zo? Daar wordt hevig aan getwijfeld, maar alle partijen zeggen te gaan winnen. Dat ligt dan wel aan je definitie van winnen: meer zetels dan vorige keer halen is winnen; minder zetels halen, maar toch de grootste blijven ook. Mozambique kent geen peiling dus alles is nattevingerwerk, of wishfull thinking. Ik hoop vooral op een nette verkiezingsdag met een uitslag waar alle partijen zich in kunnen vinden, want een betwiste uitslag is gevaarlijk in een land van warme vrede.

Meer lezen

De Chief Observer moet een beetje lawaai maken zodat iedereen weet dat we er zijn