CDA wil reparatie vermogensinkomensbijtelling - Hoofdinhoud

De afgelopen maanden hebben we bij de CDA Tweede Kamerfractie vele mails, brieven en telefoontjes ontvangen over een verhoging van de eigen bijdrage in de AWBZ. Dit komt door de invoering van de vermogensinkomensbijtelling per 1 januari 2013. Dit was voor mij aanleiding om schriftelijke vragen te stellen aan de staatssecretaris. Inmiddels zijn deze beantwoord, maar de CDA-fractie had net als veel andere partijen de behoefte aan een debat hierover met de staatssecretaris. Hier hebben we even op moeten wachten, maar donderdagmiddag om 16:00 uur zal dit debat dan eindelijk gaan plaatsvinden.

Met de Nederlandse notarissen ging het niet zo goed. Door het stilvallen van de woningmarkt worden er immers veel minder woningen verkocht. En dat merken ze omdat er veel minder koopaktes gepasseerd moeten worden. Gelukkig voor hen is er sinds 1 januari 2013 de vermogensinkomensbijtelling. Hierdoor betalen mensen met vermogen veel meer eigen bijdrage als zij in een verzorgings- en verpleeghuis of in een andere AWBZ-woonvorm moeten wonen. En wat doen deze mensen nu? Ze proberen via de notaris hun vermogen op andere manier weg te zetten waardoor dit vermogen niet meer (volledig) meetelt voor de eigen bijdrage voor AWBZ-zorg.

Sinds 1 januari 2013 wordt een hoger gedeelte van het vermogen (in box 3) meegeteld bij het inkomen op basis waarvan de eigen bijdrage wordt berekend. Deze verhoging is het gevolg van een wetswijziging. Deze is in oktober 2012 door alle politieke partijen in de Tweede Kamer ondersteund.

Het CDA steunt op zichzelf de gedachte dat mensen met een hoger inkomen meer bijdragen. Het ziet er nu alleen naar uit dat de vermogensinkomensbijtelling geen goed instrument is om dit te bereiken. In ieder geval treden er onbedoelde effecten op.

De per 1 januari 2013 ingevoerde vermogensinkomensbijtelling heeft een aantal effecten die als onrechtvaardig overkomen. Deze betreffen de volgende situaties:

• 1. 

  Letselschadeuitkeringen worden niet vrijgesteld.

• 2. 

  De situatie dat iemand vanuit de eigen woning verhuist naar het verzorgingshuis. In het geval dat er geen partner achterblijft, verhuist de waarde van de eigen woning na 4 jaar naar box 3 en telt dus mee bij het bepalen van de hogere eigen bijdrage.

• 3. 

  Bij het opleggen van de eigen bijdrage wordt geen rekening gehouden met de situatie dat iemand weliswaar 100.000 euro op de bank heeft staan, maar moet rondkomen van alleen AOW of een Wajong-uitkering. De opgelegde eigen bijdrage is dan hoger dan het netto-inkomen. Dit betekent óf lenen óf interen op het vermogen. Het betreft ongeveer 4800 mensen. Deze situatie valt grof gesteld in 2 onderdelen uiteen:

3a. Een verstandelijk gehandicapte beschikt over vermogen opgespaard door de ouders die zo financiële zekerheid wilde verschaffen voor hun kind als zij er niet meer zijn. Het vrij te stellen vermogen van 21.000 euro wordt als onvoldoende beschouwd, aangezien verstandelijk gehandicapten steeds ouder worden en vanaf een bepaald moment levenslang in een vrijstelling verblijven.

3b. De oudere die in een AWBZ-instelling woont terwijl het vermogen in die nog steeds niet-verkochte woning zit. Zeker in deze tijd is het verkopen van een woning voor een enigszins redelijk bedrag niet eenvoudig.

De bedoeling is dat deze vermogensinkomensbijtelling 150 miljoen voor de intramurale eigen bijdragen en 50 miljoen voor de extramurale eigen bijdragen op gaat brengen. De staatssecretaris verwacht deze opbrengst nog steeds. Rekenkundig klopt het waarschijnlijk allemaal. Gevoelsmatig is er iets anders aan de hand. De gang van velen naar de notarissen geven dat aan. Maar liefst 25% van de cliënten van notarissen nam voor 1 maart 2013 al actie. 40% van de cliënten heeft de notaris opdracht gegeven maatregelen te nemen.

De CDA-fractie deelt de gedachten dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. De effecten die nu te zien zijn, zijn door ons als zodanig niet beoogd. De CDA-fractie heeft begrip voor mensen die hun eigen vermogen op een andere manier wegzetten. Het gaat hier immers niet om zeer vermogende Nederlanders. Het gaat om mensen die hun levenlang gewerkt hebben en nu door spaarzaamheid of de verkoop van een eigen woning bijvoorbeeld 100.000 euro op de bank hebben.

Conform de onderstaande lijnen wil de CDA-fractie overgaan tot reparatie:

• 1. 

  Letselschadeuitkeringen zijn in de vermogensinkomensbijtelling niet uitgezonderd waardoor deze uitkeringen meetellen bij het vaststellen van de hogere eigen bijdragen. Dat is bijzonder aangezien ze wel uitgezonderd zijn bij het vaststellen van huur- en zorgtoeslagen. Voorstel is dan ook om in overeenstemming met deze regeling van Bijzonder Vermogen ook hier te handelen en deze uitkeringen vrij te stellen in box 3. Dit betekent dat de meeste letselschadeuitkeringen vrijgesteld zijn.

• 2. 

  Langere overgangstermijn voor de eigen woning (ook wanneer een partner niet aanwezig is of is overleden) voordat deze mee gaat tellen (in box 3) bij het inkomen waardoor hogere eigen bijdragen worden vastgesteld. Deze situatie leidt nu namelijk tot het opleggen van hogere eigen bijdragen dan het inkomen wat een persoon heeft, zodat er geleend moet worden voor het betalen daarvan, omdat het vermogen vast zit in de woning.

• 3. 

  Het maximaal vrij te stellen bedrag voor de vermogensinkomensbijtelling voor alleenstaanden te verhogen van 21.000 euro naar 42.000 euro en dus voor samenwonenden van 42.000 naar 84.000.

Graag verneem ik in het debat van de staatssecretaris of hij de mensen die zich nu grote zorgen maken over hun toekomst hierin tegemoet kan komen.

Het antwoord op deze vraag is ook om een andere reden interessant. In het regeerakkoord zit namelijk nog een andere maatregel. De maatregel die de eigen bijdrage verhoogt tot aan het vrij te stellen zak- en kleedgeld van ongeveer 300 euro per maand. De vraag is of gezien alle terechte ophef over de vermogensinkomensbijtelling de PvdA en VVD inmiddels dit heilloze plan hebben losgelaten.

Met bovenstaande inzet zal ik morgen het debat ingaan.

Mona Keijzer

CDA Tweede Kamerlid