MBO moet op de schop - Hoofdinhoud

“We verliezen kostbare tijd met pleisters plakken. Een experiment hier, een pilot daar. Deze patiënt is daarvoor te ziek.” VVD-Kamerlid Anne-Wil Lucas wil een MBO vol ambitie en de durf studenten uit te dagen. Maar “het is niet klaar voor de moderne arbeidsmarkt. Het MBO is gebaseerd op het opleiden richting één specifiek beroep. Het systeem gaat uit van één baan voor het leven.”

In een analyse van haar recente ervaringen in het MBO legt de liberale onderwijsspecialist voorstellen voor, om een drastische koerswijziging in gang te zetten. Het MBO moet fundamenteel aangepakt worden en echte kansen krijgen zich te ontwikkelen. De gedurige aanpak met losse initiatieven en projectmanagements moet ingeruild worden voor een structurele, duurzame aanpak.

Stage spelen

“Met stijgende verbazing heb ik de afgelopen maanden kennisgenomen van de wereld van het Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO). Ik ben op MBO-scholen geweest, die hun eigen stagebedrijf hebben opgericht. De leerlingen kunnen hun beroepspraktijkvorming volgen, zonder ook maar een voet buiten de veilige muren van de school te zetten, noem het ‘stage spelen’.

Ik ben leerlingen met ambitie tegengekomen, die zich binnen en buiten hun vakgebied graag meer willen ontwikkelen. Op school kregen ze tot hun verbazing te horen dat extra vaardigheden simpelweg niet passen in hun zogenoemde kwalificatiedossier. Ik ben een meesterbakker tegengekomen, die zich afvraagt hoe het kan dat leerlingen die een bakkersopleiding volgen, niet weten hoe ze zelf bladerdeeg moeten maken. Ondertussen heeft televisiekijkend Nederland deze basisvaardigheid, dankzij ‘Heel Holland Bakt’ inmiddels wel onder de knie. Wat mij betreft is de tijd rijp voor een fundamentele discussie over de toekomst van het MBO: het systeem moet op de schop.

Minister niet ambitieus genoeg

Het MBO heeft een belangrijke functie in het opleiden van vakkrachten voor onze economie. Leerlingen met een goede opleiding staan onafhankelijker in het leven. Zeker in een arbeidsmarkt die in rap tempo verandert. De tijd dat je tientallen jaren voor dezelfde baas werkt, ligt achter ons.

Technologische vooruitgang zorgt voor het verdwijnen van bepaalde functies, maar andere banen komen er voor in de plaats. Dat biedt kansen. Maar dan moeten de leerlingen van nu, de vakmensen van morgen dus, daar wel voor worden klaargestoomd. In de praktijk blijkt dat het MBO niet klaar is voor de moderne arbeidsmarkt. Het gehele systeem is gebaseerd op het opleiden richting één heel specifiek beroep. Het systeem gaat uit van één baan voor het leven.

Dit kabinet zet grote stappen voorwaarts om de kwaliteit van het onderwijs en de aansluiting op de arbeidsmarkt te verbeteren. De visiebrief MBO van minister Bussemaker toont naar mijn idee echter nog veel te weinig ambitie. De minister blijft denken binnen het huidige systeem, waarbij we de ROC ‘s 'een brede maatschappelijke opdracht' hebben meegegeven. De MBO raad zet in op stabiliteit.

Patiënt is te ziek

Maar als we onze kinderen goed onderwijs willen geven, zullen we niet de opdracht van de ROC ‘s, maar de vraag van de arbeidsmarkt als uitgangspunt moeten nemen. Het bestaande MBO-systeem met de huidige structuren, moeten we nu tegen het licht durven houden. We verliezen kostbare tijd met pleisters plakken. Een experiment hier, een pilot daar. Deze patiënt is daarvoor te ziek. Alleen met een grondig ‘medisch onderzoek’ kunnen we het MBO toekomstproof maken en de echte spelers in het MBO-onderwijs centraal stellen: de leerlingen en de werkgevers in ons land.

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) waarschuwde er vorig jaar voor: we zullen de belangen van de polder soms moeten doorbreken om echt een stap voorwaarts te kunnen maken richting een lerende economie. En dat betekent naar het idee van de VVD meer keuzevrijheid in opleidingen met gegarandeerde kwaliteit. Het moet namelijk niet uitmaken waar of bij wie je jouw opleiding volgt, als het maar een goede leerschool is, die leidt tot werk.

Het betekent minder focus op diploma's en meer focus op modules. We moeten niet het aanbod, maar de vraag naar opleidingen financieren. Alleen op die manier kan het MBO naar mijn idee voldoen aan de kerntaken: leerlingen middels goed onderwijs klaarstomen voor een baan en zorgen dat de werkgevers in Nederland weer voldoende goed geschoold personeel krijgen."

Anne-Wil Lucas-Smeerdijk is woordvoerder onderwijs en arbeidsmarkt voor de VVD-fractie in de Tweede Kamer

http://www.scienceguide.nl/201409/mbo-moet-op-de-schop.aspx