'Belangrijkste spelers staan langs zijlijn in klimaattop VN' - Hoofdinhoud
Van 11 tot 22 november vond de jaarlijkse VN-klimaattop plaats. Ik mocht hier namens de Tweede Kamer bij aanwezig zijn als rapporteur. Dit keer streek het onderhandelingscircus neer in het nationaal voetbal stadion van Warschau. De plenaire zalen bevonden zich in tenten midden op het voetbalveld, een boeiende plek om een wedstrijd uithoudingsvermogen te houden. Uiteindelijk bleef de uitkomst van deze mondiale ronde steken op 0-0, een resultaat dat pas ver in blessuretijd op het bord kwam te staan. De huidige vorm van klimaatonderhandelingen is achterhaald, we moeten op zoek naar een efficiëntere vorm. Het internationale bedrijfsleven moet een veel grotere rol spelen, willen we tot een succesvol klimaatakkoord komen.
Kansen en bedreigingen
Een complete mislukking mag Warschau overigens niet heten. Er zijn kleine stappen vooruit gezet op weg naar een internationaal klimaatakkoord in 2015 in Parijs. Er is een tekst aangenomen over lange-termijnfinanciering en het loss-and-damage mechanisme (over schade door aan het klimaat gerelateerde natuurrampen). Een andere concrete uitkomst is de uitwerking van REDD+, waarmee ontwikkelingslanden kunnen worden beloond en ondersteund bij hun inspanning om ontbossing tegen te gaan. Over zulke kleine stappen is echter lang en intensief vergaderd. Dit belooft weinig goeds voor het succes in Parijs waar men zo op hoopt. Ik heb hier dan ook geen hooggespannen verwachtingen van.
Dit komt voor een belangrijk deel door de patstelling tussen ontwikkelingslanden, snel ontwikkelende landen en de westerse wereld. Ontwikkelingslanden en snel ontwikkelende landen (zoals China en India) schuiven alle verantwoordelijkheid in de schoenen van de westerse wereld. De westerse landen willen op hun beurt niet zomaar de geldsluis open zetten zonder realistische plannen om de CO2-uitstoot te reduceren. De onderhandelingen worden hierdoor als een ‘zero-sum’ game getypeerd, waarin de winst van de één, als verlies van de ander wordt gezien. De vraag is echter waar deze geopolitieke verhoudingen en het gebrek aan onderling vertrouwen uiteindelijk toe zullen leiden.
Ook de bedrijven die bij de klimaattop aanwezig waren en waarmee ik sprak, vroegen zich dit af. Sommigen gaven zelfs aan de hoop op politieke daadkracht al lang geleden verloren te hebben. Een groot deel van de oplossing van de klimaatproblematiek, ligt juist in handen van bedrijven. Niet alleen inhoudelijk of qua uitvoering, maar ook waar het om financiering gaat. Met haar investeringsbeslissingen beïnvloedt het bedrijfsleven de koers van de toekomstige economische groei in alle landen van de wereld. Zij laten zich daarbij niet alleen leiden door klimaatoverwegingen, maar maken ook rationele economische afwegingen. Dit resulteert in een gezonde, vooruitziende blik op een wereld met 9 miljard inwoners en schaars wordende natuurlijke hulpbronnen. CO2-reductie is daarom al lange tijd geen hobby meer, maar een harde realiteit van risico’s en kansen voor bedrijven. Een gezond eigen belang is nodig om partijen te overtuigen in actie te komen en een succesvol verdienmodel te bedenken, waarbij de overheid de aanjager kan zijn. Kortom: zonder bedrijven geen financiering en concrete oplossingen - en zonder financiering en concrete oplossingen geen nieuw klimaatakkoord!
Richting een succesvol klimaatakkoord
Het is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk dat het bedrijfsleven aan de zijlijn staat bij de internationale klimaatonderhandelingen. Om de wedstrijd te winnen, moeten multinationale wereldspelers mee doen in het spel. Zij kunnen vanuit maatschappelijk en eigen belang veel meer bereiken dan de verdeelde politiek. Nederland en de Europese Unie zouden zich daarom in aanloop naar de klimaatconferentie in Parijs in 2015 (en in Lima in 2014) hard moeten maken voor een grotere betrokkenheid van het internationale bedrijfsleven in de klimaatdiscussie. Een eerste mooie gelegenheid daartoe is tijdens de klimaatdialoog die in januari volgend jaar tijdens World Economic Forum in Davos plaatsvindt. Later in september organiseert Secretaris-Generaal Ban Ki-Moon een Klimaattop met het bedrijfsleven in New York. Als bedrijfsleven en politici elkaar vinden, zijn meer concrete resultaten te bereiken dan een magere 0-0 na twee weken het op de proef stellen van het uithoudingsvermogen van ambtenaren en politici.
Remco Dijkstra, TweedeKamerlid VVD
Opiniestuk eerder verschenen op: Energiepodium.nl