Dertigledendebat

Een dertigledendebat is een plenair debat dat door een minderheid van de Tweede Kamerleden¹ is aangevraagd. Sinds 2011 heet een dergelijk debat een 'dertigledendebat'; daarvoor (sinds 2004) was de benaming 'spoeddebat'.

Dit soort debatten hebben als doel snel op de actuele gebeurtenissen in de samenleving te kunnen reageren. Daarnaast is het hierdoor mogelijk om met een minderheid toch een onderwerp op de agenda te laten zetten. Een toegekend verzoek voor een debat betekent niet dat het ook (direct) wordt gehouden.

Leden vragen vaak een dertigledendebat aan als er bij de regeling van werkzaamheden geen meerderheid was voor een verzoek om een 'gewoon' debat te houden. De Kamer kan namelijk ook in meerderheid besluiten een debat te houden. Een door een meerderheid gesteund debat komt veel sneller op de agenda dan een dertigledendebat. Het Presidium² bepaalt wanneer een dertigledendebat plaatsvindt. In de praktijk gaat er soms langere tijd overheen tussen aanvraag en daadwerkelijke agendering. Een groot aantal dertigledendebatten gaat zelfs uiteindelijk helemaal niet meer door.

Het dertigledendebat kent als regel kortere spreektijden dan een interpellatie³. De aanvrager van een interpellatie heeft bovendien een bijzondere status in het debat en vooraf kunnen al vragen aan de minister⁴ worden gezonden.

Een (toegestaan) dertigledendebat vervalt indien het debat twaalf weken na de toekenning (in de eerste vergadering) niet heeft plaatsgevonden. Verzoek om verlenging van die termijn met nog eens twee keer twaalf weken is mogelijk.

Voor 2004 kende de Kamer, naast interpellaties, spoeddebatten. Voor het houden van een spoeddebat was een Kamermeerderheid nodig. In de praktijk werd de wens van een aanzienlijke minderheid vaak toch al gerespecteerd. Het aantal van dertig leden sluit aan bij het aantal dat nodig is om een verdrag of concept-AMvB⁵ aan parlementaire goedkeuring te laten onderwerpen (voorhangprocedure).

In onderstaand overzicht zijn aantallen dertigledendebatten opgenomen. Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht.

Meer over

• 1. 

  De Tweede Kamer bestaat uit 150 parlementariërs: volksvertegenwoordigers die op basis van evenredige vertegenwoordiging voor een periode van in principe vier jaar worden gekozen via de kandidatenlijst van een politieke partij. Zij controleren de regering en treden op als medewetgevers.
   
• 2. 

  Het Presidium is het dagelijkse bestuur van de Tweede Kamer. Het bestaat uit de Kamervoorzitter en de ondervoorzitters, die de Voorzitter kunnen vervangen. Het Presidium telt als regel tussen de zeven en negen leden, afkomstig uit de grotere fracties.
   
• 3. 

  Het recht van interpellatie geeft Tweede en Eerste Kamerleden de mogelijkheid om met een bewindspersoon te debatteren over een onderwerp dat niet reeds op de vergaderagenda van de Kamer staat. Daarmee wordt de vastgestelde agenda van de Kamer immers duidelijk doorbroken (interpellatie komt van het Latijnse woord voor 'krachtig onderbreken'). Met het recht van interpellatie kunnen Kamerleden een minister of staatssecretaris in de Kamer ter verantwoording roepen.
   
• 4. 

  Ministers zijn politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein. Met uitzondering van ministers zonder portefeuille geven zij politieke leiding aan een departement. Daarbij kunnen zij terzijde worden gestaan door staatssecretarissen. Een minister, meestal lid van één van de partijen die in de Tweede Kamer het kabinet steunen, moet het vertrouwen van de Tweede Kamer hebben om de functie te kunnen vervullen.
   
• 5. 

  Een algemene maatregel van bestuur (AMvB) is een besluit van de regering waarin regels uit een wet verder worden uitgewerkt. Voordeel is dat niet alle details precies in de wet zelf geregeld hoeven te worden. Bovendien kan een AMvB veel makkelijker (en dus sneller) worden gewijzigd dan een wet.
   
• 6. 

  In de Tweede Kamer worden op vele plaatsen vergaderingen gehouden. Belangrijk onderscheid is dat tussen de plenaire vergadering, waarbij alle 150 leden aanwezig kunnen zijn, en vergaderingen van commissies. Daarnaast houden fracties geregeld vergaderingen.