Ontkenningsfase voorbij - Hoofdinhoud

Met het kabinetsbesluit om de gasproductie rond Loppersum met 80% terug te brengen en €1,2 miljard uit te trekken voor schadeherstel en flankerend beleid is de ontkenningsfase van de problematiek rond de Groningse gaswinning voorbij. Dat is winst. Maar de vraag is of de problemen hiermee afdoende worden opgelost, of slechts verschoven naar andere gebieden.

met het geluid van sirenes en gebonk op de ramen als achtergrondmuziek lichtte Henk Kamp het kabinetsbesluit toe in Loppersum

Onder druk wordt alles vloeibaar en onder maatschappelijke druk komt zelfs een VVD-PvdA-kabinet in beweging. Het is duidelijk dat de toezeggingen van Kamp in Loppersum een stuk verder gaan dan een jaar geleden. Het is ook duidelijk dat de maatregelen veel Groningers nog niet ver genoeg gaan. Mijn grootste scepsis over het kabinetsbesluit (ik moet de 16 onderbouwende rapporten nog lezen) heeft betrekking op de handhaving van de volle productie voor de overige clusters van het Groningenveld. Ik ben benieuwd of die keuze gebaseerd is op onafhankelijk wetenschappelijk advies of korte termijn financiële overwegingen.

In ieder geval lijken overwegingen van leveringszekerheid ook een rol te spelen bij het volume Slochterengas dat komende jaren gewonnen wordt. Het gas uit het Slochterenveld is laagcalorisch gas, een soort die verder nergens in Europa gewonnen wordt. Dat gas wordt met name gebruikt voor verwarmingsdoeleinden bij huishoudens en die CV-ketels kunnen niet op stel en sprong omgebouwd worden voor hoogcalorisch gas. Je kan wel kunstmatig laagcalorisch gas maken door stikstof bij te mengen in hoogcalorisch gas, maar de capaciteit van de installaties die dat kunnen is zeer beperkt.

Wat ik mis in het kabinetsbesluit zijn een aantal maatregelen om het energieverbruik van woningen en bedrijven sneller terug te brengen. Met betrekkelijk simpele en rendabele investeringen kan het gasverbruik van woningen en bedrijven binnen tien jaar met 10-15 miljard m3/jaar worden teruggebracht. Dan kan de kraan nog verder dicht.

Voor wat betreft de €1,2 voor schadeherstel- en compensatiemaatregelen lijkt het advies van de commissie Meijer op hoofdlijnen overgenomen te worden, maar de uitvoering versneld. Dat is positief, net als het besluit om de schadeafhandeling in handen van een onafhankelijke partij te brengen.

En nu ga ik in de onderbouwing duiken.

UPDATE 17-1, 20:00u

Het kabinet neemt een deel van het “Advies Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) over winningsplan 2013 NAM” niet over. SodM vindt dat uitgangspunten NAM voor winningsplan 2013 niet solide zijn. Er is een verkeerde risicoanalyse toegepast en NAM focust bij risicobeperking alleen op het versterken van huizen, doet daarbij niets aan het voorkomen van het risico. De conclusie van NAM dat een vermindering van de winning geen effect heeft op de verlaging van het aardbevingsrisico klopt niet. Controleberekening van TNO laten zien dat veranderingen in productiesnelheid en productieverdeling een veel groter effect hebben op aardbevingsrisico.

Vervolgens stelt SodM letterlijk: “Op dit moment is de enige manier om het seismische veiligheidsrisico te verlagen de compactie van het reservoirgesteente te beperken in het meest risicovolle gebied, namelijk het gebied rond Loppersum. Dat blijkt uit onderzoek van TNO. Om compactie te beperken moet de gasproductie in dat gebied drastisch omlaag. Dit kan worden gerealiseerd door enkele (vijf) clusters in dit gebied tijdelijk buiten bedrijf te stellen.” (p32)

Tenslotte adviseert SodM om:

• - 

  niet in te stemmen met het herziene winningsplan 2013 van NAM
• - 

  NAM te verplichten om op zo kort mogelijke termijn de vijf clusters in het meest risicovolle gebied rond Loppersum (‘t Zandt, Overschild, De Paauwen, Ten Post en Leermens), voor een periode van ten minste drie jaar te sluiten
• - 

  NAM te verplichten om voor 1 april 2014 een werkplan in te dienen voor een aangepast winningsplan
• - 

  NAM te verplichten om voor 1 september 2015 een nieuw winningsplan in te dienen, gebaseerd op stat-of-the-art monitoring.

Als je het advies van SodM niet opvolgt heb je heel wat uit te leggen.

Een ander interessant rapport in de bijlagen bij het kabinetsbesluit is het overzicht van de exportverplichtingen van Gasterra.

Gasterra heeft langlopenden exportcontracten voor L-gas (=Slochterengas) met afnemers in België, Duitsland, Frankrijk, die komende tien jaar teruglopen van 35 mrd m3/jr naar 27 mrd/jr. De L-gas contracten zijn afgesloten met: E.ON, RWE ST, Shell Duitsland, Exxonmobil Duitsland, EWE (Duitsland), Distrigas (België) en GDF SUEZ (Frankrijk). Daarnaast H-gas contracten die teruglopen van 25 mrd m3/jr naar 0 mrd m3/jaar. De contracten kennen geen ontbindende voorwaarde waarop Gasterra zich kan beroepen in geval van gastekort.

Hieruit blijkt dat een vermindering van de L-gasproductie (= productie uit het Slochterenveld) uitsluitend mogelijk is door het binnenlands verbruik terug te brengen (volgens mij: door versnelling energiebesparing woningen/gebouwen) en/of door verhoging van conversie van H-gas naar L-gas.