Dertien Zuid-Afrikaanse militairen gedood in Centraal-Afrikaanse Republiek - Hoofdinhoud
Europarlementariër Judith Sargentini is vice-voorzitter van de delegatie van het Europees Parlement voor Zuid-Afrika. Ze was er afgelopen week op werkbezoek.
Ik lees er nog maar weinig over in Nederlandse kranten, maar het Zuid-Afrikaanse leger is ongenadig in de pan gehakt in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). Donderdag was ik in het parlement in Kaapstad, voor een ontmoeting met mijn Zuid-Afrikaanse collega's. De kranten stonden al dagen vol met nieuws over de coup in de Centraal-Afrikaanse Republiek en over de aanval van rebellen op de basis van het Zuid-Afrikaanse leger in de hoofdstad Bangui.
Zuid-Afrikaanse legerbasis aangevallen
Er vielen dertien doden aan Zuid-Afrikaanse kant. Zoveel waren er sinds het einde van de Apartheid nog nooit gestorven. Hoe kan dat? De basis van de Fransen ligt aan dezelfde weg van de hoofdstad naar het vliegveld. Zij werden niet aangevallen. President Jacob Zuma ligt hierover enorm onder vuur. Zijn minister van Defensie Nosiviwe Mapisa-Nqakula zou om twaalf uur in een ingelaste bijeenkomst van de parlementscommissie voor defensie een verklaring afgeven. En ik ging er heen. Hoe zou zij zich hieruit redden?
Ik mocht plaatsnemen op de tribune voor parlementaire medewerkers, tussen de adviseurs van het ANC en de Democratic Alliance. De minister begon aan haar statement dat een uur zou duren. Ze zei: “We zijn er trots op dat - ondanks de slachtoffers - onze jonge mannen de rebellen hebben tegengehouden en dat ze onze basis, waar wapens en munitie lagen, hebben kunnen beschermen. Als de rebellen de hand hadden weten te leggen op onze munitie, dan zouden onschuldige mensen gestorven zijn.”
Zo'n statement roept meer vragen op dan het beantwoordt. Hoe werd het leger van Zuid-Afrika van bewaker van de vrede tot onderdeel van het conflict? Daaronder liggen nog meer vragen. Waarom waren er eigenlijk tweehonderd militairen aanwezig? Was dat echt alleen nodig om die paar Zuid-Afrikaanse trainers van het leger van de CAR te beschermen? Of had Zuid-Afrika beloofd om president François Bozizé te beschermen? En waarom dan? Waarom zou je als democratisch land een dictator beschermen? What's in it for you? Handelsbelangen van de het ANC? Van andere personen dicht bij president Zuma?
Kindsoldaten
Wie waren die rebellen eigenlijk, die de Zuid-Afrikaanse basis aanvielen? Waren ze goed bewapende professionals of waren het kindsoldaten? Mapisa-Nqakula liet zich ontvallen dat soldaten, als ze worden aangevallen door kinderen, het recht hebben zich te beschermen. “Als een kind je beschiet, ga je dan naar hem zwaaien, geef je hem snoepjes en blaas je een kusje zijn richting op?” En ze zei dat ze nooit gedacht hadden dat het Zuid-Afrikaanse leger zou worden aangevallen. Ze waren daar simpelweg niet op voorbereid.
Bij de begrafenis van de dertien gesneuvelde soldaten sprak president Zuma. Hij zei dat niet iedereen zich met staatsaangelegenheden moet bemoeien. Militair ingrijpen is een zaak van staatsveiligheid. Media moeten vertrouwen hebben in het ANC, de partij die door de overgrote meerderheid van de bevolking is gekozen. Als ik in die zaal had gezeten, was ik heel erg kwaad geworden. Je man, je zoon, je broer of je vriend is gestorven in een ver land. Niemand kan uitleggen waarom hij daar eigenlijk was, en waarom een professioneel leger zich niet wist te beschermen tegen rebellen. En dan zegt de president: bemoei je er niet mee, het gaat je niks aan.
President Zuma ligt onder vuur, maar nog niemand heeft echt om zijn aftreden, of dat van zijn minister van Defensie, gevraagd. Hoe kan dat nou?