Geef studietalent maximale ruimte - Hoofdinhoud

Inbreng begrotingsbehandeling 5 december 2012

Geef studietalent maximale ruimte

Iedere student moet het maximale uit zichzelf kunnen halen. De Partij van de Arbeid wil daarom vasthouden aan het wettelijk collegegeld bij een tweede studie voor excellente studenten. Voorwaarde is wel dat zij met deze tweede studie beginnen voordat zij hun eerste studie hebben afgerond. De ambitieuze student krijgt zo voldoende ruimte om zijn of haar talent maximaal te ontwikkelen.

Dat neemt niet weg dat we in deze tijd meer van studenten mogen vragen. Studeren is immers een investering in jezelf. Om die reden zal dit kabinet een sociaal leenstelsel invoeren, waarbij we iedere student om een bijdrage vragen naar toekomstige draagkracht. Over de precieze invulling van een leenstelsel gaan we komend jaar in discussie, in samenwerking met studentenorganisaties en onderwijsinstellingen. Om de toegankelijkheid van het hoger onderwijs te waarborgen blijft de aanvullende beurs in stand.

Ook vragen we studenten om bewust na te denken over hun studiekeuze. Deze keuze is niet vrijblijvend. Universiteiten en hogescholen zullen toekomstige studenten daarom van volledige informatie moeten voorzien, zowel over de opleiding zelf als over de perspectieven op de arbeidsmarkt. Alleen dan is een weloverwogen studiekeuze mogelijk en beperken we studie-uitval. Hierin is eveneens een rol weggelegd voor de ouders. Door hen meer te betrekken bij het keuzeproces neemt de kans op een bedachtzame keuze toe.

Tot slot staat of valt goed onderwijs met vakbekwame docenten. Die zijn er gelukkig in overvloed. Zij moeten alle ruimte krijgen om te onderwijzen en zo min mogelijk bezig zijn met allerlei bureaucratische rompslomp. Dat neemt niet weg dat we aan de slag moeten met docenten die niet over voldoende kwaliteit beschikken. Want iedere student verdient een goede docent.

Lees hier mijn bijdrage tijdens de behandeling van de onderwijsbegroting:

Gesproken woord geldt

Voorzitter,

Laat elke talent tot zijn recht komen.

Tijdens mijn eerste periode van mijn Kamerlidmaatschap bezocht ik diverse scholen en sprak daar met leerlingen, studenten, leraren, ouders en diverse betrokkenen in het onderwijs.

Het is fantastisch en inspirerend om te zien hoe al die docenten met passie hun best doen om de talenten van morgen te voorzien van goed onderwijs. Het inspireert mij altijd om als gastdocent voor verschillende klassen te staan -- en met leerlingen, scholieren en studenten in discussie te gaan over hun dromen en idealen.

Tijdens deze werkbezoeken spreek ik kritische scholieren, die goed weten aan te geven wat er mis gaat en wat ze missen, zoals meer persoonlijke begeleiding bij het vinden van een stage. Of als ik spreek met leraren over de onnodige bureaucratie waar ze mee te maken hebben.

We leven in een tijd waarin keuzes gemaakt moeten worden. De komende jaren zullen we er alles aan moeten doen om het onderwijs, ondanks de economische situatie waar we nu mee te maken hebben, te versterken en te verbeteren. We zullen de zeilen moeten bijzetten nu het economisch minder gaat en juist nu is het belangrijk om het onderwijs te ontzien vergeleken met andere terreinen.

Deze regering gaat een sociaal leenstelsel invoeren die de studielast naar toekomstige draagkracht regelt. De minister heeft vorige week tijdens de behandeling, van het terugdraaien van de langstudeerboete aangegeven ons te voorzien van een procesbrief aangaande het invoeren van een leenstelsel. Komend jaar gaan we met elkaar in discussie over de exacte uitvoering hiervan. Het is voor ons belangrijk dat de minister ook in gesprek gaat met studentenorganisaties en andere onderwijspartners over het invoeren van een sociaal leenstelsel, zij heeft dit ook toegezegd. We gaan als Kamer nog uitgebreid spreken over het invoeren van het sociaal leenstelsel.

Studeren is een investering in jezelf. Verdien je later minder dan betaal je minder of niets terug, verdien je veel dan ga je naar draagkracht aflossen. De aanvullende beurs houden we in stand om de toegankelijkheid te waarborgen. Studenten moeten zich bewuster zijn over de keuzes die ze maken. Ook is het belangrijk dat studenten beseffen dat studeren niet vrijblijvend is. We mogen iets meer vragen van studenten. Een studiebewuste keuze met advies van ouders is zo belangrijk. Studenten moeten er zich van bewust zijn wat de waarde is van een studie.

Daarom is ook de ouderbetrokkenheid van toekomstige studenten zo belangrijk. Toekomstige studenten hebben het recht om tijdens de vooropleiding de juiste informatie te krijgen over de mogelijkheden. Samenwerking tussen leerkracht, ouders en anderen die een belangrijke rol spelen in het leven van leerlingen en studenten is van belang.

Een goede school heeft goede leraren

Het aantal onbevoegde, maar vooral onbekwame docenten moet worden teruggedrongen. We zijn blij dat de regering hiermee aan de slag gaat, maar is de wettelijke verankering van de eisen van bekwaamheid uit het lerarenregister en de bijscholingsplicht, zoals in het regeerakkoord staat ook bedoeld voor MBO- en HBO-docenten?

Wat ons betreft wordt er op korte termijn met alle sectororganisaties gesproken over hoe dit te gaan realiseren. Elke school verdient bekwame, gemotiveerde en het liefst bevoegde docenten. Graag een reactie van de minister.

Talent kunnen we alleen ontwikkelen met leraren die op zijn minst bekwaam zijn om les te geven. We zullen docenten ook de ruimte moeten geven om te onderwijzen op alle manieren die ten goede komt aan kennisoverdracht.

Leraren kunnen op allerlei andere manieren van elkaar leren, zoals leraren die van elkaar leren en coaching, om zich op deze wijze te verbeteren in het uitoefenen van het beroep.

We hebben topdocenten, maar helaas ook onbekwame docenten zonder verbeterperspectief, voor deze laatste groep is het niet slecht om voor een ander vak te kiezen.

McKinsey heeft onderzoek gedaan (genaamd: ‘het Nederlands onderwijs beter dan we denken, maar niet zo goed als we willen’) naar het onderwijs in Nederland door deze te vergelijken met andere landen en komt met interessante bevindingen om een kwaliteitsverbetering van docenten te realiseren. Dit onderzoek laat zien dat niet alleen meer geld, een kwaliteitsverbetering van docenten realiseert. Ik neem aan dat u kennis heeft genomen van dit onderzoek? En wat gaat u hiermee doen?

We willen de beste leraren voor de klas, vooral in het beroepsonderwijs. Leraren moeten bezig zijn met onderwijzen en niet met al te veel bureaucratische rompslomp. We zijn benieuwd naar de stofkamoperatie die gaat plaatsvinden zoals in het regeerakkoord staat. Het aantal administratieve verplichtingen en voorschriften voor verantwoording kan een stuk minder. We zijn blij dat er in het herfstakkoord eenmalig 100 miljoen euro extra beschikbaar komt voor de kwaliteit van docenten en schoolleiders. Bestemd voor startende bèta-leraren en jonge academische leraren in het voortgezet onderwijs.

Hoger beroepsonderwijs

Toegankelijkheid en doorstroming in het hoger onderwijs zijn belangrijk. Naast goede voorlichting en een betere match is het belangrijk dat HBO-instellingen toekomstige studenten goed informeren over alle mogelijkheden en arbeidsmarktperspectieven. Ook moet het duidelijk zijn wat een opleiding te bieden heeft. Het is van belang dat het aantal studenten dat zijn studie niet afrondt omlaag gaat. Schooluitval in het hoger onderwijs mag niet worden onderschat en wij vragen de minister om samen met het onderwijsveld verbeteringen te realiseren om het aantal vroegtijdige studiestakers terug te dringen. Graag hoor ik van de minister welke acties er volgen.

De menselijke maat mag iets meer terug in het onderwijs. Niet al te bedrijfsmatig, maar onderwijs moet centraal staan en de focus moet liggen op de kwaliteitsverbetering van leraren, strakke informatievoorziening voor studenten en persoonlijke begeleiding.

Krimp

We hebben in bepaalde delen van het land te maken met krimp. Hierdoor loopt het leerlingenaantal terug en er is straks een overschot aan leraren in deze regio’s.

Welke mogelijkheden ziet de regering om goede leraren te behouden voor het vak. U heeft al aangegeven dat u deze docenten naar de grote steden wilt halen? Kunt u hier iets meer over aangeven bent u al in gesprek met gemeenten?

Ook moet er in krimpregio’s meer samenwerkingsscholen ontstaan. Denominatie mag hier niet in de weg staan. Het kan voor kinderen een cultuurshock zijn als ze van een te kleine school op de middelbare school die vele malen groter is. Hoe gaat de staatsecretaris de komende periode samenwerkingscholen in krimpgebieden stimuleren?

Een goed voorbeeld is de Frank Masterskoalle in Tytsjerksteradiel goed voorbeeld van een samenwerkingsschool van twee verschillende twee denominaties. Openbaar en Protestants-christelijk.

Tweede studie blijft mogelijk

We steunen uiteraard het gezamenlijk initiatief van de PvdA en VVD om de tweede studie tegen het wettelijk collegegeld mogelijk te houden. Talentvolle studenten die een 2e master of bachelor willen doen naast hun eerste studie moeten worden aangemoedigd.

Voorzitter, ter afronding.

Ik wens het kabinet alle wijsheid en succes om met alle partners in het onderwijs en de Kamer aan de slag te gaan om het onderwijs te verbeteren.

Naar excellent onderwijs.

Laat elk talent tot zijn recht komen.

Voorzitter dank uw wel.